Adran 24 – Dyletswydd i asesu anghenion gofalwr am gymorth
71.Mae adran 24 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdod lleol wneud asesiad o anghenion gofalwr am gymorth. Gweler y nodyn esboniadol ar gyfer adran 3 i gael rhagor o wybodaeth am bwy sy’n ofalwr at ddibenion y Ddeddf.
72.Ysgogir y ddyletswydd i asesu os yw’n ymddangos i’r awdurdod lleol y gall fod ar ofalwr anghenion am gymorth. Mae’r ddyletswydd yn gymwys ni waeth beth fo barn yr awdurdod ar lefel y cymorth y mae ei angen ar y gofalwr neu lefel adnoddau ariannol y gofalwr neu’r person y mae angen y gofal arno.
73.Rhaid i’r asesiad gynnwys asesiad o’r graddau y mae’r gofalwr yn gallu ac yn fodlon darparu’r gofal a pharhau i ddarparu’r gofal, y canlyniadau y mae’r gofalwr yn dymuno eu sicrhau ac, os plentyn yw’r gofalwr, y canlyniadau y mae rhiant y plentyn hwnnw (a’r personau eraill hynny a bennir mewn rheoliadau) yn dymuno eu sicrhau ar ei gyfer. Rhaid i’r asesiad ganfod hefyd y graddau y gallai cymorth, gwasanaethau ataliol, neu’r ddarpariaeth o wybodaeth, cyngor neu gynhorthwy neu unrhyw faterion eraill helpu i sicrhau’r canlyniadau sydd wedi eu nodi. Wrth wneud yr asesiad, rhaid i’r awdurdod lleol gynnwys y gofalwr a, phan fo’n ddichonadwy, y person y mae’r gofalwr yn darparu neu’n bwriadu darparu gofal iddo.
74.Rhaid i’r asesiad hefyd roi sylw i b’un a yw’r gofalwr yn dymuno gweithio a chymryd rhan mewn addysg, hyfforddiant neu weithgareddau hamdden ac, os plentyn yw’r gofalwr, rhaid iddo hefyd roi sylw i’w anghenion datblygiadol a’r graddau y mae’n briodol i’r plentyn ddarparu’r gofal. Dylai hyn arwain at yr awdurdod lleol yn ystyried a yw gofalwr sy’n blentyn mewn gwirionedd yn blentyn y mae arno anghenion gofal a chymorth yn ei hawl ei hun y dylid ei asesu o dan adran 21.
75.Rhaid i’r asesiad ei hun fod yn un cymesur a rhaid iddo gynnwys yr oedolyn a, phan fo’n ddichonadwy, gofalwr yr oedolyn. Caiff rheoliadau o dan adran 30 osod gofynion pellach mewn perthynas â’r asesiad.
