Atodlen 22 – Rhyddhadau amrywiol
414.Mae’r Atodlen hon yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir ar gyfer trafodiadau tir yr ymrwymir iddynt o dan amgylchiadau penodol.
Rhyddhad goleudai
415.Mae paragraffau 1 a 2 o’r Atodlen hon yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir ar gyfer trafodiadau tir penodol sy’n ymwneud â goleudai. Yn benodol, mae trafodiad tir yr ymrwymir iddo drwy neu o dan y naill neu’r llall o’r amodau a ganlyn wedi ei ryddhau rhag treth trafodiadau tir:
trafodiad tir yr ymrwymir iddo drwy neu o dan gyfarwyddyd yr Ysgrifennydd Gwladol at ddibenion rhoi effaith i Ran 8 (goleudai) o Ddeddf Llongau Masnach 1995; neu
trafodiad tir yr ymrwymir iddo drwy neu o dan gyfarwyddyd Trinity House at ddibenion cyflawni’r gwasanaethau y cyfeirir atynt yn adran 221(1) o’r Ddeddf Llongau Masnach.
Rhyddhad lluoedd arfog sy’n ymweld a rhyddhad pencadlysoedd milwrol rhyngwladol
416.Mae paragraff 3 yn nodi’r amgylchiadau y caniateir rhyddhad rhag treth trafodiadau tir oddi tanynt mewn perthynas â thrafodiadau tir sy’n ymwneud â lluoedd arfog sy’n ymweld neu bencadlysoedd milwrol rhyngwladol.
417.Mae paragraff 3 yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir pan fo’r trafodiad tir yn ymwneud ag:
adeiladu neu ehangu barics neu wersylloedd ar gyfer llu arfog sy’n ymweld;
hwyluso hyfforddi llu arfog sy’n ymweld; neu
hybu iechyd neu effeithlonrwydd llu arfog sy’n ymweld.
418.Mae’r amodau uchod yn gymwys i unrhyw bencadlys milwrol rhyngwladol dynodedig fel pe bai’r pencadlys yn lu arfog gwlad ddynodedig sy’n ymweld; a bod aelodau’r llu arfog hwnnw yn bersonau sy’n gwasanaethu yn y pencadlys, neu’n gysylltiedig ag ef, sy’n aelodau o luoedd arfog gwlad ddynodedig.
Rhyddhad ar gyfer eiddo a dderbynnir i dalu treth
419.Mae paragraff 6 o’r Atodlen hon yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir ar gyfer trafodiad tir sy’n ymwneud â throsglwyddo tir neu eiddo a dderbynnir i dalu treth o dan adran 9 o Ddeddf Treftadaeth Genedlaethol 1980 (gwaredu eiddo a dderbynnir gan Gomisiynwyr). Rhaid i’r trafodiad tir yn y sefyllfa hon drosglwyddo’r buddiant trethadwy i berson a enwebir gan yr Ysgrifennydd Gwladol neu Weinidogion Cymru (adran 9(4) o’r Ddeddf Treftadaeth Genedlaethol) neu sefydliad neu gorff a ddiffinnir yn adran 9(2) o’r Ddeddf Treftadaeth Genedlaethol fel:
unrhyw amgueddfa, unrhyw oriel gelf, unrhyw lyfrgell neu unrhyw sefydliad tebyg arall sydd â’r diben o gadw casgliad o ddiddordeb hanesyddol, artistig neu wyddonol er budd y cyhoedd;
unrhyw gorff sydd â’r diben o ddarparu, gwella neu gadw amwynderau a fwynheir gan y cyhoedd neu sydd i’w mwynhau gan y cyhoedd, neu gaffael tir i’w ddefnyddio gan y cyhoedd; ac
unrhyw gorff y mae cadwraeth natur yn un o’i ddibenion.
Rhyddhad cefnffyrdd
420.Mae trafodiad tir pan fo Gweinidogion Cymru neu’r Ysgrifennydd Gwladol yn barti iddo wedi ei ryddhau rhag treth trafodiadau tir os yw’n ymwneud â phriffordd neu briffordd arfaethedig sy’n gefnffordd neu a fydd yn gefnffordd, ac y byddai’n ofynnol i Weinidogion Cymru neu’r Ysgrifennydd Gwladol dalu treth trafodiadau tir fel cost a dynnwyd o dan Ddeddf Priffyrdd 1980. Yn y Rhan hon, mae i “priffordd”, “priffordd arfaethedig” a “cefnffordd” yr ystyron a roddir i “highway”, “proposed highway” a “trunk road” yn adrannau 328 a 329(1) o Ddeddf Priffyrdd 1980.
Rhyddhad ar gyfer cyrff a sefydlir at ddibenion cenedlaethol
421.Mae paragraff 8 yn darparu bod trafodiad tir wedi ei ryddhau rhag treth trafodiadau tir pan fo’r prynwr yn un neu ragor o’r canlynol:
Ymddiriedolwyr yr Amgueddfa Brydeinig;
Ymddiriedolwyr Cronfa Goffa’r Dreftadaeth Genedlaethol; neu
Ymddiriedolwyr yr Amgueddfa Astudiaethau Natur.
Rhyddhad ar gyfer ad-drefnu etholaethau Seneddol
422.Mae paragraff 9 o’r Atodlen hon yn gymwys pan wneir Gorchymyn yn y Cyfrin Gyngor o dan Ddeddf Etholaethau Seneddol 1986 (gorchmynion sy’n pennu etholaethau seneddol newydd). Pan ymrwymir i drafodiad tir o ganlyniad i Orchymyn o’r fath, mae’r trafodiad tir wedi ei ryddhau rhag treth trafodiadau tir pan fo’r gwerthwr yn gymdeithas etholaeth leol sy’n bodoli eisoes a phan fo’r prynwr naill ai:
yn gymdeithas newydd a ffurfir i olynu’r gymdeithas sy’n bodoli eisoes; neu
yn gorff perthynol i’r gymdeithas sy’n bodoli eisoes sydd am drosglwyddo’r buddiant neu’r hawl, cyn gynted â phosibl, i gymdeithas newydd sy’n olynu’r gymdeithas sy’n bodoli eisoes.
423.Yn yr olaf o’r achosion hynny, bydd y ddau drafodiad tir wedi eu rhyddhau rhag treth trafodiadau tir.
424.At ddibenion paragraff 9, darperir dehongliad o’r termau allweddol a’u hystyron ym mharagraff 9(3) a (4).
Rhyddhad cymdeithasau adeiladu
425.Mae trafodiadau tir wedi eu rhyddhau rhag treth trafodiadau tir pan fônt yn digwydd mewn cysylltiad â chyfuno dwy gymdeithas adeiladu neu ragor o dan adran 93 o Ddeddf Cymdeithasau Adeiladu 1986; neu pan fônt yn ymwneud â throsglwyddo ymrwymiadau rhwng cymdeithasau adeiladu o dan adran 94 o’r Ddeddf honno.
Rhyddhad cymdeithasau cyfeillgar
426.Mae’r darpariaethau ym mharagraff 11 yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir ar gyfer trafodiadau tir penodol sy’n ymwneud â chymdeithasau cyfeillgar. Y trafodiadau sy’n gymwys ar gyfer rhyddhad o dan y paragraff hwn yw’r rheini y rhoddir effaith iddynt gan, neu o ganlyniad i:
trosglwyddo ymrwymiadau neu gyfuno dwy gymdeithas gofrestredig neu ragor o dan adran 82 o Ddeddf Cymdeithasau Cyfeillgar 1974;
cyfuno dwy gymdeithas gyfeillgar neu ragor o dan adran 85 o Ddeddf Cymdeithasau Cyfeillgar 1992;
trosglwyddo ymrwymiadau cymdeithas gyfeillgar o dan adran 86 o Ddeddf Cymdeithasau Cyfeillgar 1992; neu
trosglwyddo ymrwymiadau cymdeithas gyfeillgar yn unol â chyfarwyddyd a roddir gan yr awdurdod priodol o dan adran 90 o Ddeddf Cymdeithasau Cyfeillgar 1992.
Rhyddhad cymdeithasau cydweithredol a chymdeithasau budd cymunedol a rhyddhad undebau credyd
427.Mae’r darpariaethau ym mharagraff 12 yn darparu rhyddhad rhag treth trafodiadau tir pan fo trafodiad tir yn digwydd mewn cysylltiad â:
trosglwyddo ymrwymiadau rhwng cymdeithasau cofrestredig yn unol ag adran 110 o Ddeddf Cymdeithasau Cydweithredol a Chymdeithasau Budd Cymunedol 2014 (“Deddf 2014”); neu
trosi cymdeithas gofrestredig yn gwmni neu gyfuno cymdeithas gofrestredig a chwmni, neu drosglwyddo holl ymrwymiadau’r gymdeithas gofrestredig i gwmni, yn unol ag adran 112 o DDeddf 2014.
