Rhan 4 – Materion Ariannol Sefydliadau Rheoleiddiedig
Adran 27 – Dyletswydd CCAUC i lunio a chyhoeddi Cod
81.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC lunio Cod sy’n ymwneud â threfnu a rheoli materion ariannol sefydliadau rheoleiddiedig, ei gyhoeddi a’i adolygu’n gyson.
82.Mae is-adran (2) yn rhoi enghreifftiau o’r materion y caiff y Cod ymdrin â hwy. Gall y materion hyn fod yn debyg i’r gofynion a welir ym Memorandwm Ariannol CCAUC gyda’r sefydliadau y mae’n eu cyllido a’r Cod Ymarfer Archwilio y mae CCAUC yn ei gyhoeddi ar hyn o bryd. Maent yn cynnwys:
yr amgylchiadau hynny pan fo angen cydsyniad CCAUC cyn bod sefydliad yn ymrwymo i drafodion penodedig;
trefniadau archwilio a chyfrifyddu; a
darparu gwybodaeth i CCAUC (er enghraifft, copïau o gyfrifon).
83.Caiff y Cod osod gofynion y mae rhaid i sefydliadau rheoleiddiedig gydymffurfio â hwy a rhoi canllawiau y mae rhaid i sefydliadau rheoleiddiedig eu hystyried wrth reoli eu materion ariannol.
84.Er mai CCAUC fydd yn llunio’r Cod, rhagwelir y bydd y Cod yn ceisio sicrhau fframwaith rheolaeth mewn cysylltiad â materion ariannol sefydliad rheoleiddiedig sy’n debyg i’r hyn a osodir ar hyn o bryd ar sefydliadau sy’n cael arian CCAUC gan delerau ac amodau cyllido.
Adran 28 – Y weithdrefn ar gyfer cymeradwyo Cod gan Weinidogion Cymru
85.Mae’r adran hon yn nodi’r weithdrefn y mae rhaid i CCAUC ei dilyn cyn y gall gyhoeddi’r Cod cyntaf neu God diwygiedig. Rhaid i CCAUC ymgynghori â chorff llywodraethu pob sefydliad rheoleiddiedig a chyflwyno Cod drafft i’w gymeradwyo gan Weinidogion Cymru.
86.Rhagwelir y bydd CCAUC yn ymgynghori ar ddrafft o’r Cod cyntaf yn ystod blwyddyn academaidd 2015/2016 gyda golwg ar y Cod yn cael ei gyhoeddi a chymryd effaith ar gyfer dechrau blwyddyn academaidd 2017/2018.
Adran 29 – Y weithdrefn os na chymeradwyir Cod drafft gan Weinidogion Cymru
87.Rhaid i Weinidogion Cymru gymeradwyo drafft o’r Cod cyntaf neu ddrafft o God diwygiedig cyn bod modd i CCAUC ei gyhoeddi. Os yw Gweinidogion Cymru yn penderfynu peidio â chymeradwyo drafft a gyflwynir iddynt gan CCAUC, rhaid iddynt roi hysbysiad i CCAUC ynghylch y penderfyniad hwnnw a’r rhesymau drosto. Bydd hyn yn ysgogi gofynion o ran llunio drafft newydd gan CCAUC a’i gyflwyno i Weinidogion Cymru iddynt ei gymeradwyo neu (yn achos Cod diwygiedig arfaethedig) penderfyniad gan CCAUC na fydd y Cod yn cael ei ddiwygio.
Adran 30 – Y weithdrefn os cymeradwyir Cod drafft gan Weinidogion Cymru
88.Pan fo Gweinidogion Cymru yn cymeradwyo Cod drafft a gyflwynir iddynt gan CCAUC o dan adran 28 neu adran 29, rhaid iddynt osod y drafft a gymeradwywyd gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru.
89.O fewn y cyfnod o 40 o ddiwrnodau sy’n dechrau â’r diwrnod y mae’r Cod drafft yn cael ei osod gan Weinidogion Cymru, caiff Cynulliad Cenedlaethol Cymru benderfynu peidio â chymeradwyo’r drafft. Os yw Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn penderfynu peidio â chymeradwyo’r drafft, ni chaiff CCAUC gyhoeddi’r drafft. Os yw’r drafft, yn yr achos hwnnw, yn ddrafft o’r Cod cyntaf, rhaid i CCAUC gyflwyno drafft pellach o’r Cod hwnnw i Weinidogion Cymru. Fodd bynnag, os yw’r drafft yn ddrafft o God diwygiedig, gall CCAUC benderfyno a yw’n mynd i gyflwyno drafft pellach o’r Cod diwygiedig i Weinidogion Cymru, er bod hyn yn ddarostyngedig i bŵer cyfarwyddo Gweinidogion Cymru o dan adran 28(4). Os nad oes penderfyniad o’r fath yn cael ei basio gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru, rhaid i CCAUC gyhoeddi’r Cod yn nhelerau’r drafft fel y’i cymeradwywyd gan Weinidogion Cymru.
Adran 31 – Monitro cydymffurfedd â’r Cod
90.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i CCAUC fonitro, neu wneud trefniadau ar gyfer monitro, cydymffurfedd gan sefydliadau rheoleiddiedig â’r Cod. Mae CCAUC yn gallu ymgymryd â’r gwaith monitro ei hun neu sicrhau bod y gwaith monitro yn cael ei wneud ar ei ran gan berson arall.
91.Mae’n bosibl y bydd CCAUC yn dymuno trefnu i berson arall ymgymryd â’r gwaith o fonitro grŵp o sefydliadau rheoleiddiedig pan fo corff arall eisoes yn ymgymryd â gwaith tebyg, er enghraifft Gweinidogion Cymru mewn cysylltiad â sefydliadau addysg bellach sydd hefyd yn sefydliadau rheoleiddiedig. Fel arall, efallai y bydd CCAUC am drefnu i asesydd arbenigol neu archwilydd allanol ymgymryd â swyddogaethau sicrwydd.
Adrannau 32 i 34 – Methiant i gydymffurfio â’r Cod
92.Mae adrannau 32 i 34 yn darparu pwerau gorfodi i CCAUC os yw wedi ei fodloni bod sefydliad rheoleiddiedig wedi methu, neu’n debygol o fethu, â chydymffurfio â gofynion y Cod.
93.Caiff CCAUC roi cyfarwyddydau i gorff llywodraethu sy’n ei gwneud yn ofynnol iddo gymryd, neu beidio â chymryd, camau penodedig i:
ymdrin â’r methiant i gydymffurfio â gofyniad yn y Cod. Er enghraifft, i ddarparu gwybodaeth nad yw wedi ei rhoi ac sy’n ofynnol o dan y Cod o fewn cyfnod penodedig o amser neu i wneud newidiadau i reolaeth ariannol i sicrhau bod sefydliad yn cydymffurfio â’r Cod unwaith eto; neu
atal methiant i gydymffurfio â gofyniad yn y Cod. Er enghraifft, os oedd sefydliad yn bwriadu ymrwymo i drafodiad a oedd yn golygu ei bod yn ofynnol cael cydsyniad CCAUC, i gyfarwyddo sefydliad i beidio ag ymrwymo i’r trafodiad hwnnw heb gael cydsyniad CCAUC.
94.Bydd y gweithdrefnau hysbysiad rhybuddio ac adolygu yn adrannau 41 i 44 yn gymwys i gyfarwyddydau o dan adran 33.
95.Mae adran 34 yn caniatáu i CCAUC roi cyngor neu gymorth i gorff llywodraethu sefydliad rheoleiddiedig neu gynnal neu drefnu adolygiad o sefydliad pan fo wedi ei fodloni bod sefydliad rheoleiddiedig wedi methu neu’n debygol o fethu â chydymffurfio â gofynion y Cod. Mae’r cyngor a’r cymorth a roddir gan CCAUC i’w rhoi gyda golwg ar wella’r ffordd y mae materion ariannol sefydliad rheoleiddiedig yn cael eu trefnu a’u rheoli.
96.Ar hyn o bryd, os yw CCAUC yn nodi enghreifftiau o reolaeth ariannol annigonol mae’n gallu sefydlu timau cymorth i helpu sefydliad i wneud gwelliannau. Rhagwelir y byddai CCAUC yn dymuno i’r dull hwn o weithredu barhau. Caiff CCAUC geisio defnyddio’r pŵer hwn i drefnu i dîm cymorth helpu sefydliad i wella’r ffordd y mae ei faterion ariannol yn cael eu trefnu a’u rheoli pan fo CCAUC wedi nodi methiant i gydymffurfio â’r Cod. Fel arall, caiff CCAUC drefnu adolygiad wedi ei dargedu o sefydliad penodol gan archwilwyr arbenigol, er enghraifft pan fo CCAUC wedi ei fodloni bod methiant i gydymffurfio â’r Cod yn debygol.
Adran 35 – Rheolaeth ariannol: dyletswydd i gydweithredu
97.Mae’r ddyletswydd hon yn ei gwneud yn ofynnol i sefydliadau rheoleiddiedig gydweithredu â phersonau sy’n arfer swyddogaethau o dan adrannau 31 (monitro cydymffurfedd â’r Cod), 34 (mesurau eraill mewn cysylltiad â methiant i gydymffurfio â’r Cod) a 36 (pwerau mynd i mewn ac arolygu).
98.Mae’r ddyletswydd i gydweithredu yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff llywodraethu sicrhau’r ddarpariaeth o wybodaeth, cymorth a mynediad i gyfleusterau sy’n ofynnol gan berson at ddibenion y swyddogaethau hynny.
99.Caiff CCAUC roi cyfarwyddyd i gorff llywodraethu os yw CCAUC wedi ei fodloni bod corff llywodraethu wedi methu â chydymffurfio a’i ddyletswydd i gydweithredu. Caiff y cyfarwyddyd ei gwneud yn ofynnol i gorff llywodraethu gymryd, neu beidio â chymryd, camau i sicrhau’r ddarpariaeth o wybodaeth, cymorth neu fynediad i gyfleusterau. Ni fydd cyfarwyddyd a roddir o dan yr adran hon yn ddarostyngedig i’r weithdrefn hysbysiad rhybuddio ac adolygu a nodir yn adrannau 41 i 44.
Adran 36 - Rheolaeth ariannol: pwerau mynd i mewn ac arolygu
100.Mae’r adran hon yn darparu ar gyfer hawl i fynd i mewn ac arolygu at ddibenion arfer swyddogaethau o dan adran 31 (monitro cydymffurfedd â’r Cod) neu 34(2) (adolygu materion sy’n ymwneud â chydymffurfedd â’r Cod).
101.Caiff person sydd wedi ei awdurdodi’n ysgrifenedig gan CCAUC fynd i mewn i fangre sefydliad rheoleiddiedig at y dibenion hynny. Caiff person awdurdodedig hefyd edrych ar ddogfennau y daw o hyd iddynt yn y fangre, eu copïo neu eu cymryd.
102.Ni chaniateir i bŵer mynd i mewn ac arolygu ond gael ei arfer ar ôl rhoi hysbysiad rhesymol i’r corff llywodraethu. Fodd bynnag, nid yw’r gofyniad i roi hysbysiad rhesymol yn ofynnol mewn achosion brys neu pan fyddai rhoi hysbysiad yn tanseilio’r diben o arfer y pŵer mynd i mewn neu arolygu. Gallai mynd i mewn heb hysbysiad fod yn briodol pan fo CCAUC yn ystyried bod dogfennau perthnasol yn debygol o gael eu symud o fangre’r sefydliad neu eu dinistrio os rhoddir hysbysiad, neu pan fo CCAUC wedi ei fodloni ei bod yn debygol bod methiant ariannol ar ddigwydd.
103.Ni chaniateir i bŵer mynd i mewn ac arolygu ond gael ei arfer ar adegau rhesymol ac nid yw’n cynnwys pŵer i fynd i mewn i annedd (er enghraifft llety staff neu fyfyrwyr) heb gytundeb y meddiannydd.
104.Cyn arfer pŵer o dan yr adran hon rhaid i berson ddangos copi o’i awdurdodiad oddi wrth CCAUC os yw’n ofynnol iddo wneud hynny.
