Rhan 9 – Ymchwilio I Droseddau
Adran 185 – Pwerau i ymchwilio i droseddau
212.Mae’r adran yn diwygio Deddf yr Heddlu a Thystiolaeth Droseddol 1984 (“DHThD”) er mwyn rhoi’r pŵer i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau er mwyn cymhwyso darpariaethau penodol DHThD i ymchwiliadau ACC i droseddau. Byddai hyn yn galluogi ACC i ddefnyddio pwerau penodedig yn DHThD wrth ymchwilio i droseddau amrywiol, megis y troseddau a grëir yn y Ddeddf hon, yn ogystal â’r rheini a sefydlwyd gan Ddeddf Twyll 2006, neu droseddau cyfraith gyffredin megis twyllo cyllid y wlad.
213.Mae’r pwerau a ddarperir gan DHThD yn cynnwys arfau arferol ymchwiliadau troseddol, megis gwarantau chwilio, y pŵer i arestio person a’i gadw yn y ddalfa mewn cysylltiad ag ymchwiliad; a gorchmynion sy’n ei gwneud yn ofynnol cyflwyno gwybodaeth benodol.
214.Mae’r adran hefyd yn galluogi’r rheoliadau sy’n cymhwyso’r darpariaethau i addasu’r modd yr arferir y pwerau i ryw raddau.
215.Mae adran 114 o DHThD yn rhoi pŵer tebyg i Drysorlys Ei Mawrhydi gymhwyso darpariaethau penodol yn DHThD i ymchwiliadau i droseddau gan CThEM.
216.Mae is-adran (2) yn rhoi pŵer tebyg i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau mewn perthynas â’r darpariaethau yn Rhan 2 o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol a’r Heddlu 2001 (“DCTH”), sy’n rhoi pwerau penodol i ymchwilwyr atafaelu deunyddiau a ganfyddir yn ystod chwiliad, a’u cadw.
217.Mae’r pwerau yn y ddwy is-adran yn cynnwys pŵer i ganiatáu i bersonau sy’n cynnal ymchwiliadau ACC ddefnyddio grym rhesymol wrth arfer y pwerau hyn. Nid yw DHThD na DCTH yn cyfeirio at allu’r Heddlu i ddefnyddio grym rhesymol, gan fod gan yr Heddlu bŵer cyffredinol i ddefnyddio grym rhesymol wrth arfer swyddogaethau’r Heddlu. Ni fyddai hynny’n cael ei gymryd yn ganiataol yn achos personau sy’n cynnal ymchwiliadau ar ran ACC. O’r herwydd, mae angen sicrhau y gall y pwerau yn yr is-adrannau hyn gynnwys darpariaeth o’r fath.
218.Ni chaniateir gwneud rheoliadau o dan yr adran hon oni fo drafft wedi ei osod yn gyntaf gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru, a’i gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.
Adran 186 – Enillion troseddau
219.Mae Deddf Enillion Troseddau 2002 (“DET”) yn gwneud darpariaeth ar gyfer adennill asedau a gaffaelwyd drwy ymddygiad troseddol, o dan amgylchiadau penodol. Mae’r gallu i adennill yr asedau hynny yn ddarostyngedig i fodloni amrywiaeth o amodau, ac yn y pen draw, ar lys troseddol yn gwneud gorchymyn i adennill yr asedau hynny.
220.Diben yr adran hon yn diwygio adran 453 o DET fel y caiff Gweinidogion Cymru wneud gorchymyn i bennu y caniateir arfer pwerau penodol a ddarperir gan DET drwy ymchwilydd ariannol achrededig (“accredited financial investigator”) a benodir gan ACC yn ystod ymchwiliad troseddol. Ystyr ymchwilydd ariannol achrededig yw ymchwilydd ariannol a achredwyd gan yr Asiantaeth Troseddu Cenedlaethol yn unol ag adran 3 o DET. Mae’r pwerau yn DET yn cynnwys y pŵer i wneud cais i lys troseddol am orchmynion llesteirio, gorchmynion atafaelu, neu orchmynion ymafael mewn arian.
221.Ni fydd gorchymyn a wneir gan Weinidogion Cymru o dan yr adran hon yn gallu newid y drefn DET gyfredol, a bydd y mesurau diogelu cysylltiedig a ddarperir gan DET yn gymwys i arfer y pwerau gan ACC, a hynny heb eu diwygio. Mae is-adrannau (2) a (3) hefyd yn darparu y bydd yn ofynnol i ACC dalu iawndal i berson o dan amgylchiadau penodol pan gafwyd gorchymyn dros dro (gorchymyn llesteirio neu orchymyn ymafael mewn arian, er enghraifft), ond na wnaeth y llys roi gorchymyn atafaelu neu fforffedu.
222.Mae gorchymyn a wneir gan Weinidogion Cymru o dan yr adran hon yn ddarostyngedig i’r weithdrefn negyddol.
Adran 187 – Rheoleiddio pwerau ymchwilio
223.Mae Deddf Rheoleiddio Pwerau Ymchwilio 2000 (“DRhPY”) yn galluogi asiantaethau gorfodi’r gyfraith i ddefnyddio pwerau ymchwilio penodol mewn modd sy’n cydymffurfio â hawliau dynol. Yn benodol, mae DRhPY yn rhoi pwerau i asiantaethau penodol sy’n gorfodi’r gyfraith gynnal gwyliadwriaeth gyfeiriedig (fel y’i diffinnir gan adran 26(2) o DRhPY), a gwyliadwriaeth cudd-wybodaeth ddynol (fel y’i diffinnir gan adran 28(2) o DRhPY).
224.Mae’r adran hon yn diwygio DRhPY er mwyn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud gorchymyn sy’n rhagnodi’r personau hynny sy’n arfer swyddogaethau ACC sy’n gallu awdurdodi gwyliadwriaeth gyfeiriedig neu gudd-wybodaeth ddynol o dan adrannau 28 a 29 o DRhPY. Mae is-adran (3) hefyd yn diwygio DRhPY fel bod ACC yn awdurdod cyhoeddus perthnasol (“relevant public authority”) at ddibenion DRhPY. Gyda’i gilydd, bydd y diwygiadau hyn a’r gorchymyn a wneir gan Weinidogion Cymru yn galluogi staff penodedig yn ACC i awdurdodi a chynnal gwyliadwriaeth gyfeiriedig a gwyliadwriaeth cudd-wybodaeth ddynol, cyn belled â bod yr amodau perthnasol a’r gofynion gweithdrefnol yn DRhPY yn cael eu bodloni.
225.Ni fydd gorchymyn a wneir gan Weinidogion Cymru o dan yr adran hon yn gallu addasu cyfundrefn bresennol DRhPY, a bydd y mesurau diogelu cysylltiedig yn gymwys i’r modd y mae ACC yn arfer y pwerau heb eu haddasu.
226.Mae gorchymyn a wneir gan Weinidogion Cymru o dan yr adran hon yn ddarostyngedig i’r weithdrefn negyddol.
