Rhan 7 –Darpariaeth atodol ynghylch swyddogaethau CCAUC
Adran 47 – Cydnawsedd â chyfraith elusennau a dogfennau llywodraethu sefydliadau
134.Mae adran 47(1)(a) a (b) yn gosod cyfyngiadau cyffredinol ar arfer swyddogaethau CCAUC o dan y Ddeddf.
135.Effaith adran 47(1)(a) yw na all unrhyw gofynion y caiff CCAUC eu gosod ar gyrff llywodraethu sefydliadau o dan y Ddeddf ei gwneud yn ofynnol i’r cyrff llywodraethu hynny weithredu mewn modd sy’n torri eu rhwymedigaethau fel ymddiriedolwyr elusen. (Gallai CCAUC, er enghraifft, osod gofynion pan fo CCAUC yn rhoi cyfarwyddyd i sefydliad neu fel darpariaeth yn y Cod rheoli ariannol.)
136.Mae adran 47(1)(b) yn darparu na all CCAUC ei gwneud yn ofynnol i gorff llywodraethu sefydliad wneud unrhyw beth sy’n anghydnaws â’i ddogfennau llywodraethu. At y dibenion hyn, mae dogfennau llywodraethu sefydliad wedi eu diffinio yn adran 47(2) mewn perthynas â sefydliad a sefydlwyd drwy siarter Frenhinol, sefydliadau sy’n cael eu rhedeg gan gorfforaethau addysg uwch neu gorfforaethau addysg bellach, sefydliadau a ddynodwyd o dan adran 129 o Ddeddf Diwygio Addysg 1988 neu adran 28 o Ddeddf Addysg Bellach ac Uwch 1992 a sefydliadau eraill sy’n cael eu rhedeg gan gwmnïau.
Adran 48 – Dyletswydd i ystyried pwysigrwydd diogelu rhyddid academaidd
137.Mae adran 48 yn gosod dyletswydd gyffredinol ar CCAUC i ystyried pwysigrwydd diogelu rhyddid academaidd wrth arfer ei swyddogaethau o dan y Ddeddf. Yn benodol, rhaid i CCAUC ystyried pwysigrwydd diogelu rhyddid sefydliadau i benderfynu ar y materion a restrir yn adran 48(a) i (c). Pan na fo arfer swyddogaeth gan CCAUC o dan y Ddeddf yn berthnasol o gwbl i ddiogelu rhyddid sefydliadol, neu pan na fo arfer swyddogaeth yn cynnwys unrhyw ddewis ar ran CCAUC, ni fydd y ddyletswydd yn adran 48, yn ymarferol, yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC gymryd unrhyw gamau ychwanegol.
Adran 49 – Dyletswydd i ystyried canllawiau Gweinidogion Cymru
138.Caiff Gweinidogion Cymru ddyroddi canllawiau i CCAUC sy’n ymwneud ag arfer swyddogaethau CCAUC o dan y Ddeddf. Er enghraifft, gallai Gweinidogion Cymru ddyroddi canllawiau i CCAUC o ran arfer ei swyddogaethau monitro a gwerthuso o dan adran 15 sy’n ymwneud â chynlluniau ffioedd a mynediad, neu mewn perthynas â’i ddyletswydd o dan adran 17 (asesu ansawdd yr addysg). Yn yr un modd, gallai Gweinidogion Cymru ddyroddi canllawiau i CCAUC mewn cysylltiad â llunio Cod rheoli ariannol neu’r datganiad ar y polisi ymyrryd (gweler adran 52).
Adran 50 – Adroddiadau blynyddol
139.Mae darpariaeth bresennol yn adran 40A o Ddeddf Addysg Uwch 2004 yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC ddarparu adroddiad blynyddol i Weinidogion Cymru ar sut y mae CCAUC wedi cyflawni ei swyddogaethau o dan y Ddeddf honno.
140.Mae adran 50 o’r Ddeddf yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC ddarparu adroddiad blynyddol i Weinidogion Cymru ar sut y mae CCAUC wedi arfer ei swyddogaethau yn rhinwedd y Ddeddf. Mae gan CCAUC yr hyblygrwydd i bennu pa bryd y dylai’r cyfnod adrodd cyntaf ddod i ben, a bydd hynny’n pennu’r cyfnod adrodd blynyddol o hynny ymlaen. Mae Gweinidogion Cymru yn gallu pennu’r gofynion y mae rhaid i adroddiad o’r fath gydymffurfio â hwy. Gallai gofyniad o’r fath ymwneud â chyhoeddi’r adroddiad ond gall hefyd ymwneud â ffurf a chynnwys yr adroddiad. Cyn gynted â phosibl ar ôl i adroddiad blynyddol gael ei gyflwyno i Weinidogion Cymru gan CCAUC, rhaid i Weinidogion Cymru osod copi o’r adroddiad gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru.
Adran 51 – Adroddiadau arbennig
141.Mae adran 51 yn debyg i adran 40A(2) o Ddeddf Addysg Uwch 2004. Mae’n ei gwneud yn ofynnol i CCAUC ddarparu adroddiad arbennig i Weinidogion Cymru pan y’i cyfarwyddir i wneud hynny.
142.Gallai Gweinidogion Cymru ddymuno cael adroddiad arbennig ynghylch y graddau y mae corff llywodraethu sefydliad yn cydymffurfio â’r terfynau ffioedd a nodir yn ei gynllun a gymeradwywyd neu ansawdd yr addysg a ddarperir mewn sefydliad (efallai pan fo pryderon wedi eu mynegi mewn perthynas â sefydliad penodol). Yn yr un modd, gallai Gweinidogion Cymru, o ystyried swyddogaethau gwerthuso CCAUC o dan adran 15, ddymuno cael adroddiad ar effeithiolrwydd cynlluniau a gymeradwywyd yn gyffredinol o ran hybu cyfle cyfartal mewn cysylltiad â mynediad i addysg uwch ac o ran hybu addysg uwch.
Adran 52 – Datganiad mewn cysylltiad â swyddogaethau ymyrryd
143.Mae adran 52 yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC lunio a chyhoeddi datganiad sy’n nodi sut y mae’n bwriadu arfer rhai o’i swyddogaethau. Mae’r swyddogaethau hynny wedi eu disgrifio yn adran 52(5). Nid yw adran 52(5) yn ymestyn i bwerau cyfarwyddo CCAUC o dan adrannau 16, 21 neu 35 sy’n ymwneud â dyletswydd corff llywodraethu i gydweithredu.
144.Mae adran 52(3) yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC ymgynghori â chorff llywodraethu pob sefydliad rheoleiddiedig ac unrhyw bersonau eraill sy’n briodol yn ei farn ef cyn cyhoeddi’r datganiad neu ddiwygio’r datganiad. Gallai’r personau eraill hynny gynnwys sefydliadau a oedd yn arfer bod yn sefydliadau rheoleiddiedig, ond nid ydynt yn sefydliadau rheoleiddiedig bellach.
Adran 53 – Gwybodaeth a chyngor sydd i’w rhoi gan CCAUC i Weinidogion Cymru
145.Mae adran 53 yn debyg i’r darpariaethau presennol yn adran 40A(3) o Ddeddf Addysg Uwch 2004. Mae’n darparu y gall Gweinidogion Cymru ei gwneud yn ofynnol i CCAUC ddarparu unrhyw wybodaeth a chyngor sy’n ymwneud â hybu cyfle cyfartal mewn cysylltiad â mynediad i addysg uwch a hybu addysg uwch sy’n ofynnol gan Weinidogion Cymru. Mae hefyd yn caniatáu i CCAUC ddarparu gwybodaeth neu gyngor arall sy’n ymwneud â’r materion hynny i Weinidogion Cymru.
Adran 54 – Gwybodaeth a chyngor arall
146.Mae’r darpariaethau yn adran 54(1) yn debyg i’r darpariaethau presennol yn adran 40A(4) o Ddeddf Addysg Uwch 2004. O dan adran 54(1), mae CCAUC yn gallu adnabod arfer da sy’n ymwneud â hybu cyfle cyfartal mewn cysylltiad â mynediad i addysg uwch a hybu addysg uwch a rhoi gwybodaeth a chyngor am arfer o’r fath i gorff llywodraethu sefydliad rheoleiddiedig, neu gyrff llywodraethu sefydliadau o’r fath yn gyffredinol. Wrth ddatblygu unrhyw wybodaeth a chyngor at y dibenion hyn, bydd CCAUC yn gallu ystyried y gwerthusiadau a wneir ganddo o dan adran 15 o’r Ddeddf. Mae adran 54(2) yn ei gwneud yn ofynnol i gorff llywodraethu sefydliad rheoleiddiedig ystyried unrhyw wybodaeth a chyngor a roddir gan CCAUC o dan adran 54(1) wrth arfer ei swyddogaethau.
147.Mae adran 54(3) a (4) yn galluogi CCAUC i ddarparu gwybodaeth a chyngor arall. Gallai hyn gynnwys darparu gwybodaeth a chyngor i gorff llywodraethu sefydliad cyn i’r corff llywodraethu hwnnw wneud cais am gymeradwyaeth i gynllun ffioedd a mynediad o dan adran 2. Gallai CCAUC, er enghraifft, ddarparu gwybodaeth a chyngor mewn perthynas â’r gofynion y mae rhaid i gyrff llywodraethu sefydliadau gydymffurfio â hwy yn dilyn cymeradwyaeth i gynllun ffioedd a mynediad. Gallai gwybodaeth a chyngor a ddarperid o dan y pwerau hyn hefyd ymwneud â rheolaeth ariannol sefydliad rheoleiddiedig a’u swyddogaethau eraill.
