Adran 13 ac Atodlen 1 – Ffioedd a thaliadau
100.Mae’r pwerau i wneud rheoliadau a geir yn yr adrannau a restrir ym mharagraff 1(1)(a) i (f) o Atodlen 1 wedi eu cyfyngu o ran amser, wedi eu cyfyngu o ran gosod neu gynyddu trethiant neu wedi eu cyfyngu o ran y ddau. Mae’r pŵer hwn yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud darpariaeth ar gyfer codi ffioedd neu daliadau eraill, neu mewn cysylltiad â chodi ffioedd neu daliadau eraill, mewn cysylltiad ag arfer swyddogaeth a roddir i awdurdod cyhoeddus o dan yr adrannau a bennir ym mharagraff 1(1) yn barhaus.
101.Mae adran 2(2) o DCE 1972 ac adran 56 o DC 1973 yn galluogi Gweinidogion Cymru i’w gwneud yn ofynnol i ffioedd a thaliadau gael eu talu am ddarparu unrhyw wasanaethau, cyfleusterau, awdurdodiadau, tystysgrifau neu ddogfennau a ddarparant yn unol ag unrhyw rwymedigaeth gan yr UE. Bydd y pŵer ym mharagraff 1 o Atodlen 1 yn disodli’r pwerau hyn.
102.Mae paragraff 1(2)(c) yn galluogi i’r pŵer i osod ffioedd a thaliadau gael ei ddirprwyo i awdurdod cyhoeddus. Bydd unrhyw bwerau a ddirprwyir o dan y ddarpariaeth hon yn ddarostyngedig i’r un terfynau, cyfyngiadau a chraffu ag sy’n gymwys pan fydd Gweinidogion Cymru yn arfer y pŵer.
103.Mae adran 2(2) o DCE 1972 ac adran 56 o DC 1973 wedi eu defnyddio sawl gwaith yn ystod aelodaeth y DU o’r UE i osod ffioedd a thaliadau mewn cysylltiad â rhwymedigaethau gan yr UE. Mae adran 5 yn galluogi Gweinidogion Cymru i nodi a diogelu’r offerynnau statudol a wneir o dan y pwerau hyn sy’n gwneud darpariaeth ar gyfer ffioedd a thaliadau ynghyd â’r darpariaethau sy’n ymwneud â’r gwasanaeth cysylltiedig. Gellid gwneud rheoliadau o dan adran 4 hefyd i ailddatgan ac felly ddiogelu taliadau neu ffioedd o’r fath. Fodd bynnag, os caiff ei basio, bydd y Bil i Ymadael â’r UE sydd gerbron Senedd y DU ar hyn o bryd yn golygu na fydd y pwerau yn DCE 1972 a DC 1973 mewn perthynas â ffioedd a thaliadau ar gyfer rhwymedigaethau gan yr UE ar gael mwyach. Mae paragraff 2 o Atodlen 1 yn sicrhau y gall Gweinidogion Cymru addasu’r ffioedd a’r taliadau a ddiogelir yn rhinwedd rheoliadau a wneir o dan adran 4 neu 5.
104.Mae’r pŵer ym mharagraff 2 o Atodlen 1 yn ddarostyngedig i derfynau, yn benodol na ellir defnyddio’r pŵer ar gyfer taliadau neu ffioedd newydd. Gellid defnyddio’r pŵer, er enghraifft, i gynyddu ffioedd yn unol â chwyddiant er mwyn sicrhau y gall yr awdurdod cyhoeddus a chanddo’r dasg o ddarparu’r gwasanaeth barhau i dalu costau darparu gwasanaeth perthnasol, megis arolygiadau iechyd anifeiliaid.
105.Mae paragraff 3 o Atodlen 1 yn sicrhau bod unrhyw ffioedd neu daliadau a oedd wedi eu gosod gan reoliadau a wnaed o dan adran 2(2) o DCE 1972 yn parhau i fod yn ddarostyngedig i’r un cyfyngiadau o dan y Ddeddf honno – sef na allant osod na chynyddu trethiant (gweler paragraff 1(1)(a) o Atodlen 2 i DCE 1972).
106.Mae paragraff 4 yn adlewyrchu’r ffaith y gellid gwneud darpariaeth ar gyfer ffioedd a thaliadau o dan adrannau 3, 4, 5, 9, 10 ac 11. Er enghraifft, gellid pennu darpariaeth ynghylch ffioedd a thaliadau mewn rheoliadau a wneir o dan adran 56 o DC 1973 mewn rheoliadau a wneir o dan adran 5(1). Fodd bynnag, gall fod yn ofynnol addasu’r ddarpariaeth er mwyn sicrhau y gall barhau i weithredu’n effeithiol ar ôl i’r DU ymadael â’r UE. Mae paragraff 4 yn cadarnhau y gellir gwneud darpariaeth o’r fath o dan adran 5(5) ac na fyddai angen ei gwneud o dan Atodlen 1.
