Pennod 10 - Hawliadau Meddiant: Pwerau’R Llys Mewn Perthynas  Seiliau Yn Ôl Disgresiwn.(Mae’R Bennod Hon Yn Gymwys I Bob Contract Meddiannaeth)
Adran 209 – Hawliad ar sail tor contract
449.Pan fo landlord yn gwneud hawliad meddiant ar sail tor contract ni chaiff y llys wneud gorchymyn adennill meddiant os na ddarbwyllir y llys fod gwneud hynny yn rhesymol. Caiff y llys wneud gorchymyn adennill meddiant hyd yn oed os nad oedd deiliad y contract mwyach yn torri’r contract cyn i’r landlord wneud yr hawliad meddiant.
450.Mae’r adran hon hefyd yn cyflwyno Atodlen 10.
Atodlen 10 – Gorchmynion adennill meddiant ar seiliau disgresiwn etc.: rhesymoldeb
451.Mae Atodlen 10 yn pennu’r amgylchiadau y mae’n rhaid i’r llys eu hystyried (i’r graddau y mae’r llys yn ystyried eu bod yn berthnasol) mewn perthynas â gwneud gorchymyn adennill meddiant ar sail tor contract. Mae disgresiwn gan y llys o ran gwneud y gorchymyn ai peidio (yn wahanol i ‘seiliau absoliwt’, pan fo’n rhaid i’r llys wneud y gorchymyn a geisir os yw’r sail wedi ei phrofi, a siarad yn gyffredinol). Mae’r Atodlen hon hefyd yn gymwys pan fo’r llys yn ystyried a ddylai wneud gorchymyn ar sail rheoli ystad (gweler adran 210), a phan fo’r llys yn ystyried a ddylai ohirio achos neu ohirio ildio meddiant o dan orchymyn adennill meddiant (gweler adran 211).
452.Mae paragraffau 4 i 13 yn pennu’r amgylchiadau amrywiol. Yn gryno, y rhain yw:
Amgylchiadau o ran deiliad y contract;
Amgylchiadau o ran y landlord;
Amgylchiadau o ran personau eraill;
Pa un a yw’r landlord wedi cynnig, neu’n ymrwymo i gynnig, contract meddiannaeth newydd;
Amgylchiadau sy’n berthnasol i hawliad meddiant ar sail tor contract;
Amgylchiadau sy’n berthnasol i hawliad meddiant sy’n ymwneud ag adran 55 (ymddygiad gwaharddedig);
Amgylchiadau sy’n berthnasol i hawliad meddiant yn ymwneud â Sail G o’r seiliau rheoli ystad (dim angen y llety ar yr olynydd wrth gefn); ac
Amgylchiadau sy’n berthnasol i hawliad meddiant ar Sail H o’r seiliau rheoli ystad (cyd-ddeiliad contract yn ymadael).
453.Mae paragraff 14 yn amlinellu amgylchiad na ddylai llys roi sylw iddo (yn ddarostyngedig i unrhyw ddyletswydd arall i roi sylw i’r amgylchiad hwnnw); hynny yw, y tebygolrwydd y darperir cymorth i ddeiliad y contract os aiff yn ddigartref.
Adran 210 – Seiliau rheoli ystad
454.Pan fo landlord yn gwneud hawliad meddiant o dan sail rheoli ystad (gweler adran 160), ni chaiff y llys wneud gorchymyn oni bai ei fod o’r farn y byddai’n rhesymol gwneud hynny (gweler Atodlen 10, y cyfeirir ati uchod) ac wedi ei fodloni y bydd y landlord yn sicrhau bod llety addas arall ar gael i ddeiliad y contract (gweler Atodlen 11).
455.Pan fo landlord yn gwneud hawliad meddiant ar y Sail B (ailddatblygu), a’r cynllun ailddatblygu yn ddarostyngedig i amodau, rhaid i’r llys fod wedi ei fodloni bod yr amodau naill ai wedi eu bodloni neu y byddant yn cael eu bodloni cyn y gall wneud y gorchymyn. Dylai’r landlord a deiliad y contract gytuno rhyngddynt ar unrhyw gostau a ddyfernir i ddeiliad y contract ar gyfer ei dreuliau rhesymol o dan adran 160(4), ond gall y llys eu pennu a’u hadennill oddi ar y landlord fel dyled sifil. Dyled y gall y llys ei gorfodi yw dyled sifil.
456.Mae’r adran hon (ynghyd ag adran 222) hefyd yn cyflwyno Atodlen 11, sy’n pennu’r materion sydd i’w hystyried wrth benderfynu a yw llety arall yn addas ai peidio.
Atodlen 11 – Llety arall addas
457.Mae’r Atodlen hon yn gymwys mewn perthynas â gorchmynion adennill meddiant o dan sail rheoli ystad. Mae hefyd yn gymwys mewn perthynas â gorchymyn a wneir o dan adran 222 (apêl yn dilyn meddiant oherwydd cefnu), sy’n rhoi pŵer i’r llys orchymyn i landlord ddarparu llety arall addas.
458.Mae Atodlen 11 yn gwneud darpariaeth ynghylch pennu a fydd llety addas o’r fath yn cael ei ddarparu mewn unrhyw achos penodol. Mae paragraff 4, yn benodol, yn nodi nifer o faterion y mae’n rhaid i’r llys eu hystyried.
Adran 211 – Pwerau i ohirio achosion ac i ohirio ildio meddiant
459.Caiff y llys ohirio achosion meddiant a wneir ar y sail yn adran 157 (tor contract) neu ar sail rheoli ystad (gweler adran 160) am ba bynnag gyfnod neu gyfnodau a ystyrir yn rhesymol gan y llys. Pan fo’r llys yn gwneud gorchymyn adennill meddiant o dan adran 209 (tor contract) neu adran 210 (seiliau rheoli ystad), caiff ohirio ildio meddiant am ba bynnag gyfnod neu gyfnodau yr ystyria’n briodol.
460.Pan fo’r llys, o dan yr adran hon, wedi gohirio achos neu wedi gohirio ildio meddiant, rhaid iddo osod amodau ar ddeiliad y contract mewn perthynas ag unrhyw ôl-ddyledion rhent a pharhau i dalu unrhyw rent hyd nes bo’r achos wedi ei gwblhau, oni bai ei fod o’r farn y byddai gwneud hynny yn achosi caledi eithriadol i ddeiliad y contract neu’n afresymol mewn unrhyw ffordd arall.
461.Caiff y llys osod unrhyw amodau eraill a ystyria’n briodol, a chaiff ryddhau’r gorchymyn adennill meddiant yn erbyn deiliad y contract os yw o’r farn bod yr amodau angenrheidiol wedi eu bodloni. Rhaid i’r llys ystyried yr amgylchiadau a bennir yn Atodlen 10 (y cyfeirir ati uchod), i’r graddau y mae’n ystyried eu bod yn berthnasol, wrth wneud penderfyniad o ran pa un a ddylai atal achos neu ohirio ildio meddiant.
