Adran 17 – Effaith cytundebau rheoli tir penodol ar olynwyr yn y teitl
105.Mae adran 17 yn nodi o dan ba amgylchiadau y caiff telerau cytundeb rheoli tir adran 16 rwymo perchnogion neu denantiaid dilynol y tir. Nid yw’r adran hon ond yn gymwys pan fo gan y person sy’n gwneud y cytundeb rheoli tir “fuddiant cymwys” fel y’i diffinnir yn is-adran (3), h.y. pan fo’r person yn berchen ar y tir fel rhydd-ddeiliad neu’n ei ddal o dan les a roddir am dymor o saith mlynedd o leiaf. Mae’n gwneud darpariaeth ar gyfer amgylchiadau pan fo’r teitl yn y tir naill ai wedi’i gofrestru, neu heb ei gofrestru. Mae’r rhan fwyaf o deitlau yn y tir yng Nghymru a Lloegr wedi’u cofrestru gyda Chofrestrfa Tir EM ond mae peth tir sy’n dal heb ei gofrestru.
106.Mae adran 17(1) yn gymwys i dir nad yw wedi’i gofrestru. Gellir cofrestru’r buddiant sy’n cael ei greu o dan gytundeb rheoli fel pridiant tir Dosbarth D(ii) yn unol â Deddf Pridiannau Tir 1972 (p.61). Effaith cofrestru’r pridiant tir yw bod telerau cytundeb rheoli tir yn rhwymo unrhyw olynydd i’r person sydd â buddiant cymwys.
107.Diffinnir olynydd yn is-adran (4) sef, fel arfer, unrhyw berson sy’n prynu’r buddiant rhydd-ddaliadol neu lesddaliadol (am dymor o fwy na 7 mlynedd) mewn tir. Ni fydd telerau cytundeb yn rhwymo’r prynwr os nad yw’r buddiant wedi’i gofrestru fel pridiant tir Dosbarth D(ii).
108.Mae adran 17(2) yn gymwys i dir cofrestredig ac mae’n rhaid i’r buddiant sy’n cael ei greu o dan gytundeb rheoli tir adran 16 gael ei gofrestru drwy hysbysiad ar y teitl cofrestredig yn unol â Deddf Cofrestru Tir 2002 (p.9). Os nad yw’r buddiant wedi’i gofrestru fel hysbysiad ni fydd telerau’r cytundeb yn rhwymo’r olynydd yn y teitl.
109.Ar hyn o bryd, mae cytundeb a wneir o dan adran 39 o Ddeddf 1981 yn rhwymo perchnogion neu feddianwyr olynol / y dyfodol boed y tir wedi’i gofrestru ai peidio.
110.Ar yr amod fod CNC naill ai’n cofrestru’r buddiant o dan gytundeb naill ai fel hysbysiad o deitl ar y gofrestr yn achos tir cofrestredig, neu fel pridiant tir Dosbarth D(ii) yn achos tir heb ei gofrestru, caiff orfodi telerau cytundeb rheoli tir yn erbyn unrhyw berson sy’n caffael buddiant cymwys yn y tir.
111.Mae angen darllen adran 17 ar y cyd â’r diwygiadau canlyniadol y mae Rhan 1 o Atodlen 2 yn eu gwneud.
