Rhan 4: Cymwysterau Blaenoriaethol a Chymeradwyo Cymwysterau
27.Wrth arfer ei swyddogaethau o dan y Rhan hon, rhaid i Gymwysterau Cymru roi sylw i’r egwyddorion a nodir yn adran 54(2) (cyflawni gweithgareddau rheoleiddiol). Gweler hefyd adran 47 o ran y gofyniad i lunio datganiad o’i bolisi mewn perthynas â’i swyddogaethau o dan y Rhan hon.
Adran 13: Dyletswydd i lunio rhestr o gymwysterau blaenoriaethol
28.Mae’r adran hon yn gosod dyletswydd ar Gymwysterau Cymru a Gweinidogion Cymru i lunio rhestr o gymwysterau sy’n flaenoriaeth i Gymwysterau Cymru. Dim ond os yw’r amod yn is-adran (2) wedi ei fodloni mewn perthynas â chymhwyster y caniateir iddynt gynnwys y cymhwyster yn y rhestr. Mater i Gymwysterau Cymru a Gweinidogion Cymru fydd penderfynu, ar y cyd, ar y math o gymwysterau sy’n cael eu cynnwys yn y rhestr – ond gallai gynnwys, er enghraifft, gymwysterau y mae meini prawf cymeradwyo penodol wedi eu datblygu ar eu cyfer er mwyn diwallu anghenion dysgwyr yng Nghymru – pa un a yw’r rheini mewn perthynas â’r cwricwlwm yng Nghymru neu, er enghraifft, mewn perthynas â gofynion cyflogwyr yng Nghymru. Bydd y cymwysterau hynny yn cael eu cyhoeddi mewn ‘rhestr o gymwysterau blaenoriaethol’ a chaniateir iddi gael ei diwygio o bryd i’w gilydd, ar yr amod bod Cymwysterau Cymru a Gweinidogion Cymru yn cytuno. Caniateir i gymwysterau gael eu rhestru naill ai’n unigol, neu drwy gyfeirio at ddisgrifiad sy’n cynnwys mwy nag un cymhwyster.
29.Mae swyddogaethau Cymwysterau Cymru mewn perthynas â chymeradwyo cymwysterau (a nodir yn Rhan 4) yn amrywio yn ôl pa un a yw cymhwyster ar y rhestr ai peidio.
30.Mae is-adran (6) yn cyflwyno’r termau ‘cymhwyster blaenoriaethol’, ‘cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig’ a ‘cymhwyster blaenoriaethol anghyfyngedig’ - y cyfeirir atynt yn adrannau dilynol y Ddeddf.
Adran 14: Cymwysterau blaenoriaethol cyfyngedig
31.Mae’r adran hon yn rhoi i Gymwysterau Cymru y pŵer i benderfynu y dylai rhai cymwysterau ar y rhestr o gymwysterau blaenoriaethol gael eu cyfyngu i uchafswm nifer y ‘ffurfiau’ (dyma fersiwn benodol o’r cymhwyster a gynigir gan gorff dyfarnu penodol: adran 56(4)) y caniateir iddynt gael eu cymeradwyo gan Gymwysterau Cymru ar unrhyw un adeg. Er enghraifft, caiff Cymwysterau Cymru benderfynu nad yw ond yn bwriadu cymeradwyo un fersiwn o TGAU Iaith Saesneg. Yn yr achos hwn byddai’n gwneud penderfyniad o dan yr adran hon a byddai’r cymhwyster hwn yn dod yn gymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig.
32.Dim ond os yw Cymwysterau Cymru wedi ei fodloni bod y cyfyngiad a fwriedir yn ddymunol yng ngoleuni ei brif nod a’r amcanion a ganlyn, y caiff wneud penderfyniad o’r fath:
osgoi anghysondeb rhwng ffurfiau gwahanol ar gymhwyster penodol, a
galluogi Cymwysterau Cymru i arfer dewis rhwng cyrff dyfarnu a all fod am ddatblygu ffurf newydd ar y cymhwyster neu rhwng ffurfiau gwahanol ar gymwysterau sy’n cael eu cyflwyno i’w cymeradwyo.
33.Cyn gwneud a chyhoeddi penderfyniad i gyfyngu ar nifer y ffurfiau a gymeradwywyd ar gymhwyster, rhaid i Gymwysterau Cymru hysbysu pob corff dyfarnu cydnabyddedig ac unrhyw berson eraill y mae Cymwysterau Cymru yn meddwl y gellid yn rhesymol ddisgwyl fod ganddo fuddiant yn y cynnig ac ystyried unrhyw ymatebion y mae’n eu cael oddi wrth y personau hynny sy’n ymwneud â’r cynnig.
34.Unwaith y bydd Cymwysterau Cymru wedi cyhoeddi penderfyniad i gyfyngu cymhwyster i uchafswm, yna rhaid iddo arfer ei swyddogaethau o dan adrannau 15 i 17 er mwyn sicrhau nad oes mwy nag uchafswm y ffurfiau ar y cymhwyster yn cael eu cymeradwyo. Caiff Cymwysterau Cymru ymrwymo i drefniadau gyda chorff dyfarnu er mwyn i’r corff dyfarnu ddatblygu’r cymhwyster a chaiff gymeradwyo’r ffurf ar gymhwyster a ddatblygwyd (mae adrannau 15 ac 16 yn cyfeirio at hynny) neu ddethol i’w gymeradwyo o unrhyw ffurfiau ar gymhwyster a gyflwynir gan gyrff dyfarnu cydnabyddedig (mae adran 17 yn cyfeirio at hynny). Nid yw penderfyniad o dan yr adran hon yn effeithio’n uniongyrchol ar unrhyw gymeradwyaethau sy’n bodoli i’r ffurfiau ar y cymhwyster o dan sylw. Fodd bynnag, gall olygu bod Cymwysterau Cymru yn cymryd camau i dynnu cymeradwyaeth yn ôl o dan adran 27 a bydd yn effeithio’n uniongyrchol ar unrhyw ddynodiadau presennol o’r ffurf ar gymhwyster o dan sylw (gweler adran 30(3) a (4) i gael manylion am yr adegau pan fo dynodiadau adran 29 yn peidio â chael effaith ar y gymeradwyaeth i’r cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig).
Adran 15: Pŵer i wneud trefniadau i ddatblygu cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig
35.Mae’r adran hon yn rhoi’r pŵer i Gymwysterau Cymru i ymrwymo i drefniadau gyda chorff dyfarnu er mwyn i’r corff ddatblygu ffurf newydd ar gymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig. Mae’n bosibl y bydd Cymwysterau Cymru yn dymuno gwneud hyn, er enghraifft, os oes angen mynd i’r afael â gofyniad penodol yn y cwricwlwm yng Nghymru – neu os oes bwlch yn y farchnad mewn perthynas â sgiliau o ran cyflogaeth sy’n bwysig i Gymru. Mae’r trefniadau hynny wedi eu gwneud gyda golwg ar gyflwyno’r ffurf newydd wedyn i Gymwysterau Cymru i’w chymeradwyo a rhaid i Gymwysterau Cymru gymhwyso ei feini prawf cymeradwyo o dan adran 20. Rhaid i Gymwysterau Cymru gyhoeddi cynllun sy’n nodi’r weithdrefn ar gyfer gwneud trefniadau o’r fath a rhaid i’r weithdrefn fod yn agored, yn deg ac yn dryloyw. Mae hyn er mwyn sicrhau bod cystadleuaeth agored, deg a thryloyw i ddethol y corff dyfarnu. Rhaid i Gymwysterau Cymru arfer ei swyddogaethau yn unol â’r cynllun a chaiff ddiwygio’r cynllun o bryd i’w gilydd. Nid oes angen i gorff dyfarnu fod yn gorff cydnabyddedig er mwyn ymrwymo i drefniadau o dan yr adran hon (er y bydd angen i’r corff fod yn gorff cydnabyddedig er mwyn gwneud cais am gymeradwyaeth o dan adran 16).
36.Bydd Cymwysterau Cymru yn gallu pennu gofynion (‘meini prawf’) ar gyfer y ffurf ar gymhwyster sydd i’w datblygu. Bydd Cymwysterau Cymru hefyd yn gallu, os yw’n dewis, gwneud taliadau i’r corff/cyrff dyfarnu am y gwaith y mae’r corff/cyrff dyfarnu yn ei wneud o dan y trefniadau hyn. Fodd bynnag, nid yw taliad yn ofynnol o reidrwydd.
Adran 16: Cymeradwyo cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig a ddatblygir yn unol â threfniadau adran 15
37.Mae’r adran hon yn rhoi’r pŵer i Gymwysterau Cymru i gymeradwyo ffurfiau ar gymwysterau sydd wedi eu datblygu o ganlyniad i’r trefniadau a nodir yn adran 15. Caiff cyrff dyfarnu sydd wedi eu dethol o dan y weithdrefn a nodir yn adran 15 ac sydd wedi eu cydnabod gyflwyno ffurf ar gymhwyster, y maent wedi ei datblygu wedi iddynt gael eu dethol, i Gymwysterau Cymru i’w chymeradwyo. Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru ystyried a phenderfynu pa un ai i gymeradwyo’r ffurf hon ar gymhwyster ai peidio ac wrth wneud hynny, bydd yn cymhwyso ei feini prawf a gyhoeddwyd o dan adran 20. Rhaid bodloni unrhyw ofynion sylfaenol y mae Gweinidogion Cymru wedi eu pennu (gweler adran 21), sy’n berthnasol i’r cymhwyster hwn, cyn y caiff Cymwysterau Cymru gymeradwyo’r ffurf ar y cymhwyster. Dim ond am gyfnod cyfyngedig y caniateir i gymeradwyaeth o dan yr adran hon gael ei rhoi (gweler adran 23(1)).
Adran 17: Cymeradwyo cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig yn absenoldeb trefniadau adran 15
38.Mae’r adran hon yn darparu camau gweithredu amgen (i’r hyn a nodir yn adran 15) er mwyn i Gymwysterau Cymru benderfynu pa un ai i gymeradwyo ffurf ar gymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig ai peidio.
39.Pan fo Cymwysterau Cymru yn dewis peidio â dilyn y llwybr o ddethol corff dyfarnu i ddatblygu cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig o dan adran 15, caiff Cymwysterau Cymru gymeradwyo ffurfiau ar y cymwysterau cyfyngedig a gyflwynir iddo gan gyrff cydnabyddedig. Rhaid i Gymwysterau Cymru gyhoeddi cynllun ynghylch gwneud ceisiadau am gymeradwyaeth iddo o dan yr adran hon, a’r ffordd y mae’n ystyried y ceisiadau hynny. Pan fydd cymwysterau Cymru yn cael cais i gymeradwyo cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig nad yw wedi ei gomisiynu ganddo o dan adran 15, rhaid i Gymwysterau Cymru ystyried y cais yn unol â’i gynllun. Rhaid i’r cynllun nodi gweithdrefn agored, deg a thryloyw. Unwaith eto, gwneir hyn er mwyn sicrhau proses gystadleuol, sy’n cyflawni’r nodweddion hynny, i ddethol y ffurf/ffurfiau a gymeradwywyd ar y cymhwyster. Caiff Cymwysterau Cymru ddiwygio’r cynllun o bryd i’w gilydd.
40.Rhaid i Gymwysterau Cymru gymhwyso ei feini prawf a gyhoeddwyd o dan adran 20 wrth benderfynu pa un ai i gymeradwyo cymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig a gyflwynir iddo ai peidio. Yn ogystal, rhaid bodloni unrhyw ofynion sylfaenol y mae Gweinidogion Cymru wedi eu pennu o dan adran 21 ac sy’n berthnasol i’r cymhwyster hwn, cyn y caiff Cymwysterau Cymru gymeradwyo’r ffurf ar y cymhwyster. Dim ond am gyfnod cyfyngedig y caniateir i gymeradwyaeth o dan yr adran hon gael ei rhoi (gweler adran 23(1)).
Adran 18: Cymeradwyo cymwysterau blaenoriaethol anghyfyngedig
41.Pan na fo cymhwyster ar y rhestr o gymwysterau blaenoriaethol yn gyfyngedig, caiff unrhyw gorff dyfarnu a gydnabyddir yn briodol gyflwyno ffurf ar y cymhwyster hwn i Gymwysterau Cymru i’w chymeradwyo.
42.Mae’r adran hon yn gosod dyletswydd ar Gymwysterau Cymru i ystyried pa un ai i gymeradwyo ffurfiau ar gymhwyster sydd ar y rhestr o gymwysterau blaenoriaethol ac y mae cais am gymeradwyaeth wedi ei wneud mewn cysylltiad â hwy. Wrth ystyried cymhwyster blaenoriaethol anghyfyngedig i’w gymeradwyo, rhaid i Gymwysterau Cymru gymhwyso ei feini prawf a gyhoeddwyd o dan adran 20.
43.Wrth benderfynu pa un ai i gymeradwyo ai peidio, rhaid i Gymwysterau Cymru ystyried pa un a ymdriniwyd ag unrhyw ofynion sylfaenol perthnasol a bennwyd gan Weinidogion Cymru (mewn perthynas â gwybodaeth, sgiliau a dealltwriaeth - gweler adran 21) gan unrhyw ffurf ar y cymhwyster y mae Cymwysterau Cymru yn bwriadu ei chymeradwyo. Os na fodlonwyd amodau o’r fath, yna rhaid i Gymwysterau Cymru beidio â chymeradwyo’r ffurf honno ar y cymhwyster. Caniateir i’r cymeradwyaethau i gymwysterau blaenoriaethol anghyfyngedig fod am gyfnod cyfyngedig neu am gyfnod amhenodol, fel a bennir gan Gymwysterau Cymru (gweler adran 23(2)).
Adran 19: Cymeradwyo cymwysterau nad ydynt yn gymwysterau blaenoriaethol
44.Mae’r adran hon yn rhoi’r pŵer i Gymwysterau Cymru i ddewis pa un ai i ystyried ai peidio, i’w cymeradwyo, ffurfiau ar gymhwyster nad ydynt wedi eu rhestru ar y rhestr o gymwysterau blaenoriaethol. Mae’n sefydlu gwahaniaeth rhwng ceisiadau am gymeradwyaeth i ffurfiau ar gymhwyster ar y rhestr (y mae rhaid i Gymwysterau Cymru eu hystyried, neu y mae rhaid iddo eu hystyried yn unol â’i gynllun (adrannau 16 - 18)) a cheisiadau am gymeradwyaeth i ffurfiau ar gymhwyster nad ydynt ar y rhestr (y caiff Cymwysterau Cymru eu hystyried).
45.Rhaid i Gymwysterau Cymru gyhoeddi cynllun sy’n nodi’r ffactorau y mae’n debygol o’u hystyried wrth benderfynu pa un ai i ystyried ceisiadau am gymeradwyaeth i ffurfiau ar gymwysterau nad ydynt yn gymwysterau blaenoriaethol. O ganlyniad, bydd cyrff dyfarnu a phartïon eraill â chanddynt fuddiant yn ymwybodol o broses Cymwysterau Cymru wrth iddo fynd ati i wneud penderfyniad a gellir gwneud penderfyniadau mewn modd tryloyw.
46.Os yw Cymwysterau Cymru yn penderfynu ystyried ffurf ar gymhwyster nad yw’n gymhwyster blaenoriaethol i’w gymeradwyo, rhaid i unrhyw ofynion sylfaenol y mae Gweinidogion Cymru wedi eu pennu (gweler adran 21), ac sy’n berthnasol i’r cymhwyster, gael eu bodloni cyn y caiff Cymwysterau Cymru gymeradwyo’r ffurf ar y cymhwyster. Rhaid i Gymwysterau Cymru gymhwyso ei feini prawf (gweler adran 20) wrth benderfynu pa un ai i gymeradwyo’r ffurf ar y cymhwyster. Caniateir i’r cymeradwyaethau i ffurfiau ar gymhwyster nad yw’n gymhwyster blaenoriaethol fod am gyfnod cyfyngedig neu am gyfnod amhenodol, fel a bennir gan Gymwysterau Cymru (gweler adran 23(2)).
Adran 20: Meini prawf cymeradwyo
47.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru gyhoeddi’r meini prawf y mae’n eu ddefnyddio i benderfynu pa un ai i gymeradwyo ffurf ar gymhwyster ai peidio. Caniateir amrywiaeth o feini prawf gwahanol – er enghraifft, ar gyfer disgrifiadau gwahanol o gymwysterau megis ‘pob TGAU’ neu ar gyfer ‘pob cymhwyster pan fo perfformiad yn cael ei arsylwi mewn amgylchedd gwaith’, neu’n fwy penodol ar gyfer ‘Ffrangeg Safon Uwch’.
48.Mae pŵer Cymwysterau Cymru o dan adran 20 yn ddigon eang i alluogi i feini prawf cymeradwyo nodi’r wybodaeth, y sgiliau a’r ddealltwriaeth sy’n ofynnol ar gyfer cymwysterau blaenoriaethol penodol (ac, yn benodol, cymwysterau blaenoriaethol cyfyngedig) ynghyd â gofynion sy’n ymwneud â’r gofynion asesu. Wrth ystyried beth sy’n briodol i gyflawni ei brif nodau o dan adran 3, gallai Cymwysterau Cymru hefyd ymgysylltu, er enghraifft, â chyflogwyr, sefydliadau addysg uwch a’r proffesiynau i sicrhau bod y meini prawf yn adlewyrchu eu gofynion rhesymol yn briodol.
Adran 21: Pŵer i bennu gofynion sylfaenol
49.Mae’r adran hon yn rhoi’r pŵer i Weinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy’n nodi gofynion ar gyfer cymhwyster mewn perthynas â’r wybodaeth, y sgiliau a’r ddealltwriaeth (‘cynnwys pwnc’ i bob pwrpas) y mae’n ofynnol i’r ffurfiau a gymeradwywyd ar y cymhwyster hwnnw ymdrin â hwy.
50.Caiff Cymwysterau Cymru bennu gofynion cynnwys ar gyfer cymwysterau blaenoriaethol drwy’r meini prawf cymeradwyo a chaiff hyn fynd i’r afael ag unrhyw ofynion o’r fath sydd gan Weinidogion Cymru. Yn ymarferol, rhagwelir ei bod yn annhebygol y bydd y pŵer yn cael ei ddefnyddio ac eithrio mewn sefyllfa pan nad oes dewis arall pe bai Cymwysterau Cymru, ym marn Gweinidogion Cymru, yn methu â sicrhau bod meini prawf cymeradwyo yn mynd i’r afael â’r gofynion o ran cynnwys yn ddigonol. Felly bydd Gweinidogion Cymru yn gallu ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru sicrhau bod gofynion penodol wedi eu bodloni pan fo Gweinidogion Cymru yn meddwl ei bod yn angenrheidiol er mwyn sicrhau bod y cwricwlwm ar gyfer cwrs sy’n arwain at y cymhwyster yn briodol at anghenion rhesymol y dysgwyr sy’n ymgymryd â’r cwrs. Mae’r pŵer hwn yn adlewyrchu cyfrifoldebau Gweinidogion Cymru mewn perthynas â’r cwricwlwm ar gyfer ysgolion o dan Ddeddf Addysg 2002.
51.Mae’r Ddeddf yn nodi nifer o amodau y mae rhaid eu bodloni cyn y caiff Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau. Mae’r amodau hyn yn sicrhau mai dim ond gyda’r diben o sicrhau bod dysgwyr yn dilyn cwricwlwm priodol y caiff y rheoliadau eu cyflwyno. Nid oes angen i hyn fod yn unrhyw ‘cwricwlwm cenedlaethol’ sydd wedi ei gyhoeddi o reidrwydd ond rhaid i’r gofynion a nodir mewn rheoliadau ymwneud â’r wybodaeth, y sgiliau a’r ddealltwriaeth y mae rhaid i’r dysgwr eu dangos at ddiben penderfynu a yw’r cymhwyster i gael ei ddyfarnu i berson. Cyn pennu gofynion sylfaenol, rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori â Chymwysterau Cymru ac eraill, fel y bo’n briodol, gan roi resymau dros gynnig pennu gofynion sylfaenol.
52.Effaith cyflwyno gofynion sylfaenol yw na chaiff Cymwysterau Cymru gymeradwyo ffurf ar y cymhwyster hwnnw oni bai ei fod wedi ei fodloni bod y cymhwyster yn cydymffurfio â’r gofynion a nodir yn y rheoliadau. Rhaid i’r rheoliadau drafft gael eu cymeradwyo gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru cyn y gallant gael eu gwneud a dod i rym (gweler adran 55(2)).
Adran 22: Amodau cymeradwyo
53.Mae unrhyw gymeradwyaeth gan Gymwysterau Cymru i ffurf ar gymhwyster yn ddarostyngedig i amod sy’n ei gwneud yn ofynnol i ffurf ar gymhwyster gael ei nodi â rhif cymeradwyo er mwyn iddi gael ei dyfarnu fel cymhwyster a gymeradwywyd. Bydd Cymwysterau Cymru yn rhoi cyfeirnod unigryw i bob ffurf ar gymhwyster y mae’n ei chymeradwyo. Dim ond os dyfernir y rhif hwnnw i’r ffurf ar gymhwyster yn unol â’r amod y caiff y ffurf ar gymhwyster ei dyfarnu fel cymhwyster a gymeradwywyd. Bydd hyn yn gwahaniaethu rhwng dyfarnu ffurf a gymeradwywyd ar gymhwyster a dyfarnu unrhyw ffurfiau tebyg ar gymhwyster nad ydynt wedi eu cymeradwyo.
54.Mae’r adran hon hefyd yn rhoi’r disgresiwn i Gymwysterau Cymru i gymhwyso amodau pellach wrth iddo gymeradwyo ffurfiau ar gymwysterau – naill ai ar yr adeg y mae’r cymwysterau yn cael eu cymeradwyo, neu’n ddiweddarach. Caiff yr amodau cymeradwyo, er enghraifft, ymwneud â’r amgylchiadau pan ddyfernir cymhwyster, neu’r personau y dyfernir y cymhwyster iddynt. Er enghraifft, gall amod atal y ffurf a gymeradwywyd ar y cymhwyster rhag cael ei dyfarnu i ddysgwyr o dan 18 oed. Os yw Cymwysterau Cymru yn newid amodau cymeradwyo ar ôl i gymhwyster gael ei gymeradwyo (neu’n cyflwyno rhai newydd sy’n gymwys i gymhwyster a gymeradwywyd) rhaid iddo hysbysu’r cyrff dyfarnu am y newid, y dyddiad y bydd yn cael effaith a’r rhesymau dros y newid. Mae hyn er mwyn sicrhau, er enghraifft, fod cyrff dyfarnu yn cael amser rhesymol i ddiwygio eu cymwysterau, os yw’n briodol, er mwyn ymdrin â’r amodau newydd neu i ofyn i’r amodau newydd neu’r amrywiadau gael eu cymhwyso iddynt mewn ffordd wahanol. Mewn achos o fethu â chydymffurfio â’r amodau cymeradwyo, caiff Cymwysterau Cymru arfer ei bŵer i dynnu cymeradwyaeth yn ôl o dan adran 27 neu ei bwerau gorfodi o dan Ran 7 neu ei bŵer i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl o dan baragraff 19(2) o Atodlen 3.
Adran 23: Cyfnod para’r gymeradwyaeth
55.Rhaid i gymwysterau blaenoriaethol cyfyngedig gael eu cymeradwyo am gyfnod cyfyngedig fel y caniateir i gyrff dyfarnu eraill gystadlu i fod yn ddarparwr cymhwyster cyfyngedig ar gyfer pob cyfnod cyfyngedig.
56.Caniateir i gymwysterau blaenoriaethol anghyfyngedig a chymwysterau nad ydynt yn gymwysterau blaenoriaethol gael eu cymeradwyo am gyfnod amhenodol neu am gyfnod cyfyngedig. Pan fo cymeradwyaeth yn cael ei rhoi am gyfnod cyfyngedig, rhaid gwneud hyn yn glir pan fydd y gymeradwyaeth yn cael ei rhoi – a phan ddigwydd hyn, mae’r gymeradwyaeth yn peidio â bod ar ddiwedd y cyfnod hwnnw. I gael manylion am y modd y caniateir i gymeradwyaeth gael ei thynnu’n ôl neu ei hildio, gweler y nodiadau ar gyfer adrannau 25 i 28. Rhagwelir ei bod yn debygol y bydd Cymwysterau Cymru yn cyhoeddi, ar ei gronfa ddata ar-lein, fanylion am yr holl gymwysterau a gymeradwywyd a’r manylion ynghylch pa bryd y mae pob cymeradwyaeth yn cael effaith.
Adran 24: Rheolau ynghylch ceisiadau am gymeradwyaeth
57.Rhaid i Gymwysterau Cymru wneud a chyhoeddi rheolau am y modd y mae ceisiadau am gymeradwyaeth yn cael eu gwneud, a chânt gwmpasu’r hyn y dylai ceisiadau o’r fath ei gynnwys ac a oes rhaid talu unrhyw ffi a sut i wneud hynny (ar yr amod bod ffi o’r fath wedi ei chynnwys mewn cynllun cyhoeddedig a gymeradwywyd gan Weinidogion Cymru o dan adran 49). Caiff y rheolau wneud darpariaethau gwahanol at ddibenion gwahanol – er enghraifft gall fod rheolau penodol sy’n gymwys i geisiadau am gymeradwyaeth i gymwysterau blaenoriaethol cyfyngedig ond nad ydynt yn gymwys i fathau eraill o gymwysterau blaenoriaethol.
Adran 25: Ildio cymeradwyaeth
58.Caniateir i gorff dyfarnu roi hysbysiad ildio i Gymwysterau Cymru sy’n gofyn iddo ddileu ei gymeradwyaeth i un neu ragor o ffurfiau ar gymhwyster. Rhaid i’r hysbysiad ildio bennu’r dyddiad y mae’r corff dyfarnu yn dymuno i’r gymeradwyaeth ddod i ben. Rhaid i Gymwysterau Cymru weithredu cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol wrth gydnabod cais o’r fath. Yn y gydnabyddiaeth honno, caiff Cymwysterau Cymru ei gwneud yn ofynnol i gymeradwyaeth ddod i ben ar ddyddiad gwahanol i’r hyn a awgrymwyd gan y corff dyfarnu, a rhaid iddo roi resymau dros benderfynu bod y gymeradwyaeth yn dod i ben ar y dyddiad hwnnw. Wrth benderfynu a ddylid cadw’r dyddiad a bennwyd gan y corff dyfarnu neu a ddylid gosod dyddiad gwahanol, rhaid i Gymwysterau Cymru roi sylw i’r angen i osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr (er enghraifft, y rheini sydd eisoes ar gwrs sy’n arwain at y cymhwyster o dan sylw) ac i ddymuniad y corff dyfarnu i’r gymeradwyaeth ddod i ben ar y dyddiad y mae wedi ei bennu.
Adran 26: Darpariaeth drosiannol mewn cysylltiad ag ildio cymeradwyaeth
59.Mae’r adran hon yn caniatáu i’r gydnabyddiaeth o ildio a roddir gan Gymwysterau Cymru o dan adran 25 ddarparu ar gyfer cyfnod estyn ar ôl y dyddiad ildio tan ddyddiad diweddarach (y dyddiad estyn). Yn ystod y cyfnod hwnnw, mae’r ffurf ar y cymhwyster yn parhau i gael ei thrin fel un sydd wedi ei chymeradwyo, ond dim ond at y dibenion a bennir yn y gydnabyddiaeth o ildio. Dim ond os yw Cymwysterau Cymru yn ystyried ei bod yn briodol i osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr y mae modd gwneud hyn – er enghraifft i roi cyfle i ddysgwyr i ailsefyll y cymhwyster. Mae “dyddiad ildio” a “dyddiad estyn” wedi eu diffinio yn yr adran hon.
Adran 27: Tynnu cymeradwyaeth yn ôl
60.Mae’r adran hon yn galluogi Cymwysterau Cymru i roi terfyn ar ei gymeradwyaeth i ffurf ar gymhwyster drwy dynnu’r gymeradwyaeth yn ôl. Y rhesymau dros dynnu cymeradwyaeth yn ôl yw bod Cymwysterau Cymru wedi ei fodloni:
nad yw’r corff dyfarnu wedi cydymffurfio ag amod cymeradwyo (o dan adran 22). Gallai hyn ddigwydd, er enghraifft, os yw’r corff dyfarnu yn methu â chydymffurfio â’r amodau a nodwyd ar adeg rhoi’r gymeradwyaeth neu’n eu hepgor, neu os yw’r amodau cymeradwyo (megis gofynion gwybodaeth) yn newid a bod y cymhwyster yn peidio â chydymffurfio â’r amodau mwyach (yn yr achos hwn gallai corff dyfarnu fwriadu cyflwyno ffurf ar gymhwyster yn ei lle i’w chymeradwyo);
nad yw’r corff dyfarnu sy’n cynnig y ffurf honno ar gymhwyster yn cael ei gydnabod mwyach yn gorff dyfarnu gan Gymwysterau Cymru (mewn cysylltiad â’r ffurf honno ar gymhwyster). Mae cydnabyddiaeth yn peidio â chael effaith o dan yr amgylchiadau a nodir ym mharagraff 192) o Atodlen 3;
bod y cymhwyster o dan sylw wedi dod yn gymhwyster blaenoriaethol cyfyngedig yn unol â phenderfyniad o dan adran 14 (bydd Cymwysterau Cymru wedi ymgynghori â chyrff cydnabyddedig ac eraill cyn i hynny ddigwydd).
61.Mae’r adran hon yn nodi’r hyn y mae rhaid i Gymwysterau Cymru ei wneud cyn y gall dynnu cymeradwyaeth yn ôl. Rhaid i Gymwysterau Cymru:
hysbysu’r corff dyfarnu am fwriad Cymwysterau Cymru i ddyroddi hysbysiad tynnu’n ôl, gan esbonio pam y mae’n bwriadu tynnu’r gymeradwyaeth yn ôl a pha bryd y mae’n bwriadu gwneud y penderfyniad; a
ystyried unrhyw ymateb a ddarparwyd gan y corff dyfarnu.
62.Os yw Cymwysterau Cymru wedyn yn penderfynu tynnu cymeradwyaeth yn ôl, rhaid iddo hysbysu’r corff dyfarnu, gan bennu’r dyddiad y mae’r gymeradwyaeth i gael ei thynnu’n ôl. Rhoddir hefyd y pŵer i Gymwysterau Cymru i amrywio’r dyddiad tynnu’n ôl, ar yr amod bod y corff dyfarnu yn cydsynio i’r amrywiad hwnnw. Gallai amrywiad alluogi Cymwysterau Cymru i ystyried yr amser y mae ei angen i ddatblygu cymwysterau yn lle’r cymwysterau sy’n bodoli ac i estyn yr amser hwnnw os oes oedi, er enghraifft.
63.Wrth benderfynu ar ddyddiad i dynnu cymeradwyaeth yn ôl neu ar amrywiad i’r dyddiad hwnnw, rhaid i Gymwysterau Cymru roi sylw i’r angen i osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr, megis y rheini sydd eisoes yn dilyn cwrs sy’n arwain at y cymhwyster o dan sylw.
Adran 28: Darpariaeth drosiannol mewn cysylltiad a thynnu cymeradwyaeth yn ôl
64.Caiff Cymwysterau Cymru wneud trefniadau i barhau i drin ffurf ar gymhwyster, y mae’r gymeradwyaeth iddi wedi ei thynnu’n ôl, fel pe bai wedi ei chymeradwyo, am amser penodedig ac at ddibenion penodedig, er mwyn osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr – er enghraifft, er mwyn rhoi cyfle i ddysgwyr i ailsefyll y cymhwyster. Mae’r ddarpariaeth hon yn debyg i’r ddarpariaeth drosiannol y caniateir iddi gael ei gwneud mewn cysylltiad ag ildio cymeradwyaeth, fel y’i disgrifir yn y nodiadau ar gyfer adran 26.
