Deddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013

(Cyflwynwyd gan adran 55)

ATODLEN 4 GWEITHREDU CYNIGION I NEWID CATEGORI YSGOL

RHAN 1 CYFLWYNIAD

Dehongli

1 Yn yr Atodlen hon—

• ystyr “cytundeb trosglwyddo” (“transfer agreement”) mewn perthynas ag ysgol yw cytundeb—

  (a)

  a wnaed rhwng yr awdurdod lleol ac ymddiriedolwyr neu gorff sefydledig neu gorff llywodraethu’r ysgol, a

  (b)

  sy’n darparu bod tir yn cael ei drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac yn cael ei freinio ynddo ar y dyddiad gweithredu (p’un a fu cydnabyddiaeth drwy daliad ai peidio gan yr awdurdod);

• “y dyddiad gweithredu” (“the implementation date”) yw’r dyddiad y cynigir y bydd y newid categori yn digwydd;

• mae i “grwp” yr ystyr a roddir i (“group”) gan adran 21(4)(b) o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998;

• ystyr “tir wedi ei gyllido’n gyhoeddus” (“publicly funded land”) yw tir a gafodd ei gaffael—

  (a)

  oddi wrth awdurdod lleol o dan drosglwyddiad o dan adran 201(1)(a) o Ddeddf Addysg 1996,

  (b)

  yn gyfan gwbl drwy gyfrwng grant cynnal, grant diben arbennig neu grant cyfalaf (o fewn ystyr Pennod 6 o Ran 3 o Ddeddf Addysg 1996),

  (c)

  yn gyfan gwbl drwy gyfrwng grant a wnaed o dan reoliadau a wnaed o dan baragraff 4 o Atodlen 32 i Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998,

  (d)

  yn gyfan gwbl drwy gyfrwng gwariant a wnaed at ddibenion yr ysgol ac a gafodd ei drin gan yr awdurdod lleol fel gwariant o natur cyfalaf,

  (e)

  o dan drosglwyddiad o dan reoliadau a wnaed o dan baragraff 5 o Atodlen 8 i Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998,

  (f)

  yn gyfan gwbl drwy gyfrwng cymorth ariannol a roddwyd o dan adran 14 o Ddeddf Addysg 2002,

  (g)

  o dan drosglwyddiad o dan yr Atodlen hon, neu

  (h)

  yn gyfan gwbl drwy enillion wrth waredu unrhyw dir a gafodd ei gaffael fel a grybwyllir yn unrhyw un neu ragor o baragraffau (a) i (g).

Gweithredu

2 Ar y dyddiad gweithredu mae’r ysgol i newid categori yn unol â’r cynigion.

RHAN 2 TROSGLWYDDO STAFF

Newid i ysgol wirfoddol a gynorthwyir

3 (1) Mae’r paragraff hwn yn gymwys pan fo ysgol gymunedol neu ysgol wirfoddol a reolir yn newid categori i ddod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir.

(2) Mae’r contract cyflogaeth rhwng P a’r awdurdod lleol yn cael effaith o’r dyddiad gweithredu fel pe bai wedi ei wneud yn wreiddiol rhwng P a’r corff llywodraethu.

(3) Caiff holl hawliau, pwerau, dyletswyddau a rhwymedigaethau’r awdurdod lleol o dan y contract cyflogaeth neu mewn cysylltiad ag ef eu trosglwyddo i’r corff llywodraethu ar y dyddiad gweithredu.

(4) Mae unrhyw beth a gafodd ei wneud cyn y dyddiad hwnnw gan yr awdurdod lleol neu mewn perthynas ag ef mewn cysylltiad â’r contract hwnnw neu â P i’w drin o’r dyddiad hwnnw ymlaen fel pe bai wedi ei wneud gan y corff llywodraethu neu mewn perthynas ag ef.

(5) Yn y paragraff hwn, “P” yw person sydd—

(a) yn union cyn y dyddiad gweithredu yn gyflogedig gan yr awdurdod lleol i weithio dim ond yn yr ysgol o dan sylw, neu

(b) cyn y dyddiad gweithredu, wedi ei benodi gan yr awdurdod lleol i weithio yn yr ysgol o’r dyddiad gweithredu ymlaen neu ar ddyddiad diweddarach.

(6) Ond nid yw cyfeiriad at “P” yn cynnwys—

(a) person y mae ei gontract cyflogaeth yn terfynu ar y diwrnod yn union cyn y dyddiad gweithredu, neu

(b) person a gyflogir gan yr awdurdod lleol i weithio yn yr ysgol dim ond mewn cysylltiad â darparu prydau bwyd.

(7) Nid yw’r paragraff hwn yn effeithio ar unrhyw hawl gan gyflogai i derfynu’r contract os gwneir (ar wahân i newid cyflogwr) newid sylweddol sy’n niweidiol i amodau gwaith y cyflogai.

Newid i ysgol gymunedol neu ysgol wirfoddol a reolir

4 (1) Mae’r paragraff hwn yn gymwys pan fo ysgol sefydledig neu ysgol wirfoddol a gynorthwyir yn newid categori i ddod yn ysgol gymunedol neu’n ysgol wirfoddol a reolir.

(2) Mae’r contract cyflogaeth rhwng P a’r corff llywodraethu yn cael effaith o’r dyddiad gweithredu fel pe bai wedi ei wneud yn wreiddiol rhwng P a’r awdurdod lleol.

(3) Caiff holl hawliau, pwerau, dyletswyddau a rhwymedigaethau’r corff llywodraethu o dan y contract cyflogaeth neu mewn cysylltiad ag ef eu trosglwyddo i’r awdurdod lleol ar y dyddiad gweithredu.

(4) Mae unrhyw beth a gafodd ei wneud cyn y dyddiad hwnnw gan y corff llywodraethu neu mewn perthynas ag ef mewn cysylltiad â’r contract hwnnw neu â P i’w drin o’r dyddiad hwnnw ymlaen fel pe bai wedi ei wneud gan yr awdurdod lleol neu mewn perthynas ag ef.

(5) Yn y paragraff hwn, “P” yw person sydd—

(a) yn union cyn y dyddiad gweithredu yn gyflogedig gan y corff llywodraethu i weithio yn yr ysgol o dan sylw, neu

(b) cyn y dyddiad gweithredu, wedi ei benodi gan y corff llywodraethu i weithio yn yr ysgol o’r dyddiad gweithredu ymlaen neu ar ddyddiad diweddarach.

(6) Ond nid yw “P” yn cynnwys person y mae ei gontract cyflogaeth yn terfynu ar y diwrnod yn union cyn y dyddiad gweithredu.

(7) Nid yw’r paragraff hwn yn effeithio ar unrhyw hawl gan gyflogai i derfynu’r contract os gwneir (ar wahân i newid cyflogwr) newid sylweddol sy’n niweidiol i amodau gwaith y cyflogai.

Newid i ysgol wirfoddol a gynorthwyir sydd â chymeriad crefyddol

5 (1) Mae’r paragraff hwn yn gymwys pan fo ysgol wirfoddol a reolir neu ysgol sefydledig sydd â chymeriad crefyddol yn newid categori i ddod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir sydd â chymeriad crefyddol.

(2) Mae is-baragraff (3) yn gymwys os bydd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, athro neu athrawes yn yr ysgol wirfoddol a reolir neu’r ysgol sefydledig yn mwynhau hawliau a roddwyd gan adran 59(2) i (4) o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998 yn rhinwedd adran 60(2) o’r Ddeddf honno.

(3) Mae’r athro hwnnw neu’r athrawes honno i barhau i fwynhau‘r hawliau hynny tra bydd yn gyflogedig fel athro neu athrawes yn yr ysgol wirfoddol a gynorthwyir.

RHAN 3 TROSGLWYDDO TIR

Effaith trosglwyddo

6 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo tir yn cael ei drosglwyddo a’i freinio mewn corff yn unol â’r Atodlen hon, a

(b) pan fo’r trosglwyddwr yn mwynhau neu’n ysgwyddo unrhyw hawliau neu rwymedigaethau yn union cyn y dyddiad gweithredu mewn cysylltiad â’r tir hwnnw.

(2) Caiff yr hawliau neu’r rhwymedigaethau hynny hefyd eu trosglwyddo i’r corff hwnnw, ac yn rhinwedd yr Atodlen hon, eu breinio ynddo.

7 Mae unrhyw gyfeiriad yn y Rhan hon o’r Atodlen hon, mewn perthynas ag ysgol, at dir yn cael ei drosglwyddo i gorff sefydledig a’i freinio ynddo yn gyfeiriad ato’n cael ei drosglwyddo i’r corff hwnnw a’i freinio ynddo at ddibenion yr ysgolion sy’n ffurfio’r grwp y mae’r corff hwnnw’n gweithredu drosto.

8 Nid yw trosglwyddo tir o dan yr Atodlen hon yn effeithio ar hawliau’r corff llywodraethu mewn perthynas â’r tir o dan Atodlen 13 i Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998.

9 Yn ei gymhwysiad at drosglwyddo o dan yr Atodlen hon, mae Atodlen 10 i Ddeddf Diwygio Addysg 1988 yn cael effaith fel pe bai’r cyfeiriadau sydd ynddi at y dyddiad trosglwyddo yn gyfeiriadau at y dyddiad gweithredu.

Newid o ysgol gymunedol i ysgol wirfoddol a gynorthwyir

10 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol gymunedol yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan na fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto.

(2) Mae unrhyw dir ar wahân i gaeau chwarae a oedd yn cael ei ddal neu ei ddefnyddio, yn union cyn y dyddiad gweithredu, gan awdurdod lleol at ddibenion yr ysgol gymunedol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol, ac i’w freinio ynddynt, i’w ddal ganddynt ar ymddiried at ddibenion yr ysgol.

11 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol gymunedol yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto.

(2) Mae unrhyw dir ar wahân i gaeau chwarae neu dir sy’n cael ei ddal ar ymddiried, a oedd yn cael ei ddal neu ei ddefnyddio, yn union cyn y dyddiad gweithredu, gan awdurdod lleol at ddibenion yr ysgol gymunedol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r corff sefydledig ac i’w freinio ynddo.

Newid o ysgol gymunedol i ysgol wirfoddol a reolir

12 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol gymunedol yn dod yn ysgol wirfoddol a reolir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan na fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto.

(2) Mae unrhyw dir ar wahân i gaeau chwarae a oedd yn cael ei ddal neu ei ddefnyddio, yn union cyn y dyddiad gweithredu, gan awdurdod lleol at ddibenion yr ysgol gymunedol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol, ac i’w freinio ynddynt, i’w ddal ganddynt ar ymddiried at ddibenion yr ysgol.

13 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol gymunedol yn dod yn ysgol wirfoddol a reolir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto.

(2) Mae unrhyw dir ar wahân i gaeau chwarae neu dir sy’n cael ei ddal ar ymddiried, a oedd yn cael ei ddal neu ei ddefnyddio, yn union cyn y dyddiad gweithredu, gan awdurdod lleol at ddibenion yr ysgol gymunedol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r corff sefydledig ac i’w freinio ynddo.

Newid o ysgol sefydledig i ysgol gymunedol

14 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac i’w freinio ynddo, yn unol â chytundeb trosglwyddo.

15 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol sefydledig, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol sefydledig, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac i’w freinio ynddo, yn unol â chytundeb trosglwyddo.

Newid o ysgol sefydledig i ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir

16 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu’n ysgol wirfoddol a reolir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan na fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp.

(2) Mae unrhyw dir, ar wahân i dir sy’n cael ei ddal ar ymddiried, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol sefydledig, ar y dyddiad hwnnw i’w drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol, ac i’w freinio ynddynt, i’w ddal ganddynt ar ymddiried at ddibenion yr ysgol.

17 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu’n ysgol wirfoddol a reolir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp.

(2) Mae unrhyw dir, ar wahân i dir sy’n cael ei ddal ar ymddiried, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol sefydledig, ar y dyddiad hwnnw i’w drosglwyddo i’r corff sefydledig, ac i’w freinio ynddo.

18 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu’n ysgol wirfoddol a reolir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan na fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp.

(2) Mae unrhyw dir, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol sefydledig, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol ac i’w freinio ynddynt, i’w ddal ganddynt ar ymddiried at ddibenion yr ysgol.

Newid o ysgol wirfoddol a gynorthwyir i ysgol gymunedol

19 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a gynorthwyir nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac i’w freinio ynddo, yn unol â chytundeb trosglwyddo.

20 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a gynorthwyir sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol wirfoddol a gynorthwyir, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol wirfoddol a gynorthwyir i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac i’w freinio ynddo, yn unol â chytundeb trosglwyddo.

Newid o ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir i ysgol wirfoddol a reolir neu ysgol wirfoddol a gynorthwyir

21 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a reolir neu’n ysgol wirfoddol a gynorthwyir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp.

(2) Mae unrhyw dir, ar wahân i dir sy’n cael ei ddal ar ymddiried, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw i’w drosglwyddo i’r corff sefydledig, ac i’w freinio ynddo.

22 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a reolir neu’n ysgol wirfoddol a gynorthwyir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan na fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp.

(2) Mae unrhyw dir, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol ac i’w freinio ynddynt, i’w ddal ganddynt ar ymddiried at ddibenion yr ysgol.

Newid o ysgol sefydledig, ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir i ysgol wirfoddol a reolir neu ysgol wirfoddol a gynorthwyir

23 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol sefydledig, ysgol wirfoddol a gynorthwyir neu ysgol wirfoddol a reolir sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol wirfoddol a reolir neu’n ysgol wirfoddol a gynorthwyir, a

(b) o’r dyddiad gweithredu ymlaen pan fydd yr ysgol yn aelod o’r grwp y mae corff sefydledig arall yn gweithredu drosto.

(2) Mae unrhyw dir, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig a grybwyllir yn is-baragraff (1)(a) at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r corff sefydledig a grybwyllir yn is-baragraff (1)(b), ac i’w freinio ynddo.

Newid o ysgol wirfoddol a reolir i ysgol gymunedol

24 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a reolir nad yw’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan ymddiriedolwyr yr ysgol neu’r corff llywodraethu at ddibenion yr ysgol, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo yn unol â chytundeb trosglwyddo.

25 (1) Mae is-baragraffau (2) a (3) yn gymwys pan fo’n ofynnol o dan adran 55(2) i weithredu cynigion bod ysgol wirfoddol a reolir sy’n aelod o’r grwp y mae corff sefydledig yn gweithredu drosto yn dod yn ysgol gymunedol.

(2) Mae unrhyw dir wedi ei gyllido’n gyhoeddus, a oedd, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgol yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion ysgol wirfoddol a reolir, ar y dyddiad hwnnw, i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w freinio ynddo.

(3) Mae unrhyw dir arall, a oedd, yn union cyn y dyddiad hwnnw, yn cael ei ddal gan y corff sefydledig at ddibenion yr ysgolion yn y grwp ac yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol wirfoddol a reolir i’w drosglwyddo i’r awdurdod lleol, ac i’w freinio ynddo, yn unol â chytundeb trosglwyddo.

Trosglwyddiadau heb eu cwblhau

26 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys, yn union cyn y dyddiad gweithredu, mewn perthynas ag unrhyw newid categori sy’n digwydd mewn cysylltiad ag ysgol—

(a) pan fo’n ofynnol yn rhinwedd unrhyw ddarpariaeth statudol i drosglwyddo unrhyw dir a freiniwyd mewn awdurdod lleol i gorff llywodraethu neu i unrhyw ymddiriedolwyr yr ysgol, ond

(b) pan nad yw’r tir hyd yn hyn wedi ei drosglwyddo felly.

(2) Mae paragraffau 10 i 25 o’r Atodlen hon yn gymwys i’r ysgol fel pe bai’r tir wedi cael ei drosglwyddo felly erbyn yr adeg honno.

Trosglwyddo hawl i ddefnyddio tir

27 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) os yw paragraff 10, 11, 12 neu 13 yn gymwys i ysgol,

(b) os oedd unrhyw dir a oedd yn cael ei ddal gan berson neu gorff ar wahân i awdurdod lleol, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol, ac

(c) os oedd yr awdurdod lleol yn mwynhau neu’n ysgwyddo unrhyw hawliau neu rwymedigaethau yn union cyn y dyddiad gweithredu mewn cysylltiad â defnydd o’r tir.

(2) Mae’r hawliau a’r rhwymedigaethau hynny, ar y dyddiad gweithredu, i’w trosglwyddo i ymddiriedolwyr yr ysgol, ac i’w freinio ynddynt, ac os nad oes ymddiriedolwyr, y corff llywodraethu.

28 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) os yw paragraff 14, 15, 19, 20, 24 neu 25 yn gymwys i ysgol,

(b) os oedd unrhyw dir a oedd yn cael ei ddal gan berson neu gorff ar wahân i gorff llywodraethu’r ysgol, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol, ac

(c) os oedd y corff llywodraethu yn mwynhau neu’n ysgwyddo unrhyw hawliau neu rwymedigaethau yn union cyn y dyddiad gweithredu mewn cysylltiad â’r defnydd o’r tir.

(2) Mae’r hawliau a’r rhwymedigaethau hynny, ar y dyddiad gweithredu, i’w trosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w breinio ynddo.

29 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys—

(a) os yw paragraff 14, 15, 19, 20, 24 neu 25 yn gymwys i ysgol,

(b) os oedd unrhyw dir a oedd yn cael ei ddal gan berson neu gorff ar wahân i unrhyw ymddiriedolwyr neu gorff sefydledig, yn union cyn y dyddiad gweithredu, yn cael ei ddefnyddio at ddibenion yr ysgol, ac

(c) os oedd yr ymddiriedolwyr neu’r corff sefydledig yn mwynhau neu’n ysgwyddo unrhyw hawliau neu rwymedigaethau yn union cyn y dyddiad gweithredu mewn cysylltiad â defnydd o’r tir.

(2) Mae’r hawliau a’r rhwymedigaethau hynny, ar y dyddiad gweithredu, i’w trosglwyddo i’r awdurdod lleol ac i’w breinio ynddo yn unol â chytundeb trosglwyddo hawliau a rhwymedigaethau.

(3) Ystyr “cytundeb trosglwyddo hawliau a rhwymedigaethau” yw cytundeb—

(a) a wnaed at ddibenion is-baragraff (2) rhwng yr awdurdod lleol a’r ymddiriedolwyr neu’r corff sefydledig, a

(b) sy’n darparu i’r hawliau neu’r rhwymedigaethau o dan sylw gael eu trosglwyddo i’r awdurdod a chael eu breinio ynddo ar y dyddiad gweithredu, p’un a ydyw mewn cydnabyddiaeth o daliad ai peidio gan yr awdurdod o swm y cytunir arno rhwng y partïon.

Eithrio rhag trosglwyddo

30 Nid oes dim ym mharagraffau 10 i 25 yn cael yr effaith o drosglwyddo i unrhyw gorff neu freinio ynddo—

(a) unrhyw dir, hawliau neu rwymedigaethau a eithrir o dan baragraff 31 neu 32,

(b) unrhyw hawliau neu rwymedigaethau o dan gontract cyflogaeth,

(c) unrhyw rwymedigaeth gan awdurdod lleol, corff llywodraethu neu ymddiriedolwyr mewn cysylltiad â phrifswm unrhyw fenthyciad neu logau arno, neu

(d) unrhyw rwymedigaeth mewn cyfraith camwedd.

31 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys os ceir y canlynol cyn y dyddiad gweithredu mewn perthynas ag unrhyw newid categori—

(a) bod y trosglwyddai a’r trosglwyddwr arfaethedig wedi cytuno’n ysgrifenedig y dylid eithrio unrhyw dir rhag gweithrediad paragraffau 10 i 25, a

(b) bod Gweinidogion Cymru wedi rhoi eu cymeradwyaeth ysgrifenedig i’r cytundeb.

(2) Mae’r tir (ac unrhyw hawliau neu rwymedigaethau sy’n ymwneud ag ef) i’w eithrio felly.

32 (1) Mae is-baragraff (2) yn gymwys yn absenoldeb cytundeb o dan baragraff 31—

(a) os yw’r trosglwyddai a’r trosglwyddwr arfaethedig wedi gwneud cais i Weinidogion Cymru i eithrio unrhyw dir rhag gweithrediad paragraffau 10 i 25, a

(b) os yw Gweinidogion Cymru wedi rhoi cyfarwyddyd i’w eithrio.

(2) Mae’r tir (ac unrhyw hawliau neu rwymedigaethau sy’n ymwneud ag ef) i’w eithrio felly.

33 (1) Caiff cytundeb o dan baragraff 31 ddarparu bod y tir yn cael ei ddefnyddio neu ei ddal at ddibenion yr ysgol ar y cyfryw delerau ag a bennir neu a ddyfernir yn unol â’r cytundeb.

(2) O ran cyfarwyddiadau o dan baragraff 32—

(a) cânt roi unrhyw hawliau neu osod unrhyw rwymedigaethau y gellid bod wedi eu rhoi neu eu gosod drwy gytundeb o dan baragraff 31, a

(b) maent yn cael effaith fel pe baent wedi eu cynnwys mewn cytundeb o’r fath.

34 Ym mharagraffau 31 a 32—

• ystyr “y trosglwyddai arfaethedig” (“the prospective transferee”), mewn perthynas ag unrhyw dir, yw’r corff (ar wahân i baragraffau 31 a 32) y byddai’r tir yn cael ei drosglwyddo iddo o dan baragraffau 10 i 25, a

• mae “y trosglwyddwr arfaethedig” (“the prospective transferor”) i’w ddehongli yn unol â hynny.

Cyfyngiadau ar waredu neu ddefnyddio tir

35 (1) At ddibenion paragraffau 36 a 37 mae’r weithdrefn i ddod yn ysgol mewn categori arall heb ei chwblhau mewn perthynas ag ysgol pan fo’r weithdrefn wedi ei dechrau gan y corff llywodraethu mewn perthynas ag ysgol a heb gael ei therfynu.

(2) Bernir bod y weithdrefn wedi ei dechrau mewn perthynas ag ysgol pan fo’r awdurdod lleol yn cael hysbysiad o gyfarfod y corff llywodraethu y mae cynnig ynddo i ystyried cael penderfyniad i ymgynghori ynghylch cynigion i newid categori.

(3) Bernir bod y weithdrefn wedi ei therfynu—

(a) os na chynhelir y cyfarfod,

(b) os cynhelir y cyfarfod ond na roddir y cynnig gerbron neu, er bod y cynnig wedi ei roi gerbron, nid yw’r penderfyniad yn cael ei basio,

(c) os na wneir yr ymgynghoriad yn unol ag adran 48,

(d) os na chaiff y cynigion y gwnaed yr ymgynghoriad mewn cysylltiad â hwy eu cyhoeddi yn unol ag adran 48,

(e) os caiff y cynigion eu gwrthod gan Weinidogion Cymru o dan adran 50 neu gan awdurdod lleol o dan adran 51 neu os cânt eu tynnu’n ôl neu os yw’r corff llywodraethu wedi penderfynu peidio â’u gweithredu o dan adran 53, neu

(f) ar ddyddiad gweithredu’r cynigion.

36 (1) Tra bod y weithdrefn o ddod yn ysgol o gategori arall heb ei chwblhau mewn perthynas ag ysgol, ni chaiff awdurdod lleol, heb gydsyniad Gweinidogion Cymru—

(a) gwaredu unrhyw dir a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n rhannol at ddibenion yr ysgol, neu

(b) ymrwymo i gontract i waredu tir o’r fath.

(2) Nid yw is-baragraff (1) yn gymwys mewn perthynas â gwarediad a wneir yn unol â chontract yr ymrwymwyd iddo, neu opsiwn a roddwyd, cyn bod y weithdrefn i ddod yn ysgol o gategori arall wedi ei dechrau mewn perthynas â’r ysgol.

(3) Mae is-baragraff (4) yn gymwys—

(a) os caiff cynigion i ddod yn ysgol o gategori arall eu cymeradwyo neu os yw’r corff llywodraethu wedi penderfynu eu gweithredu, a

(b) os yw’n ofynnol dod i gytundeb o dan baragraff 2(1) o Atodlen 10 i Ddeddf Diwygio Addysg 1988 (dynodi eiddo, etc.) ar unrhyw fater sy’n ymwneud ag unrhyw dir sydd i’w drosglwyddo.

(4) Nid yw’r weithdrefn i ddod yn ysgol o gategori arall i’w thrin fel un a derfynwyd at ddibenion y paragraff hwn mewn perthynas â‘r tir hwnnw tan y dyddiad y caiff y mater ei benderfynu’n derfynol.

(5) Nid yw gwarediad neu gontract yn annilys neu’n ddi-rym am yr unig reswm iddo gael ei wneud neu yr ymrwymwyd iddo yn groes i’r paragraff hwn ac nid yw person sy’n caffael tir, neu’n ymrwymo i gontract i gaffael tir, oddi wrth awdurdod lleol i ymboeni a ddylid gwneud ymholiadau a gafodd unrhyw gydsyniad sy’n ofynnol gan y paragraff hwn ei roi.

(6) Mae’r paragraff hwn yn cael effaith er gwaethaf unrhyw beth yn adran 123 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (pŵer cyffredinol i waredu tir) neu mewn unrhyw ddeddfiad arall; ac mae’r cydsyniad sy’n ofynnol gan y paragraff hwn yn ychwanegol at unrhyw gydsyniad sy’n ofynnol gan is-adran (2) o’r adran honno neu gan unrhyw ddeddfiad arall.

(7) Yn y paragraff hwn—

(a) mae cyfeiriadau at waredu tir yn cynnwys rhoi neu waredu unrhyw fuddiant yn y tir, a

(b) mae cyfeiriadau at ymrwymo i gontract i waredu tir yn cynnwys rhoi opsiwn i gaffael tir neu fuddiant o’r fath.

37 (1) Tra bod y weithdrefn ar gyfer dod yn ysgol o gategori arall heb ei chwblhau mewn perthynas ag ysgol, ni chaiff awdurdod lleol, heb gydsyniad Gweinidogion Cymru, gymryd unrhyw gamau mewn perthynas ag unrhyw dir yr awdurdod sy’n cael ei ddefnyddio neu ei ddal at ddibenion yr ysgol sy’n peri bod y tir i unrhyw raddau yn peidio â chael ei ddefnyddio neu ei ddal felly.

(2) Mae is-baragraff (3) yn gymwys yn achos unrhyw ysgol—

(a) os yw cynigion bod ysgol yn dod yn ysgol o gategori arall yn cael eu cymeradwyo neu os yw’r corff llywodraethu yn penderfynu eu gweithredu, a

(b) os yw awdurdod lleol, mewn perthynas ag unrhyw dir, wedi cymryd camau yn groes i is-baragraff (1).

(3) Mae’r darpariaethau ynghylch trosglwyddo eiddo yn cael effaith fel pe bai’r eiddo, yn union cyn y dyddiad gweithredu, wedi cael ei ddefnyddio neu ei ddal gan yr awdurdod at y dibenion y cafodd ei ddefnyddio neu ei ddal pan ddechreuwyd y weithdrefn o ddod yn ysgol o gategori arall.

(4) Yn y paragraff hwn—

(a) ystyr “y darpariaethau ynghylch trosglwyddo eiddo” yw darpariaethau’r Atodlen hon ac adran 198 of Ddeddf Diwygio Addysg 1988 ac Atodlen 10 iddi, a

(b) mae’r cyfeiriadau at gymryd camau yn cynnwys perchnogi eiddo at unrhyw ddiben.

RHAN 4 ATODOL

Llywodraethu ysgol

38 (1) Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau wneud darpariaeth mewn cysylltiad â gweithredu cynigion i newid categori ysgol o ran llywodraethu’r ysgol.

(2) Caiff y rheoliadau hynny (ymysg pethau eraill) wneud darpariaeth—

(a) ynghylch adolygu a disodli offeryn llywodraethu’r ysgol,

(b) ynghylch ailgyfansoddi ei chorff llywodraethu,

(c) sy’n cymhwyso, gydag addasiadau neu hebddynt, darpariaeth a wnaed gan neu o dan Bennod 1 o Ran 3 o Ddeddf Addysg 2002 (llywodraethu ysgolion a gynhelir), a

(d) ynghylch materion trosiannol.

Darpariaethau trosiannol - derbyniadau

39 (1) Pan fo ysgol gymunedol neu ysgol wirfoddol a reolir yn dod yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir mae unrhyw beth a wnaed cyn y dyddiad gweithredu gan yr awdurdod lleol fel awdurdod derbyn o dan unrhyw ddarpariaeth ym Mhennod 1 o Ran 3 o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998 (trefniadau derbyn) yn cael effaith, o’r dyddiad gweithredu ymlaen, fel pe bai wedi ei wneud gan y corff llywodraethu.

(2) Pan fo ysgol sefydledig neu ysgol wirfoddol a gynorthwyir yn dod yn ysgol gymunedol neu’n ysgol wirfoddol a reolir mae unrhyw beth a wnaed cyn y dyddiad gweithredu gan y corff llywodraethu fel awdurdod derbyn o dan unrhyw ddarpariaeth ym Mhennod 1 o Ran 3 o Ddeddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998 yn cael effaith, o’r dyddiad gweithredu ymlaen, fel pe bai wedi ei wneud gan yr awdurdod lleol.