Adran 189 – Methiant darparwr: dyletswydd dros dro ar awdurdod lleol
489.Mae adran 189 yn gosod dyletswydd newydd ar awdurdod lleol yng Nghymru i gymryd camau os bydd person sydd wedi ei gofrestru o dan Ddeddf Safonau Gofal 2000 (“person cofrestredig”) yn methu â darparu’r llety neu’r gwasanaethau y mae’n eu darparu fel arfer o fewn ardal yr awdurdod lleol oherwydd methiant busnes.
490.Yn amgylchiadau o’r fath, mae gan yr awdurdod lleol ddyletswydd dros dro i ddiwallu anghenion oedolion yr oedd y person cofrestredig yn darparu llety neu wasanaethau ar eu cyfer. Mae’r ddyletswydd i ddarparu gwasanaethau o’r fath ond yn para am ba hyd bynnag y mae’r awdurdod lleol yn ei ystyried yn angenrheidiol.
491.Mae is-adrannau (4) i (7) yn cynnwys darpariaeth ynghylch gallu’r awdurdod o godi ffi neu i adennill costau oddi wrth awdurdod lleol arall am ddarparu gwasanaethau a ddarperir o ganlyniad i ddyletswydd dros dro a osodir gan is-adran (2).
492.Mae is-adran (8) yn gwneud darpariaeth ynghylch sut i ddatrys anghydfodau ynghylch cymhwyso’r adran hon. Mae’r weithdrefn y cyfeirir ati yn yr is-adran hon ond yn gymwys pan fo’r awdurdodau lleol sy’n gysylltiedig â’r anghydfod yng Nghymru. Mae unrhyw anghydfod sy’n cynnwys awdurdod lleol neu Ymddiriedolaeth Iechyd a Gofal Cymdeithasol o’r tu allan i Gymru i’w drin yn unol â’r gofynion a nodir yn Rhan 1 o Ddeddf Gofal 2014 ac Atodlen 1 iddi.
493.Mae Rhan 1 o Ddeddf Gofal 2014 hefyd yn gosod dyletswydd dros dro ar awdurdod lleol yng Nghymru i gymryd camau i ddiwallu anghenion oedolion am ofal a chymorth (neu gymorth) os bydd person cofrestredig yn methu â darparu llety neu wasanaethau eraill o ganlyniad i fethiant busnes, pan fo’r oedolion hynny wedi eu lleoli yn ardal awdurdod lleol yng Nghymru gan:
awdurdod lleol yn Lloegr;
awdurdod lleol yn yr Alban;
Ymddiriedolaeth Iechyd a Gofal Cymdeithasol yng Ngogledd Iwerddon.
494.Yn unol â hynny, bydd awdurdodau lleol yng Nghymru yn cael eu gosod o dan yr un ddyletswydd dros dro mewn perthynas â phersonau yn eu hardaloedd sydd mewn llety neu sy’n derbyn gwasanaethau a drefnwyd gan (neu o ganlyniad i daliad uniongyrchol a ddarparwyd gan) awdurdodau lleol yn Lloegr neu’r Alban neu gan Ymddiriedolaeth Iechyd a Gofal Cymdeithasol yng Ngogledd Iwerddon.
495.Mae Deddf Gofal 2014 hefyd yn cynnwys darpariaethau i ymdrin ag anghydfodau ynghylch lleoliadau ar draws ffiniau.
496.Mae’r dyletswyddau dros dro a osodir gan y Ddeddf hon (a chan Ddeddf 2014) os bydd methiant busnes ond yn gymwys mewn perthynas â gwasanaethau neu lety a ddarperir ar gyfer oedolion. Mae nifer o gamau diogelu statudol eisoes yn bodoli yn achos methiant darparwr sy’n diwallu anghenion plant am ofal a chymorth (neu gymorth) drwy ddarparu gwasanaethau neu lety (er enghraifft gwneir darpariaeth o dan Ddeddf Plant 1989 ac mewn is-ddeddfwriaeth sy’n nodi’r gofynion am barhad yn y ddarpariaeth o ofal a lleoliadau gofal).
