Deddf Addysg Drydyddol ac Ymchwil (Cymru) 2022

Deddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013 (dccc 1)

29 (1) Mae Deddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013 wedi ei diwygio fel a ganlyn.

(2) Yn adran 1 (trosolwg)—

(a) ar ôl is-adran (9) mewnosoder—

“(9A) Mae Pennod 3A yn darparu pwerau i’r Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil‍ ailstrwythuro addysg chweched dosbarth.”;

(b) hepgorer is-adran (11).

(3) Yn adran 38 (cod trefniadaeth ysgolion)—

(a) yn is-adran (2), ar ôl paragraff (c) mewnosoder—

“(ca) y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil;”;

(b) yn is-adran (5), ar ddiwedd paragraff (c) hepgorer “neu” ac ar ôl y paragraff hwnnw mewnosoder—

“(ca) y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil, neu”.

(4) Yn adran 39 (llunio a chymeradwyo cod trefniadaeth ysgolion), yn is-adran (1), ar ddiwedd paragraff (c) hepgorer “ac” ac ar ôl y paragraff hwnnw mewnosoder—

“(ca) y Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil, a”.

(5) Yn adran 50 (eu cymeradwyo gan Weinidogion Cymru), yn is-adran (1‍) ar ôl “dosbarth” mewnosoder “ac os yw gwrthwynebiad wedi ei wneud i’r cynigion yn unol ag adran 49(2) ac os nad yw wedi ei dynnu yn ôl yn ysgrifenedig cyn diwedd 28 o ddiwrnodau gan ddechrau ar ddiwedd y cyfnod gwrthwynebu”.‍

(6) Yn adran 61 (ymchwiliad lleol i gynigion)—

(a) yn is-adran (4) yn lle “70 a 73” rhodder “63F, 63G a 70”;

(b) yn is-adran (6) ym mharagraff (d) yn lle “68 neu 71” rhodder “63C neu 68”;

(c) yn is-adran (8) yn lle “yn y cyfarwyddyd o dan adran 57(2)” rhodder “mewn cyfarwyddyd o dan adran 57(2) neu 63A(1)”;

(d) yn is-adran (9)—

(i) ym mharagraff (a) yn lle “70 neu 73” rhodder “63F neu 70”;

(ii) ym mharagraff (b) ar ôl “53” mewnosoder “neu 63G”.

(7) Ar ôl adran 63 mewnosoder—

“PENNOD 3A CYNIGION I‍ AILSTRWYTHURO DARPARIAETH CHWECHED DOSBARTH

63A Cyfarwyddydau gan y Comisiwn i wneud cynigion chweched dosbarth

(1) Caiff y Comisiwn, yn unol â’r Cod—

(a) cyfarwyddo awdurdod lleol i arfer ei bwerau i wneud cynigion i—

(i) sefydlu neu derfynu ysgol sy’n darparu addysg sy’n addas i ofynion personau dros oedran ysgol gorfodol yn unig, neu

(ii) gwneud newid a ddisgrifir yn Atodlen 2 i ysgol, y byddai ei effaith yn golygu bod darparu addysg sy’n addas i ofynion personau dros oedran ysgol gorfodol yn yr ysgol yn cynyddu neu’n lleihau.

(b) cyfarwyddo corff llywodraethu ysgol sefydledig neu ysgol wirfoddol i arfer ei bwerau i wneud newid a ddisgrifir yn Atodlen 2 i ysgol, y byddai ei effaith yn golygu bod darparu addysg sy’n addas i ofynion personau dros oedran ysgol gorfodol yn yr ysgol yn cynyddu neu’n lleihau.

(2) Rhaid i gyfarwyddyd o dan is-adran (1)—

(a) ei gwneud yn ofynnol i’r cynigion gael eu cyhoeddi heb fod yn hwyrach na’r dyddiad a bennir yn y cyfarwyddyd, a

(b) ei gwneud yn ofynnol i’r cynigion, wrth roi effaith i’r cyfarwyddyd, gymhwyso unrhyw egwyddorion a bennir ynddo.

63B Darpariaeth bellach ynghylch cynigion a wneir ar ôl cyfarwyddyd o dan adran 63A(1)

(1) Ni chaniateir i gynigion a wneir yn unol â chyfarwyddyd o dan adran 63A(1) gael eu tynnu’n ôl heb gydsyniad y Comisiwn.

(2) Caiff y Comisiwn roi cydsyniad at ddibenion is-adran (1) yn ddarostyngedig i amodau.

(3) Rhaid i awdurdod lleol ad-dalu gwariant yr aed iddo’n rhesymol gan gorff llywodraethu ysgol a gynhelir ganddo wrth wneud cynigion yn unol â chyfarwyddyd o dan adran 63A(1).

(4) Er gwaethaf unrhyw beth yn Rhan 1 o Atodlen 3 (cyfrifoldeb dros weithredu cynigion statudol), rhaid i awdurdod lleol gwrdd â’r gost o weithredu cynigion a wneir gan gorff llywodraethu ysgol a gynhelir ganddo yn unol â chyfarwyddyd o dan adran 63A(1) a’r rheini’n gynigion sydd wedi eu cymeradwyo neu y penderfynwyd eu gweithredu.

63C Gwneud cynigion gan y Comisiwn

(1) Mae’r adran hon yn gymwys pan fo—

(a) y Comisiwn wedi gwneud cyfarwyddyd o dan adran 63A(1), a

(b) naill ai—

(i) cynigion wedi eu cyhoeddi’n unol â’r cyfarwyddyd, neu

(ii) yr amser a ganiatawyd o dan y cyfarwyddyd ar gyfer cyhoeddi’r cynigion wedi dirwyn i ben.

(2) Caiff y Comisiwn wneud unrhyw gynigion y gellid bod wedi eu gwneud yn unol â’r cyfarwyddyd.

(3) Ond rhaid i’r Comisiwn gael cydsyniad Gweinidogion Cymru cyn gwneud cynnig i wneud newid a ddisgrifir ym mharagraff 6 o Atodlen 2 (agor neu gau chweched dosbarth ysgol) i ysgol wirfoddol neu ysgol sefydledig.

(4) Pan fo’r Comisiwn yn gwneud cynigion o dan yr adran hon, mae unrhyw gynigion sydd wedi eu gwneud gan awdurdod lleol neu gorff llywodraethu ac sydd wedi eu cyhoeddi yn unol â’r cyfarwyddyd i’w trin fel pe baent wedi eu tynnu’n ôl.

63D Cyhoeddi cynigion y Comisiwn ac ymgynghori arnynt

(1) Rhaid i’r Comisiwn gyhoeddi cynigion a wneir o dan adran 63C yn unol â’r Cod.

(2) Cyn cyhoeddi cynigion a wneir o dan adran 63C, rhaid i’r Comisiwn ymgynghori ynglŷn â’i gynigion yn unol â’r Cod.

(3) Nid yw’r gofyniad i ymgynghori yn gymwys i gynigion i derfynu ysgol sy’n ysgol fach o fewn yr ystyr a roddir gan adran 56.

(4) Cyn diwedd 7 niwrnod gan ddechrau ar ddiwrnod eu cyhoeddi, rhaid i’r Comisiwn anfon copïau o’r cynigion cyhoeddedig—

(a) at Weinidogion Cymru,

(b) at yr awdurdod lleol sy’n cynnal, neu y cynigir y bydd yn cynnal, yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi, ac

(c) at gorff llywodraethu (os oes un) yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi.

(5) Rhaid i’r Comisiwn gyhoeddi adroddiad ar yr ymgynghoriad y mae wedi ei gynnal yn unol â’r Cod.

63E Gwrthwynebiadau i gynigion y Comisiwn

(1) Caiff unrhyw berson wrthwynebu cynigion a gyhoeddir o dan adran 63D.

(2) Rhaid i wrthwynebiadau gael eu hanfon yn ysgrifenedig i’r Comisiwn cyn diwedd 28 o ddiwrnodau gan ddechrau ar y diwrnod y cafodd y cynigion eu cyhoeddi (“y cyfnod gwrthwynebu”).

(3) Rhaid i’r Comisiwn gyhoeddi crynodeb o’r holl wrthwynebiadau a wnaed yn unol ag is-adran (2) (ac nad ydynt wedi eu tynnu’n ôl) a’i ymateb i’r gwrthwynebiadau hynny cyn diwedd 28 o ddiwrnodau gan ddechrau ar ddiwedd y cyfnod gwrthwynebu.

63F Eu cymeradwyo gan Weinidogion Cymru

(1) Mae’n ofynnol i gynigion a gyhoeddir gan y Comisiwn o dan adran 63D gael eu cymeradwyo o dan yr adran hon os yw gwrthwynebiad wedi ei wneud yn unol ag adran 63E(2) ac nad yw wedi ei dynnu’n ôl yn ysgrifenedig cyn diwedd 28 o ddiwrnodau gan ddechrau ar ddiwedd y cyfnod gwrthwynebu.

(2) Pan fo’n ofynnol i gynigion gael eu cymeradwyo o dan yr adran hon, rhaid i’r Comisiwn anfon copi o’r dogfennau a restrir yn is-adran (3) at Weinidogion Cymru cyn diwedd 35 o ddiwrnodau gan ddechrau ar ddiwedd y cyfnod gwrthwynebu.

(3) Y dogfennau yw—

(a) yr adroddiad a gyhoeddir o dan adran 63D(5),

(b) y cynigion cyhoeddedig,

(c) unrhyw wrthwynebiadau a wneir yn unol ag adran 63E(2) (ac nad ydynt wedi eu tynnu’n ôl), a

(d) pan fo gwrthwynebiadau wedi eu gwneud felly (ac nad ydynt wedi eu tynnu’n ôl), yr ymateb a gyhoeddir o dan adran 63E(3).

(4) Pan fo’n ofynnol i gynigion gael eu cymeradwyo o dan yr adran hon, caiff Gweinidogion Cymru—

(a) gwrthod y cynigion,

(b) eu cymeradwyo heb eu haddasu, neu

(c) eu cymeradwyo gydag addasiadau—

(i) ar ôl cael cydsyniad y Comisiwn i’r addasiadau, a

(ii) ar ôl ymgynghori â’r awdurdod lleol sy’n cynnal, neu y cynigir y bydd yn cynnal, yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi, ac â chorff llywodraethu (os oes un) yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi.

(5) Caniateir i gymeradwyaeth ddatgan mai dim ond os bydd digwyddiad a bennir yn y gymeradwyaeth yn digwydd erbyn dyddiad a bennir felly, y byddai’n dod yn weithredol.

(6) Caiff Gweinidogion Cymru, ar gais y Comisiwn, bennu dyddiad diweddarach erbyn pryd y mae’r digwyddiad y cyfeiriwyd ato yn is-adran (5) i ddigwydd.

(7) Nid yw is-adran (1) yn atal cynigion rhag cael eu tynnu’n ôl drwy hysbysiad ysgrifenedig a roddir gan y Comisiwn i Weinidogion Cymru ar unrhyw bryd cyn iddynt gael eu cymeradwyo o dan yr adran hon.

(8) Nid yw’n ofynnol i gynigion i derfynu ysgol sy’n ysgol fach o fewn yr ystyr a roddir gan adran 56 gael unrhyw gymeradwyaeth o dan yr adran hon.

63G Penderfynu

(1) Pan na fo’n ofynnol i gynigion a gyhoeddir o dan adran 63D gael eu cymeradwyo o dan adran 63F, rhaid i’r Comisiwn benderfynu a ddylid gweithredu’r cynigion.

(2) Os na fydd penderfyniad o dan is-adran (1) wedi ei wneud cyn diwedd 16 o wythnosau gan ddechrau ar ddiwedd y cyfnod gwrthwynebu, bernir bod y Comisiwn wedi tynnu’r cynigion yn eu hôl.

(3) Cyn diwedd 7 niwrnod gan ddechrau ar ddiwrnod ei benderfyniad o dan is-adran (1), rhaid i’r Comisiwn hysbysu’r canlynol am y penderfyniad—

(a) Gweinidogion Cymru;

(b) yr awdurdod lleol sy’n cynnal, neu y cynigir y bydd yn cynnal, yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi;

(c) corff llywodraethu (os oes un) yr ysgol y mae’r cynigion yn ymwneud â hi.

63H Gweithredu cynigion

(1) Mae cynigion sydd wedi eu cymeradwyo gan Weinidogion Cymru o dan adran 63F neu y penderfynwyd eu gweithredu gan y Comisiwn o dan adran 63G yn cael effaith fel petaent wedi eu cymeradwyo gan Weinidogion Cymru o dan adran 50 ar ôl iddynt gael eu gwneud—

(a) gan yr awdurdod lleol o dan ei bwerau i wneud cynigion i sefydlu, newid neu derfynu ysgolion, neu

(b) yn achos cynigion i newid ysgol sefydledig neu ysgol wirfoddol, gan y corff llywodraethu o dan ei bwerau i wneud cynigion i newid ei ysgol.

(2) Er gwaethaf unrhyw beth yn Rhan 1 o Atodlen 3 (cyfrifoldeb dros weithredu cynigion statudol), rhaid i’r awdurdod lleol sy’n cynnal yr ysgol o dan sylw gwrdd â’r gost o weithredu cynigion sydd wedi eu cymeradwyo o dan adran 63F neu y penderfynwyd eu gweithredu o dan adran 63G ac sy’n cael effaith fel a grybwyllir yn is-adran (1)(b).

63I Dehongli Pennod 3A

Yn y Bennod hon—

• ystyr “y Cod” (“the Code”) yw’r cod ar drefniadaeth ysgolion a ddyroddir o dan adran 38(1);

• ystyr “y Comisiwn” (“the Commission) yw’r Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil.”

(8) Hepgorer adrannau 71 i 76 (cynigion i ailstrwythuro addysg chweched dosbarth).

(9) Yn adran 80 (hysbysiad gan gorff llywodraethu am derfynu ysgol sefydledig neu ysgol wirfoddol), yn is-adran (3) yn lle “â Gweinidogion Cymru” rhodder “â’r Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil” ac yn lle “anghenion” rhodder “ofynion”.

(10) Yn adran 82 (gorchmynion esemptio trosiannol at ddibenion Deddf Cydraddoldeb 2010), yn is-adran (2) yn lle “, 68 neu 71” rhodder “neu 68”.

(11) Yn adran 98 (dehongli’n gyffredinol a mynegai o ymadroddion sydd wedi eu diffinio), yn is-adran (3)—

(a) mewnosoder yn y lle priodol—

• “ystyr “y Comisiwn” (“the Commission”) ym Mhennod 3A o Ran 3 yw’r Comisiwn Addysg Drydyddol ac Ymchwil;”;

(b) yn y diffiniad o “y Cod” yn lle “Mhennod 2” rhodder “Mhenodau 2 a 3A”;

(c) yn y diffiniad o “cyfnod gwrthwynebu” ar ôl “Ran 3” mewnosoder “ac yn adran 63E(2) at ddibenion Pennod 3A o Ran 3”.

(12) Yn Atodlen 2 (newidiadau rheoleiddiedig)—

(a) ym mharagraff 10 (newidiadau i fangreoedd), yn is-baragraff (3)(c)(i), ar ôl “59,” mewnosoder “63D,”;

(b) ym mharagraff 19 (cynnydd yn nifer disgyblion: ysgolion arbennig), yn is-baragraff (2)(c)(i), ar ôl “59,” mewnosoder “63D,”.

(13) Yn Atodlen 5 (mân ddiwygiadau a diwygiadau canlyniadol), hepgorer paragraffau 2(3) ac 20(3).