Deddf y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025

39 Hwyluso a chefnogi dysgu Cymraeg gydol oes

(1) Amcan yr Athrofa Dysgu Cymraeg yw cefnogi pobl i ddysgu Cymraeg, a hwyluso’u cynnydd, fel bod rhagor o bobl (o bob oedran) yn dysgu’r iaith.

(2) Er mwyn cyflawni’r amcan hwn, rhaid i’r Athrofa Dysgu Cymraeg—

(a) rhoi cyfeiriad ac arweiniad strategol i ddarparwyr dysgu Cymraeg;

(b) darparu, neu hwyluso darpariaeth, deunyddiau dysgu Cymraeg;

(c) cynllunio ar gyfer datblygu’r gweithlu addysg at ddiben gwella dulliau addysgu’r Gymraeg;

(d) gwneud trefniadau i ddarparu cyfleoedd i ddysgu Cymraeg—

(i) i’r gweithlu addysg,

(ii) yn y gweithle, a

(iii) i bobl sydd dros oedran ysgol gorfodol;

(e) gwneud trefniadau i wella lefelau gallu yn y Gymraeg—

(i) ymysg y gweithlu addysg,

(ii) yn y gweithle, a

(iii) ymysg dysgwyr sydd dros oedran ysgol gorfodol;

(f) dylunio a datblygu darpariaeth dysgu Cymraeg i ddysgwyr sydd dros oedran ysgol gorfodol, neu hwyluso gwaith dylunio a datblygu o’r fath;

(g) datblygu a chynnal cwricwlwm cenedlaethol dysgu Cymraeg ar gyfer dysgwyr sydd dros oedran ysgol gorfodol;

(h) casglu a chyhoeddi data, o leiaf unwaith bob 12 mis, ar ddysgwyr Cymraeg sydd dros oedran ysgol gorfodol.

(3) Wrth arfer ei swyddogaethau o dan is-adran (2)(c), (d)(i) ac (e)(i), rhaid i’r Athrofa Dysgu Cymraeg roi sylw i’r asesiad sydd yn y Fframwaith Cenedlaethol ar Addysg Gymraeg a Dysgu Cymraeg yn rhinwedd adran 25(2)(a) (asesiad o nifer yr ymarferwyr addysg y mae ei angen mewn awdurdodau lleol).

(4) Caiff yr Athrofa Dysgu Cymraeg hefyd—

(a) cydlynu a chomisiynu ymchwil ar addysgu neu ddysgu Cymraeg;

(b) rhoi cyngor i unrhyw berson ar addysgu neu ddysgu Cymraeg;

(c) rhoi cymorth ariannol i unrhyw‍ berson mewn perthynas ag addysgu neu ddysgu Cymraeg;

(d) gwneud unrhyw beth arall sy’n gysylltiedig â chefnogi pobl i ddysgu Cymraeg a hwyluso’u cynnydd, os yw’n ystyried bod hynny’n briodol er mwyn cyflawni targed a osodir gan y Fframwaith Cenedlaethol ar Addysg Gymraeg a Dysgu Cymraeg o dan adran 24(8).

(5) At ddiben diwallu gwahanol anghenion pobl sydd dros oedran ysgol gorfodol ac sy’n dysgu (neu sy’n dymuno dysgu) Cymraeg, rhaid i’r ddarpariaeth dysgu Cymraeg a ddylunnir ac a ddatblygir yn unol ag is-adran (2)(f)—

(a) cynnwys amrywiaeth o lefelau a gweithgareddau dysgu;

(b) cynnwys amrywiaeth o leoliadau dysgu a dulliau astudio;

(c) cael ei threfnu yn y fath fodd fel ei bod yn hwyluso cynnydd dysgwyr‍ drwy’r gwahanol lefelau dysgu.

(6) Rhaid seilio’r cwricwlwm cenedlaethol dysgu Cymraeg y cyfeirir ato yn is-adran (2)(g) a’r lefelau dysgu y cyfeirir atynt yn is-adran (5)(a) ac (c) ar—

(a) y lefelau cyfeirio cyffredin a nodir yn y Tabl yn Atodlen 1, a

(b) y Cod a lunnir gan Weinidogion Cymru o dan adran 6.

(7) Yn y Rhan hon—

• ystyr “darparwr dysgu Cymraeg‍” (“Welsh language learning provider”) yw person a ariennir gan yr Athrofa Dysgu Cymraeg i ddarparu addysgu Cymraeg i bobl sydd dros oedran ysgol gorfodol;

• mae i “oedran ysgol gorfodol” yr ystyr a roddir i “compulsory school age” gan adran 8 o Ddeddf Addysg 1996.