Search Legislation

Nodiadau Esboniadol i Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015

Adran 7 – Awdurdodau cysgodol

11.Mae adran 7 yn darparu bod rhaid i reoliadau uno gynnwys darpariaeth ar gyfer sefydlu “awdurdod cysgodol” (a ddiffinnir yn adran 2(7)), sy’n cynnwys holl aelodau’r prif awdurdodau lleol a gyflwynodd y cais ar y cyd i uno’n wirfoddol. Rhaid i’r rheoliadau uno gynnwys darpariaeth ynghylch penodi gweithrediaeth gysgodol gan yr awdurdod cysgodol, a rhaid iddynt bennu swyddogaethau’r awdurdod cysgodol a’r weithrediaeth gysgodol ac ymdrin â’r ffordd y bydd y swyddogaethau hynny’n cael eu harfer yn ystod y cyfnod cysgodol. Rhaid iddynt hefyd wneud darpariaeth i’r awdurdod cysgodol a’r weithrediaeth gysgodol ddod yn brif awdurdod lleol a’i weithrediaeth yn ystod y “cyfnod cyn yr etholiad” (a ddiffinnir yn is-adran (3)); mae “dyddiad trosglwyddo”, a ddefnyddir yn y diffiniad hwnnw, yn cael ei ddiffinio yn adran 2(8).

12.Mae hyn yn golygu mai’r awdurdod cysgodol fydd y prif awdurdod lleol newydd yn y cyfnod rhwng y dyddiad y bydd prif awdurdod lleol newydd yn ysgwyddo’r cyfrifoldeb am ei swyddogaethau (ar 1 Ebrill 2018, i gyd-daro â blwyddyn ariannol yr awdurdod), a dyddiad cynnal yr etholiadau eu hunain, ar ddydd Iau cyntaf y mis Mai canlynol mae’n debyg (gweler adran 8 ynglŷn â hynny). Mae hyn yn angenrheidiol gan na fydd yr etholiadau i’r prif awdurdod lleol newydd wedi eu cynnal eto, fel y nodwyd. Felly, yn ystod y cyfnod cychwynnol, bydd yr awdurdod newydd wedi ei ffurfio o’r aelodau a etholwyd i’r hen awdurdodau a oedd yn uno, er y bydd yr hen brif awdurdodau lleol sy’n uno wedi peidio â bodoli fel endidau ar wahân, bron yn sicr ar 31 Mawrth 2018, o dan y rheoliadau uno a wnaed oherwydd adran 6(2).

13.Mae’n debyg mai ar 7 Mai 2018 y cynhelir yr etholiadau cyffredin cyntaf (ystyr y term “etholiadau cyffredin” yw ethol yr holl gynghorwyr a fydd yn gwasanaethu ar y cyngor). Felly, yr awdurdod cysgodol fydd y prif awdurdod lleol newydd o 1 Ebrill 2018 (y dyddiad ar gyfer trosglwyddo swyddogaethau) tan y pedwerydd diwrnod ar ôl yr etholiadau cyffredin cyntaf (sef y saib arferol ar ôl etholiadau llywodraeth leol ar gyfer y trosglwyddo swyddogol, yn rhinwedd adran 26 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972). Bryd hynny, y cynghorwyr newydd fydd yn ffurfio’r prif awdurdod lleol newydd a bydd y cynghorwyr a etholwyd i’r hen gynghorau a ddiddymwyd yn sefyll i lawr. Mae hyn yn ddarostyngedig i adran 8(c).

14.Mae adran 7(2) a (3) yn diffinio’r “cyfnod cysgodol”, sef y cyfnod rhwng y dyddiad y bydd yr awdurdod cysgodol a’r weithrediaeth gysgodol yn arfer swyddogaethau am y tro cyntaf o dan y rheoliadau uno a’r dyddiad y trosglwyddir y cyfrifoldebau llawn ar y dyddiad trosglwyddo (sef 1 Ebrill 2018), a’r “cyfnod cyn yr etholiad”, a drafodir uchod.

15.Mae adran 7(4) yn ymwneud â phŵer Gweinidogion Cymru i ddyroddi canllawiau ynghylch eu swyddogaethau i awdurdodau cysgodol a gweithrediaethau cysgodol, ac yn ei gwneud yn ofynnol i’r awdurdod cysgodol a’r weithrediaeth gysgodol roi sylw i ganllawiau o’r fath.

Back to top

Options/Help

Print Options

Close

Explanatory Notes

Text created by the Welsh Government department responsible for the subject matter of the Act to explain what the Act sets out to achieve and to make the Act accessible to readers who are not legally qualified. Explanatory Notes accompany all Acts of the Welsh Parliament.

Close

More Resources

Access essential accompanying documents and information for this legislation item from this tab. Dependent on the legislation item being viewed this may include:

  • the original print PDF of the as enacted version that was used for the print copy
  • lists of changes made by and/or affecting this legislation item
  • confers power and blanket amendment details
  • all formats of all associated documents
  • correction slips
  • links to related legislation and further information resources