Gorchymyn Etholiadau Awdurdodau Lleol (Cymru) 2014

Offerynnau Statudol Cymru

2014 Rhif 3033 (Cy. 302)

Llywodraeth Leol, Cymru

Gorchymyn Etholiadau Awdurdodau Lleol (Cymru) 2014

Gwnaed

12 Tachwedd 2014

Gosodwyd gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru

14th Tachwedd 2014

Yn dod i rym

9 Rhagfyr 2014

Mae Gweinidogion Cymru yn gwneud y Gorchymyn a ganlyn drwy arfer y pwerau a roddwyd i Gynulliad Cenedlaethol Cymru gan adrannau 87, 105(2) a (3) a 106(1) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000(1) ac a freiniwyd bellach ynddynt hwy(2).

Enwi, cychwyn, cymhwyso a dehongli

1.—( 1) Enw’r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Etholiadau Awdurdodau Lleol (Cymru) 2014 a daw i rym ar 9 Rhagfyr 2014.

(2) Mae’r Gorchymyn hwn yn gymwys i bob awdurdod lleol(3) yng Nghymru.

(3) Yn y Gorchymyn hwn, ystyr “Deddf 1972” (“the 1972 Act”) yw Deddf Llywodraeth Leol 1972(4).

Newid blwyddyn etholiadau cyffredin

2.—( 1) Yn adran 26(5) o Ddeddf 1972 (ethol cynghorwyr), yn lle “2004” ym mhob man lle y mae’n digwydd, rhodder “2017”(6).

(2) Yn adran 35(7) o Ddeddf 1972 (cynghorwyr cymuned), yn lle “2004”, rhodder “2017”.

Cyfnod swydd cynghorwyr presennol

3.   Yn unol â hynny, mae cyfnod swydd cynghorwyr presennol o dan adran 26(2) neu adran 35(2A) o Ddeddf 1972 wedi ei estyn gan un flwyddyn.

Dirymu

4.   Mae Gorchymyn Awdurdodau Lleol Ynys Môn (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) 2012(8) wedi ei ddirymu.

Leighton Andrews

Y Gweinidog Gwasanaethau Cyhoeddus, un o Weinidogion Cymru

12 Tachwedd 2014

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Caiff Gweinidogion Cymru, o dan adran 87 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, wneud darpariaeth drwy Orchymyn i newid y blynyddoedd pryd y mae etholiadau cyffredin cynghorwyr unrhyw awdurdod lleol (neu awdurdodau lleol) penodedig i’w cynnal.

Mae’r Gorchymyn hwn, sydd wedi ei wneud o dan adrannau 87, 105(2) a (3) a 106(1) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, yn darparu y bydd etholiadau cyffredin cynghorwyr cynghorau sir, cynghorau bwrdeistref sirol a chynghorau cymuned yng Nghymru yn cael eu cynnal yn 2017 yn lle 2016. Mae’n gwneud hynny drwy roi “2017” yn y mannau priodol yn Neddf Llywodraeth Leol 1972, sy’n pennu blynyddoedd etholiadau cyffredin cynghorau sir, cynghorau bwrdeistref sirol a chynghorau cymuned.

Mae’r Gorchymyn hwn hefyd yn dirymu Gorchymyn Awdurdodau Lleol Ynys Môn (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) 2012(9). Darparodd y Gorchymyn hwnnw ar gyfer cynnal etholiadau cyffredin cynghorwyr i’r cyngor sir ac i’r cynghorau cymuned yn Sir Ynys Môn yn 2013, yn lle 2012, a chynnal etholiadau dilynol bob pedair blynedd ar ôl 2013. Effaith y Gorchymyn hwnnw, ar adeg gwneud y Gorchymyn hwn, yw y bydd yr etholiadau cyffredin nesaf ar gyfer cynghorwyr yn Sir Ynys Môn yn cael eu cynnal yn 2017. Gan fod etholiadau cyffredin 2013 wedi eu cynnal a chan fod y Gorchymyn hwn yn rhoi “2017” yn Neddf Llywodraeth Leol 1972, nid oes angen Gorchymyn 2012 mwyach a gellir ei ddirymu.

Mae’r Gorchymyn hwn yn darparu bod cyfnod swydd cyfredol cynghorwyr presennol a etholwyd i gynghorau sir, i gynghorau bwrdeistref sirol ac i gynghorau cymuned yng Nghymru wedi ei estyn gan un flwyddyn yn unol â hynny.

Mae’r cynllun ar gyfer etholiadau cyffredin cynghorwyr cynghorau sir a chynghorau bwrdeistref sirol yng Nghymru, fel y’i nodir yn adran 26 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972, yn aros yn ddigyfnewid. Mae’r cynllun ar gyfer etholiadau cyffredin cynghorwyr cymuned cynghorau cymuned yng Nghymru, fel y’i nodir yn adran 35 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972, hefyd yn aros yn ddigyfnewid.

Mae asesiad effaith rheoleiddiol wedi ei lunio o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Gorchymyn hwn. Gellir cael copi oddi wrth yr Is-adran Democratiaeth Llywodraeth Leol, yr Adran Llywodraeth Leol a Chymunedau, Llywodraeth Cymru, Parc Cathays, Caerdydd CF10 3NQ.

(1)

2000 p. 22. Diwygiwyd adran 106(1) gan baragraff 1 o Atodlen 25(4) i Ddeddf Lleoliaeth 2011 (p. 20).

(2)

Trosglwyddwyd swyddogaethau Cynulliad Cenedlaethol Cymru i Weinidogion Cymru yn rhinwedd adran 162 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 (p. 32) a pharagraff 30 o Atodlen 11 iddi.

(3)

Mae adran 84(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000 yn diffinio “local authority” fel cyngor sir, cyngor bwrdeistref sirol neu gyngor cymuned. Mae’r diffiniad hwn yn gymwys at ddibenion adran 87 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, y gwneir y Gorchymyn hwn odano.

(4)

1972 p. 70.

(5)

Diwygiwyd adran 26 gan adran 4(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Cymru) 1994 (p. 19) a chan erthygl 2(1) o Orchymyn Etholiadau Llywodraeth Leol (Cymru) 2001 (O.S. 2001/3540 (Cy. 287)).

(6)

Ar adeg gwneud y Gorchymyn hwn, mae Deddf Llywodraeth Leol 1972 yn darparu ar gyfer cynnal etholiad cyffredin cynghorwyr yn 2004 a phob pedair blynedd wedi hynny, ac eithrio’r rheini yn Sir Ynys Môn (gweler Gorchymyn Awdurdodau Lleol Ynys Môn (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) 2012 (O.S. 2012/686 (Cy. 94)).

(7)

Diwygiwyd adran 35 gan adran 206 o Ddeddf Cynrychiolaeth y Bobl 1983 (p. 2) a pharagraff 12 o Atodlen 8 iddi, gan adran 15 o Ddeddf Llywodraeth Leol (Cymru) 1994 (p. 19), a chan erthygl 2(2) o Orchymyn Etholiadau Llywodraeth Leol (Cymru) 2001 (O.S. 2001/3540 (Cy. 287)).

(8)

O.S. 2012/686 (Cy. 94).

(9)

O.S. 2012/686 (Cy. 94).