Adrannau 74 i 76 – Personau sy’n gymwys i olynu
225.Gall person fod yn gymwys i olynu i gontract meddiannaeth naill ai fel olynydd â blaenoriaeth neu fel olynydd wrth gefn. Yn ymarferol, yng nghyflawnder amser, effaith hyn yw y gall dwy olyniaeth i gontract meddiannaeth ddigwydd (ond dim mwy na hynny). Mae hynny oherwydd,
Pan fo person wedi olynu fel olynydd â blaenoriaeth, yna, os bydd yntau farw, gellir cael un olyniaeth bellach (gan olynydd wrth gefn).
Ond os yw person wedi olynu i’r contract fel olynydd wrth gefn (ac mae hyn yn cynnwys unrhyw un a oedd yn olynydd i’r contract yn dilyn marwolaeth person a oedd yn olynydd â blaenoriaeth), nid oes unrhyw olyniaeth bellach yn bosibl.
226.Yr olynydd â blaenoriaeth yw naill ai briod neu bartner sifil (neu rywun sy’n cyd-fyw fel priod neu bartner sifil) deiliad y contract a oedd yn meddiannu’r annedd fel ei unig gartref neu ei brif gartref pan fu farw deiliad y contract.
227.Olynydd wrth gefn yw aelod o’r teulu a oedd yn meddiannu’r annedd fel ei unig gartref neu ei brif gartref pan fu farw deiliad y contract. Diffinnir aelod o’r teulu, yn adran 250, fel:
priod neu bartner sifil deiliad y contract, neu rywun sy’n byw gyda deiliad y contract fel priod neu bartner sifil;
rhiant, nain/mam-gu neu daid/tad-cu, plentyn, ŵyr neu wyres, brawd, chwaer, ewythr, modryb, nai neu nith i ddeiliad y contract (gweler adran 250).
228.Rhaid i berson sy’n perthyn i ddeiliad y contract yn un o’r ffyrdd a grybwyllir ym mharagraff (b) uchod hefyd fodloni’r amod preswylio sylfaenol er mwyn bod yn olynydd wrth gefn, sef y bu’r person yn byw yn yr annedd sy’n destun y contract meddiannaeth, neu’n byw gyda deiliad y contract, drwy gydol y 12 mis a oedd yn rhagflaenu marwolaeth deiliad y contract. Nid yw’r gofyniad hwnnw yn gymwys i briod neu bartner sifil (neu rywun sy’n cyd-fyw fel priod neu bartner sifil), sy’n olynu fel olynydd wrth gefn.
229.Os oedd deiliad y contract a fu farw yn olynydd â blaenoriaeth mewn perthynas â’r contract meddiannaeth presennol, yna bydd person sy’n aelod o deulu deiliad gwreiddiol y contract yn olynydd wrth gefn. Os yw’r person yn perthyn i ddeiliad gwreiddiol y contract yn un o’r ffyrdd a grybwyllir ym mharagraff 227(b) uchod, at ddibenion cyfrifo cyfnod o fyw gyda deiliad y contract am 12 mis, caiff unrhyw gyfnodau y bu’n byw gyda deiliad gwreiddiol y contract eu hystyried.
230.Mae dau ddosbarth o berson na chaniateir iddynt olynu fel deiliaid contract. Yn gyntaf, unrhyw un sydd o dan 18 oed (oherwydd na chânt fod yn barti i gontract meddiannaeth).
231.Yn ail, y rhai a oedd yn meddiannu’r annedd (neu ran ohoni) o dan gontract isfeddiannaeth ar unrhyw adeg yn ystod y cyfnod o 12 mis cyn i ddeiliad y contract farw. Ond pan fo contract isfeddiannaeth wedi dod i ben cyn marwolaeth deiliad y contract, a’r isddeiliad yn briod neu’n bartner sifil i ddeiliad y contract, gall y person hwnnw fod yn olynydd i’r contract o hyd (er gwaethaf y ffaith ei fod yn isddeiliad blaenorol).
