Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot (Trefniadau Etholiadol) 2021

Offerynnau Statudol Cymru

2021 Rhif 1114 (Cy. 269)

Llywodraeth Leol, Cymru

Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot (Trefniadau Etholiadol) 2021

Gwnaed

4 Hydref 2021

Yn dod i rym yn unol ag erthygl 1(2) a (3)

Mae Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru(1), yn unol ag adran 36(5) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013(2) (“Deddf 2013”), wedi cyflwyno i Weinidogion Cymru adroddiad dyddiedig Awst 2020 yn cynnwys ei argymhellion ar gyfer newid a manylion ei adolygiad o’r trefniadau etholiadol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot.

Mae Gweinidogion Cymru, ar ôl ystyried y materion y cyfeirir atynt ac a nodir yn adran 37(2)(a) ac (c) o Ddeddf 2013, wedi penderfynu rhoi effaith i’r argymhellion hynny gydag addasiadau.

Yn unol ag adran 37(3) o Ddeddf 2013, mae mwy na 6 wythnos wedi mynd heibio ers i’r argymhellion hynny gael eu cyflwyno i Weinidogion Cymru.

Mae Gweinidogion Cymru yn gwneud y Gorchymyn a ganlyn drwy arfer eu pwerau a roddir gan adran 37(1) o Ddeddf 2013.

Enwi a chychwyn LL+C

1.—( 1) Enw’r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot (Trefniadau Etholiadol) 2021.

(2) At unrhyw ddiben a nodir yn rheoliad 4(1) o’r Rheoliadau, daw’r Gorchymyn hwn i rym drennydd y diwrnod y’i gwneir.

(3) At bob diben arall, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022(3).

Gwybodaeth Cychwyn

I1 Ergl. 1 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I2 Ergl. 1 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Dehongli LL+C

2.   Yn y Gorchymyn hwn—

ystyr “y Rheoliadau” (“the Regulations”) yw Rheoliadau Newidiadau i Ardaloedd Llywodraeth Leol 1976(4);

ystyr “ward etholiadol” (“electoral ward”) yw unrhyw ardal yr etholir aelodau drosti i Gyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot;

mae unrhyw gyfeiriad at fap yn gyfeiriad at un o’r 5 map a farciwyd “Map ar gyfer Gorchymyn Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot (Trefniadau Etholiadol) 2021” a adneuwyd yn unol â rheoliad 5 o’r Rheoliadau, a labelwyd “1” i “5”, ac mae cyfeiriad at fap â rhif yn gyfeiriad at y map sy’n dwyn y rhif hwnnw;

pan ddangosir bod ffin ar fap yn rhedeg ar hyd ffordd, rheilffordd, troetffordd, cwrs dŵr neu nodwedd ddaearyddol debyg, mae i’w thrin fel un sy’n rhedeg ar hyd llinell ganol y nodwedd;

mae i eiriau ac ymadroddion a ddefnyddir yn y Gorchymyn hwn yr un ystyr ag sydd iddynt yn Rhan 3 o [F1 Ddeddf Comisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru etc. 2013], ac eithrio i’r graddau yr ymddengys bwriad i’r gwrthwyneb.

Diwygiadau Testunol

F1 Geiriau yn ergl. 2 wedi eu hamnewid (25.6.2024) gan Deddf Senedd Cymru (Aelodau ac Etholiadau) 2024 (asc 4), a. 25(1)(a), Atod. 1 para. 17

Gwybodaeth Cychwyn

I3 Ergl. 2 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I4 Ergl. 2 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Trefniadau etholiadol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot LL+C

3.—( 1) Mae wardiau etholiadol Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot, fel y maent yn bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi eu diddymu.

(2) Mae Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot wedi ei rhannu’n 34 o wardiau etholiadol, a phob un ohonynt yn dwyn yr enw Saesneg a restrir yng ngholofn 1 a’r enw Cymraeg a restrir yng ngholofn 2 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(3) Mae pob ward etholiadol yn cynnwys yr ardaloedd a bennir mewn perthynas â’r ward etholiadol honno yng ngholofn 3 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(4) Nifer yr aelodau o’r cyngor sydd i’w hethol dros bob ward etholiadol yw’r nifer a bennir yng ngholofn 4 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(5) Mae’r darpariaethau yn y Gorchymyn hwn yn cymryd blaenoriaeth dros unrhyw ddarpariaeth wrthdrawiadol mewn unrhyw offeryn statudol blaenorol a wnaed o dan adran 58(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972(5).

Gwybodaeth Cychwyn

I5 Ergl. 3 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I6 Ergl. 3 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Tref Pontardawe: newidiadau i wardiau cymunedol LL+C

4.   Mae’r rhan o ward Pontardawe o dref Pontardawe a ddangosir â llinellau ar Fap 1 wedi ei throsglwyddo i ward Trebanos o dref Pontardawe.

Gwybodaeth Cychwyn

I7 Ergl. 4 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I8 Ergl. 4 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Tref Coed-ffranc: newidiadau i wardiau cymunedol LL+C

5.   Mae’r rhan o ward Canol Gorllewin tref Coed-ffranc a ddangosir â llinellau ar Fap 2 wedi ei throsglwyddo i ward Canol Dwyrain tref Coed-ffranc.

Gwybodaeth Cychwyn

I9 Ergl. 5 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I10 Ergl. 5 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Tref Coed-ffranc: newidiadau i drefniadau etholiadol LL+C

6.   Yn nhref Coed-ffranc—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Canol Dwyrain tref Coed-ffranc yw 4;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gogledd tref Coed-ffranc yw 4;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gorllewin tref Coed-ffranc yw 3.

Gwybodaeth Cychwyn

I11 Ergl. 6 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I12 Ergl. 6 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Cymunedau Dyffryn Clydach a Blaenhonddan: newidiadau i ffiniau cymunedol LL+C

7.   Mae’r rhan o gymuned Blaenhonddan a ddangosir â llinellau ar Fap 3 wedi ei throsglwyddo i gymuned Dyffryn Clydach.

Gwybodaeth Cychwyn

I13 Ergl. 7 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I14 Ergl. 7 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Cymuned Blaenhonddan: newid i drefniadau etholiadol LL+C

8.   Nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gogledd Bryn-coch o gymuned Blaenhonddan yw 4.

Gwybodaeth Cychwyn

I15 Ergl. 8 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I16 Ergl. 8 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Diddymu cymuned Glyncorrwg a chreu cymunedau Gwynfi a Chroeserw, a Chymer a Glyncorrwg LL+C

9.—( 1) Mae cymuned Glyncorrwg wedi ei diddymu.

(2) Mae’r cymunedau a ganlyn wedi eu ffurfio—

(a) cymuned Gwynfi a Chroeserw a ddangosir â llinellau ar Fap 4;

(b) cymuned Cymer a Glyncorrwg a ddangosir â llinellau ar Fap 5.

Gwybodaeth Cychwyn

I17 Ergl. 9 mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I18 Ergl. 9 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Rebecca Evans

Y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol, un o Weinidogion Cymru

4 Hydref 2021

Erthygl 3

YR ATODLEN LL+C ENWAU AC ARDALOEDD WARDIAU ETHOLIADOL A NIFER AELODAU’R CYNGOR

Gwybodaeth Cychwyn

I19 Atod. mewn grym ar 6.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I20 Atod. mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Tabl

Colofn (1)	Colofn (2)	Colofn (3)	Colofn (4)
Enw Saesneg y ward etholiadol	Enw Cymraeg y ward etholiadol	Ardal y ward etholiadol	Nifer aelodau’r cyngor
Aberavon	Aberafan	Cymunedau Aberafan a Rhos Baglan	2
Aberdulais	Aberdulais	Wardiau Aberdulais a Chil-ffriw o gymuned Blaenhonddan	1
Allt-wen	Allt-wen	Ward Allt-wen o gymuned Cilybebyll	1
Baglan	Baglan	Cymunedau Baglan a Bae Baglan	3
Blaengwrach and Glynneath West	Blaen-gwrach a Gorllewin Glyn-nedd	Cymuned Blaen-gwrach, a wardiau Gorllewin a Chanol Gorllewin tref Glyn-nedd	1
Briton Ferry East	Dwyrain Llansawel	Wardiau Craig-y-darren a Chwrt-sart o dref Llansawel	1
Briton Ferry West	Gorllewin Llansawel	Wardiau Brynhyfryd a Choed Shelone o dref Llansawel	1
Bryn and Cwmavon	Bryn a Chwmafan	Cymunedau Bryn a Chwmafan	3
Bryn-coch North	Gogledd Bryn-coch	Ward Gogledd Bryn-coch o gymuned Blaenhonddan	1
Bryn-coch South	De Bryn-coch	Ward De Bryn-coch o gymuned Blaenhonddan	2
Cadoxton	Llangatwg	Ward Llangatwg o gymuned Blaenhonddan	1
Cimla and Pelenna	Cimla a Phelenna	Cymuned Pelenna a wardiau Cefn Saeson a Chrynallt o dref Castell-nedd	2
Coedffranc Central	Canol Coed-ffranc	Wardiau Canol a Chanol Dwyrain tref Coed-ffranc	2
Coedffranc North	Gogledd Coed-ffranc	Ward y Gogledd o dref Coed-ffranc	1
Coedffranc West	Gorllewin Coed-ffranc	Wardiau y Gorllewin a Chanol Gorllewin tref Coed-ffranc	2
Crynant, Onllwyn and Seven Sisters	Y Creunant, Onllwyn a Blaendulais	Cymunedau y Creunant, Onllwyn a Blaendulais	2
Cwmllynfell and Ystalyfera	Cwmllynfell ac Ystalyfera	Cymuned Cwmllynfell a ward Ystalyfera o gymuned Ystalyfera	2
Cymer and Glyncorrwg	Cymer a Glyncorrwg	Cymuned Cymer a Glyncorrwg	1
Dyffryn	Dyffryn	Cymuned Dyffryn Clydach	2
Glynneath Central and East	Canol a Dwyrain Glyn-nedd	Wardiau Canol a Dwyrain tref Glyn-nedd	1
Godre’r Graig	Godre’r-graig	Ward Godre’r-graig o gymuned Ystalyfera	1
Gwaun-Cae-Gurwen and Lower Brynamman	Gwauncaegurwen a Brynaman Isaf	Cymuned Gwauncaegurwen	2
Gwynfi and Croeserw	Gwynfi a Chroeserw	Cymuned Gwynfi a Chroeserw	1
Margam and Tai-bach	Margam a Thai-bach	Cymunedau Margam, Gweunydd Margam a Thai-bach	3
Neath East	Dwyrain Castell-nedd	Wardiau Melincryddan a Phenrhiwtyn o dref Castell-nedd	3
Neath North	Gogledd Castell-nedd	Wardiau’r Castell a Llanilltud Nedd o dref Castell-nedd	2
Neath South	De Castell-nedd	Wardiau’r Gnoll a Mount Pleasant o dref Castell-nedd	2
Pontardawe	Pontardawe	Wardiau Pontardawe a Rhyd-y-fro o dref Pontardawe	2
Port Talbot	Port Talbot	Cymuned Port Talbot	2
Resolven and Tonna	Resolfen a Thonna	Cymunedau’r Clun a Melin-cwrt, Resolfen a Thonna	2
Rhos	Rhos	Wardiau Gelli-nudd a Rhos o gymuned Cilybebyll	1
Sandfields East	Dwyrain Sandfields	Cymuned Dwyrain Sandfields	3
Sandfields West	Gorllewin Sandfields	Cymuned Gorllewin Sandfields	3
Trebanos	Trebanos	Ward Trebanos o dref Pontardawe	1

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (“y Comisiwn”), a roddodd adroddiad ym mis Awst 2020 ar ei adolygiad o drefniadau etholiadol Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot. Roedd Adroddiad y Comisiwn yn cynnig lleihau nifer y wardiau etholiadol o 42 i 34 a lleihau nifer yr aelodau o 64 i 60.

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion y Comisiwn, gydag addasiadau.

Mae erthygl 3 o’r Gorchymyn hwn yn diddymu’r trefniadau etholiadol presennol ar gyfer Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot ac yn cyflwyno’r Atodlen, sy’n nodi’r trefniadau etholiadol newydd ar gyfer Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot.

Mae’r Gorchymyn hwn hefyd yn gweithredu argymhellion ynghylch newidiadau i ffiniau cymunedol a threfniadau etholiadol ar gyfer rhai cymunedau ym Mwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot.

Mae erthygl 4 yn gwneud newidiadau i’r ffin rhwng wardiau cymunedol Pontardawe a Threbanos yn nhref Pontardawe.

Mae erthyglau 5 a 6 yn gwneud newidiadau i’r ffin rhwng wardiau cymunedol Canol Gorllewin a Chanol Dwyrain tref Coed-ffranc, ac i’r trefniadau etholiadol ar gyfer tref Coed-ffranc.

Mae erthyglau 7 ac 8 yn gwneud newidiadau i’r ffin rhwng cymunedau Dyffryn Clydach a Blaenhonddan, ac i’r trefniadau etholiadol ar gyfer cymuned Blaenhonddan.

Mae erthygl 9 yn diddymu cymuned Glyncorrwg, ac yn creu cymunedau newydd Gwynfi a Chroeserw, a Chymer a Glyncorrwg.

Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Gorchymyn hwn. O ganlyniad, ystyriwyd nad oedd yn angenrheidiol cynnal asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Gorchymyn hwn.

Mae printiau o’r mapiau a labelwyd “1” i “5” y mae’r Gorchymyn hwn yn ymwneud â hwy wedi eu hadneuo yn swyddfeydd Llywodraeth Cymru ym Mharc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ (yr Is-adran Democratiaeth Llywodraeth Leol), a chyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot. Mae’r printiau sydd wedi eu hadneuo gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn agored i gael eu harchwilio gan unrhyw un y bydd darpariaethau’r Gorchymyn hwn yn effeithio arnynt.

(1)

Sefydlwyd y Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru gan adran 53 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (p. 70) (“Deddf 1972”), ac Atodlen 8 iddi. Diddymwyd adran 53 ac Atodlen 8 gan adran 73(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013 (dccc 4) (“Deddf 2013”), ac Atodlen 2 iddi. Mae Deddf 2013 yn ailenwi’r Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru yn Gomisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (gweler adran 2).

(2)

2013 dccc 4.

(3)

Mae Gorchymyn Awdurdodau Lleol (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) (Cymru) 2019 (O.S. 2019/1269 (Cy. 220)) yn diwygio adran 26(1) o Ddeddf 1972 i ddarparu y bydd etholiadau cyffredin cynghorwyr awdurdodau lleol yn cael eu cynnal yn y flwyddyn 2022 yn hytrach na 2021.

(4)

O.S. 1976/246. Mae adran 74(3) o Ddeddf 2013 yn darparu bod y Rheoliadau hyn yn parhau i gael effaith mewn perthynas â gorchmynion a wnaed o dan Ran 3 o Ddeddf 2013, fel pe bai’r gorchmynion hynny wedi eu gwneud o dan Ran 4 o Ddeddf 1972.

(5)

1972 p. 70; diddymwyd adran 58 o Ddeddf 1972 gan adran 73(2) o Ddeddf 2013 ac Atodlen 2 iddi, yn ddarostyngedig i ddarpariaethau arbed a bennir yn adran 74 o Ddeddf 2013.