Deddf Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2019

Materion y caniateir ymchwilio iddynt LL+C

11 Materion y caniateir ymchwilio iddynt LL+C

(1) Y materion y mae gan yr Ombwdsmon hawl i ymchwilio iddynt o dan y Rhan hon yw—

(a) camweinyddu honedig gan awdurdod rhestredig mewn cysylltiad â chamau gweithredu perthnasol;

(b) methiant honedig mewn gwasanaeth perthnasol a ddarperir gan awdurdod rhestredig;

(c) methiant honedig gan awdurdod rhestredig i ddarparu gwasanaeth perthnasol.

(2) Caiff y materion ymwneud â chamau gweithredu a gymerwyd cyn i’r Ddeddf hon gael Cydsyniad Brenhinol neu wedi hynny.

(3) Mae is-adran (1) yn ddarostyngedig i adrannau 12 i 15.

(4) Camau gweithredu perthnasol yw—

(a) yn achos awdurdod rhestredig sy’n ddarparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru neu’n ddarparwr annibynnol yng Nghymru, camau gweithredu a gymerwyd gan yr awdurdod mewn cysylltiad â darparu gwasanaeth perthnasol;

(b) yn achos awdurdod rhestredig sy’n landlord cymdeithasol yng Nghymru neu’n gorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru heblaw Gweinidogion Cymru, camau gweithredu a gymerwyd gan yr awdurdod wrth iddo gyflawni unrhyw un neu ragor o’i swyddogaethau;

(c) yn achos awdurdod rhestredig sy’n berson â swyddogaethau a roddir gan reoliadau a wnaed o dan adran 113(2) o Ddeddf Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Iechyd Cymunedol a Safonau) 2003 (p.43), camau gweithredu a gymerwyd gan yr awdurdod wrth gyflawni unrhyw un neu ragor o’r swyddogaethau hynny;

(d) yn achos awdurdod rhestredig sy’n awdurdod rhestredig yn rhinwedd rheoliadau o dan adran 31(2) sy’n ei ychwanegu at Atodlen 3, camau gweithredu a gymerwyd gan yr awdurdod wrth iddo gyflawni unrhyw un neu ragor o’i swyddogaethau penodedig;

(e) mewn unrhyw achos arall, camau gweithredu a gymerwyd gan yr awdurdod wrth iddo gyflawni unrhyw un neu ragor o’i swyddogaethau gweinyddol.

(5) Gwasanaeth perthnasol yw—

(a) yn achos awdurdod rhestredig sy’n ddarparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru, unrhyw un neu ragor o’r gwasanaethau iechyd teulu y gwnaeth yr awdurdod, ar adeg y camau gweithredu sy’n destun yr ymchwiliad, ymrwymo i gontract i’w ddarparu, ymgymryd i’w ddarparu neu wneud trefniadau i’w ddarparu neu i’w darparu;

(b) yn achos awdurdod rhestredig sy’n ddarparwr annibynnol yng Nghymru, unrhyw wasanaeth yr oedd yr awdurdod, bryd hynny, wedi gwneud trefniadau gyda chorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru neu ddarparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru i’w ddarparu;

(c) yn achos awdurdod rhestredig sy’n dod o fewn is-adran (4)(c), unrhyw wasanaeth a oedd, bryd hynny, yn swyddogaeth yr awdurdod i’w ddarparu wrth gyflawni unrhyw un neu ragor o’r swyddogaethau a grybwyllir yn yr is-adran honno;

(d) yn achos awdurdod rhestredig sy’n dod o fewn is-adran (4)(d), unrhyw wasanaeth a oedd, bryd hynny, yn swyddogaeth yr awdurdod i’w ddarparu wrth gyflawni unrhyw un neu ragor o’i swyddogaethau penodedig;

(e) mewn unrhyw achos arall, unrhyw wasanaeth a oedd, bryd hynny, yn swyddogaeth yr awdurdod i’w ddarparu.

(6) At ddibenion is-adrannau (4)(d) a (5)(d), swyddogaethau penodedig awdurdod rhestredig yw’r swyddogaethau a bennir mewn perthynas â’r awdurdod mewn rheoliadau o dan adran 31(2) yn rhai sy’n dod o fewn cylch gwaith yr Ombwdsmon.

(7) Mae swyddogaeth weinyddol y caniateir i berson sy’n aelod o staff gweinyddol tribiwnlys perthnasol ei chyflawni i’w thrin yn swyddogaeth weinyddol awdurdod rhestredig at ddibenion is-adran (4)—

(a) os cafodd y person ei benodi gan yr awdurdod, neu

(b) os cafodd y person ei benodi gyda chydsyniad yr awdurdod (pa un ai o ran cydnabyddiaeth ariannol a thelerau ac amodau gwasanaeth eraill ai fel arall).

Gwybodaeth Cychwyn

I1 A. 11 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 77(1)

I2 A. 11 mewn grym ar 23.7.2019 gan O.S. 2019/1096, rhl. 2

12 Eithrio: materion nad ydynt yn ymwneud â Chymru LL+C

(1) Ni chaniateir i’r Ombwdsmon ymchwilio i fater sy’n codi mewn cysylltiad ag awdurdod rhestredig sy’n cyflawni neu’n darparu unrhyw un neu ragor o swyddogaethau neu wasanaethau’r awdurdod heblaw o ran Cymru.

(2) Nid yw is-adran (1) yn gymwys o ran Llywodraeth Cymru.

(3) I’r graddau bod un o swyddogaethau awdurdod rhestredig yn cael ei chyflawni o ran y Gymraeg neu unrhyw agwedd arall ar ddiwylliant Cymru, mae i’w hystyried at ddibenion is-adran (1) yn swyddogaeth a gyflawnir o ran Cymru.

Gwybodaeth Cychwyn

I3 A. 12 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 77(1)

I4 A. 12 mewn grym ar 23.7.2019 gan O.S. 2019/1096, rhl. 2

13 Eithrio: rhwymedïau eraill LL+C

(1) Ni chaiff yr Ombwdsmon ymchwilio i fater o dan adran 3 os oes gan y person a dramgwyddwyd y canlynol neu os yw wedi cael y canlynol—

(a) hawl i apelio i dribiwnlys a gyfansoddwyd o dan ddeddfiad neu yn rhinwedd uchelfraint Ei Mawrhydi, neu i gael ei atgyfeirio at dribiwnlys o’r fath, neu i gael adolygiad gerbron tribiwnlys o’r fath,

(b) hawl i apelio i Weinidog y Goron, Gweinidogion Cymru, Prif Weinidog Cymru neu Gwnsler Cyffredinol Llywodraeth Cymru, neu

(c) rhwymedi drwy gyfrwng achos mewn llys barn.

(2) Ond nid yw is-adran (1) yn gymwys os yw’r Ombwdsmon yn fodlon, yn yr amgylchiadau penodol, nad yw’n rhesymol disgwyl i’r person arfer yr hawl neu’r rhwymedi, neu ddisgwyl iddo fod wedi arfer yr hawl neu’r rhwymedi.

(3) Caiff yr Ombwdsmon ymchwilio i fater o dan adran 3 dim ond os yw’r Ombwdsmon wedi ei fodloni—

(a) bod y mater wedi ei ddwyn i sylw’r awdurdod rhestredig y mae’r mater yn ymwneud ag ef gan y person a dramgwyddwyd neu ar ei ran, a

(b) bod yr awdurdod wedi cael cyfle rhesymol i ymchwilio i’r mater ac ymateb iddo.

(4) Ond nid yw is-adran (3) yn atal yr Ombwdsmon rhag ymchwilio i fater os yw’r Ombwdsmon yn fodlon ei bod yn rhesymol yn yr amgylchiadau penodol i’r Ombwdsmon ymchwilio i’r mater er gwaethaf y ffaith nad yw gofynion yr is-adran honno wedi’u bodloni.

Gwybodaeth Cychwyn

I5 A. 13 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 77(1)

I6 A. 13 mewn grym ar 23.7.2019 gan O.S. 2019/1096, rhl. 2

14 Materion eithriedig eraill LL+C

(1) Ni chaniateir i’r Ombwdsmon ymchwilio, o dan y Rhan hon, i fater a bennir yn Atodlen⁠ 2.

(2) Caiff Gweinidogion Cymru, drwy reoliadau, ddiwygio Atodlen 2 drwy—

(a) ychwanegu cofnod;

(b) dileu cofnod;

(c) newid cofnod.

(3) Cyn gwneud rheoliadau o dan is-adran (2), rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori â’r Ombwdsmon.

(4) Ni chaniateir gwneud rheoliadau o dan is-adran (2) oni bai bod drafft o’r offeryn statudol sy’n cynnwys y rheoliadau wedi ei osod gerbron y Cynulliad, ac wedi ei gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.

(5) Nid yw is-adran (1) yn atal yr Ombwdsmon rhag ymchwilio i gamau gweithredu a gymerwyd gan awdurdod rhestredig wrth weithredu gweithdrefn a sefydlwyd i archwilio cwynion neu i adolygu penderfyniadau.

Gwybodaeth Cychwyn

I7 A. 14 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 77(1)

I8 A. 14 mewn grym ar 23.7.2019 gan O.S. 2019/1096, rhl. 2

15 Penderfyniadau a wnaed heb gamweinyddu LL+C

(1) Ni chaniateir i’r Ombwdsmon gwestiynu rhinweddau penderfyniad a wnaed heb gamweinyddu gan awdurdod rhestredig wrth arfer disgresiwn.

(2) Nid yw is-adran (1) yn gymwys i rinweddau penderfyniad i’r graddau bod y penderfyniad wedi ei wneud o ganlyniad i arfer barn broffesiynol sydd, ym marn yr Ombwdsmon, yn arferadwy mewn cysylltiad â darparu gofal cymdeithasol neu iechyd.

Gwybodaeth Cychwyn

I9 A. 15 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 77(1)

I10 A. 15 mewn grym ar 23.7.2019 gan O.S. 2019/1096, rhl. 2