Adran 18 – Cofrestrau o bobl â nam ar eu golwg, pobl â nam ar eu clyw a phobl anabl eraill
32.Mae is-adran (1) yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol lunio a chynnal cofrestr o bobl sy’n preswylio fel arfer yn ardal yr awdurdod ac sydd â nam ar eu golwg, nam ar eu clyw neu sy’n dioddef o nam ar eu golwg ac ar eu clyw sydd, gyda’i gilydd, yn cael effaith sylweddol ar eu bywydau bob dydd. Mae’r gofyniad hwn yn disodli’r gofyniad yn adran 29(4)(g) o Ddeddf Cymorth Gwladol 1948.
33.Nid yw’r adran yn darparu diffiniadau ar gyfer “nam ar y golwg”, “nam difrifol ar y golwg”, “nam ar y clyw” na “nam difrifol ar y clyw”. Fodd bynnag, caniateir i’r pŵer i wneud rheoliadau yn is-adran (3) gael ei ddefnyddio i ddisgrifio ystyr y termau hyn at ddibenion rhwymedigaeth yr awdurdod lleol i lunio a chynnal cofrestr fel bod gan staff clinigol ac awdurdodau lleol gyd-ddealltwriaeth o’r derminoleg.
34.Mae is-adran (4) yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol lunio a chynnal cofrestr o blant sydd yn eu hardal hwy ac sydd naill ai’n anabl neu sydd â nam corfforol neu feddyliol a all arwain at anghenion am wasanaethau gofal cymdeithasol. Mae’r rhwymedigaeth hon yn disodli’r gofyniad ym mharagraff 2 o Atodlen 2 i Ddeddf Plant 1989.
35.Mae is-adrannau (5) i (7) yn rhoi’r pŵer i awdurdodau lleol lunio a chynnal cofrestrau o oedolion sy’n anabl ac oedolion nad ydynt yn anabl ond y mae ganddynt nam corfforol neu feddyliol neu y mae arnynt anghenion o fath arall y mae’r awdurdod lleol yn ystyried y gallant arwain at angen am ofal a chymorth yn y dyfodol.
36.Bydd y cofrestrau a gaiff eu llunio yn unol ag is-adrannau (4) i (8) yn cynorthwyo awdurdod lleol i asesu anghenion am ofal a chymorth o fewn ei ardal yn y dyfodol drwy adnabod personau a all fod yn dioddef o gyflwr dirywiol ac y gall fod arnynt angen cynhorthwy yr awdurdod lleol yn y dyfodol wrth i’w cyflwr ddirywio er nad oes arnynt angen cynhorthwy o’r fath ar hyn o bryd.
37.Mae is-adrannau (9) a (10) yn darparu nad yw’n ofynnol i awdurdodau lleol gynnwys unrhyw berson mewn cofrestr oni bai bod y person hwnnw wedi gwneud cais i gael ei gynnwys ynddi neu fod cais i’w gynnwys wedi ei wneud ar ei ran. Rhaid i awdurdod lleol hysbysu person ei fod wedi ei gynnwys mewn cofrestr ac, os gwneir cais gan y person, neu rywun sy’n gweithredu ar ei ran, rhaid iddo ddileu unrhyw ddata personol sy’n ymwneud â’r person hwnnw (er y caiff gadw’r data di-enw).
