Gorchymyn Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 (Cychwyn Rhif 2 a Darpariaethau Arbed) 2021

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Hwn yw’r ail orchymyn cychwyn a wnaed gan Weinidogion Cymru o dan Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 (“Deddf 2021”).

Mae erthygl 2 o’r Gorchymyn hwn yn dwyn y darpariaethau a ganlyn o Ddeddf 2021 i rym ar 1 Ebrill 2021, i’r graddau nad ydynt eisoes mewn grym—

(a) adrannau 89 i 91 a 95 i 115 (perfformiad prif gynghorau), gan gynnwys Atodlen 10 (diwygiadau canlyniadol mewn perthynas â phwyllgorau llywodraethu ac archwilio);

(b) Pennod 3 o Ran 6 (cydgysylltu rhwng rheoleiddwyr);

(c) Rhan 7 (uno ac ailstrwythuro prif ardaloedd), gan gynnwys Atodlen 1 (adolygiad cychwynnol o’r trefniadau etholiadol), ac eithrio’r darpariaethau sydd i ddod i rym ar 6 Mai 2022 yn unol ag adran 175(6)(b) o Ddeddf 2021, Atodlen 11 (pwyllgorau pontio cynghorau sy’n uno a chynghorau sy’n cael eu hailstrwythuro) ac Atodlen 12 (cyfyngiadau ar drafodiadau a recriwtio etc. gan gynghorau sy’n uno a chynghorau sy’n cael eu hailstrwythuro);

(d) adran 159 (rhannu gwybodaeth rhwng rheoleiddwyr, Archwilydd Cyffredinol Cymru a Gweinidogion Cymru);

(e) adran 169 (datgymhwyso Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 (“Mesur 2009”) mewn perthynas ag awdurdodau Parciau Cenedlaethol).

Mae erthygl 3 yn dwyn y darpariaethau a ganlyn o Ddeddf 2021 i rym ar 5 Mai 2022—

(a) adrannau 92 a 93 (asesiadau panel o berfformiad);

(b) Pennod 2 o Ran 6 (aelodaeth a thrafodion pwyllgorau llywodraethu ac archwilio).

Mae erthyglau 4 i 9 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud â chychwyn adrannau 113 (datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas â phrif gynghorau) a 169 o Ddeddf 2021.

Mae erthygl 4 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud â datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas â phrif gynghorau, fel bod arfer swyddogaethau penodol a phethau eraill a wneir o dan Fesur 2009 yn parhau i gael effaith yn dilyn cychwyn adran 113 o Ddeddf 2021.

Mae erthygl 5 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud ag adrannau 33 (rhannu gwybodaeth) a 34 (y modd y mae gwybodaeth i’w defnyddio gan reoleiddwyr) o Fesur 2009.

Mae erthygl 6 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud â datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas ag awdurdodau Parciau Cenedlaethol, fel bod arfer swyddogaethau penodol a phethau eraill a wneir o dan Fesur 2009 yn parhau i gael effaith yn dilyn cychwyn adran 169 o Ddeddf 2021.

Mae erthygl 7 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud ag adran 26 (pwerau a dyletswyddau arolygwyr) o Fesur 2009.

Mae erthygl 8 yn cynnwys darpariaethau arbed sy’n ymwneud â chanllawiau a ddyroddwyd gan Weinidogion Cymru o dan adrannau 15(8) (cyhoeddi gwybodaeth am welliannau) a 21(9) (arolygiadau arbennig) o Fesur 2009.

Mae erthygl 9 yn darparu nad yw cychwyn adrannau 113 a 169 o Ddeddf 2021 yn cael unrhyw effaith mewn perthynas â throsedd a gyflawnir o dan adran 26(9) (pan fo person, heb esgus rhesymol, yn atal unrhyw bŵer arolygydd rhag cael ei arfer neu’n methu â chydymffurfio â gofyniad gan arolygydd) cyn 1 Ebrill 2021.