Adran 186 – Plant mewn llety cadw ieuenctid, carchar neu lety mechnïaeth etc
469.Mae’r adran hon yn gwneud darpariaeth mewn perthynas â phlant sydd wedi eu cadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar, neu y mae’n ofynnol iddynt breswylio mewn “mangre a gymeradwywyd” neu mewn mangre arall o ganlyniad i amod o roi mechnïaeth mewn achos troseddol. Yn aml, bydd gan blant o’r fath berthynas sefydledig â’u hawdurdod lleol, felly er mwyn sicrhau parhad y gofal, yr awdurdod lleol hwnnw fydd yn gyfrifol yn gyffredinol am gynnal unrhyw asesiadau, diwallu unrhyw anghenion, etc sy’n ofynnol o dan y Ddeddf hon (sy’n wahanol i’r sefyllfa ar gyfer oedolion sydd wedi eu cadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar, neu y mae’n ofynnol iddynt breswylio mewn mangre a gymeradwywyd neu mewn mangre arall o ganlyniad i amod o roi mechnïaeth mewn achos troseddol).
470.Caiff plentyn dderbyn gofal gan awdurdod lleol yn unol â gorchymyn a wnaed o dan Ddeddf Plant 1989 (adran 31) neu, yn union cyn iddo gael ei gollfarnu o drosedd, gall fod wedi bod yn cael gwasanaethau gan awdurdod lleol o dan Ran 4 o’r Ddeddf hon. Mae’r ddarpariaeth a wneir gan yr adran hon yn cydnabod cyfrifoldebau parhaus yr awdurdod lleol y mae’r plentyn yn preswylio fel arfer yn ei ardal (p’un ai o dan y Ddeddf hon, neu o dan Ddeddf Plant 1989).
471.Fodd bynnag, yn achos plentyn sydd wedi ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar yng Nghymru, neu y mae’n ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd neu mewn mangre arall o ganlyniad i amod o roi mechnïaeth mewn achos troseddol, ac:
nad yw’n preswylio fel arfer yng Nghymru, a
nad oes darpariaeth benodol wedi ei gwneud ar ei gyfer yn y darpariaethau hyn (neu o fewn adrannau 21, 37 a 38).
yr awdurdod lleol y mae’r plentyn wedi ei gadw’n gaeth yn ei ardal neu y mae’n ofynnol iddo breswylio yno sydd o dan ddyletswydd i gynnal unrhyw asesiad sy’n ofynnol gan y Ddeddf hon, i ddiwallu unrhyw anghenion etc.
472.Mae plentyn sydd wedi ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu y mae’n ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd neu mewn mangre arall, wedi ei ddiffinio fel “plentyn perthnasol” gan is-adran (1).
473.Mae is-adran (2) yn ei gwneud yn glir, os yw plentyn perthnasol wedi bod yn cael gwasanaethau gan yr awdurdod lleol sy’n gartref iddo o dan Ran 4 o’r Ddeddf hon, neu ei fod yn blentyn sy’n derbyn gofal neu sy’n preswylio fel arfer mewn awdurdod lleol yng Nghymru, yna y bydd yn cael ei drin fe pe bai o fewn ardal yr awdurdod lleol sy’n gartref iddo. Yr awdurdod lleol lle y mae ei gartref fydd yn gyfrifol am gynnal unrhyw asesiad o anghenion o dan y Ddeddf hon, am ddiwallu anghenion etc.
474.Mae is-adrannau (3) a (4) yn datgymhwyso rhai o ddarpariaethau’r Ddeddf hon mewn cysylltiad â phlentyn sy’n cael ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu y mae’n ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd. Mae angen gwneud hyn er mwyn sicrhau bod y cydbwysedd o ran bod yn gyfrifol am blentyn o’r fath yn cael ei addasu er mwyn rhoi ystyriaeth i’r ffaith bod y plentyn yn cael ei gadw’n gaeth neu i’r gofyniad preswylio. Er enghraifft, mae adran 81 (Y ffyrdd y mae plant sy’n derbyn gofal i’w lletya a’u cynnal) wedi ei datgymhwyso oherwydd y bydd llety yn cael ei ddarparu i blentyn perthnasol.
475.Mae is-adran (5) yn datgymhwyso adran 119 (Defnyddio llety i gyfyngu ar ryddid) mewn perthynas â phlant sydd wedi eu collfarnu o drosedd ac wedi ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu y mae’n ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd, neu sydd wedi ei remandio i lety cadw ieuenctid yn unol ag adran 91 o Ddeddf Cymorth Cyfreithiol, Dedfrydu a Chosbi Troseddwyr 2012.
476.Mae is-adrannau (6) a (7) yn cynnwys darpariaeth ynghylch plentyn sydd wedi ei cadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu y mae’n ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd ac yr oedd llety’n cael ei ddarparu iddo gan awdurdod lleol yn Lloegr yn unol ag adran 20 o Ddeddf Plant 1989 yn union cyn iddo gael ei gollfarnu. Bydd yr awdurdod lleol yn Lloegr a ddarparodd lety o’r fath i’r plentyn yn parhau yn gyfrifol am y plentyn yn unol ag adran 23ZA o Ddeddf Plant 1989 a rheoliadau a wnaed o dan yr adran honno. Yn unol â hynny, os bydd angen gofal a chymorth ar blentyn o’r fath pan fydd yn cael ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu pan fydd yn ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd, yr awdurdod lleol sy’n “gartref” iddo fydd yn gyfrifol am ddarparu gofal o’r fath.
477.Mae is-adran (8) yn cyfeirio at adran 187 sy’n cynnwys addasiadau pellach i ddarpariaethau’r Ddeddf hon i blant ac oedolion sydd wedi eu cadw’n gaeth neu sy’n preswylio mewn mangre a gymeradwywyd.
478.Mae’r termau “carchar”, “llety cadw ieuenctid“, “mangre a gymeradwywyd” a “mechnïaeth mewn achos troseddol” oll wedi eu diffinio yn adran 188.
479.Bydd plentyn a oedd, yn union cyn ei gollfarnu a’i gadw’n gaeth neu cyn ei bod yn ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd yng Nghymru, yn derbyn gofal gan awdurdod lleol yn Lloegr (yn unol ag adran 31 o Ddeddf Plant 1989) yn parhau i fod yn gyfrifoldeb i’r awdurdod lleol a fu’n gofalu amdano ddiwethaf. Mae ei statws fel plentyn sy’n derbyn gofal yn parhau a bydd yr awdurdod lleol yn Lloegr, sef yr awdurdod lleol cyfrifol at ddibenion Deddf Plant 1989, yn parhau i fod yn gyfrifol am unrhyw ofal a chymorth y mae euangen ar y plentyn pan fydd wedi ei gadw’n gaeth mewn llety cadw ieuenctid neu mewn carchar neu pan fydd yn ofynnol iddo breswylio mewn mangre a gymeradwywyd yng Nghymru.
480.Mae cyfrifoldebau awdurdod lleol sy’n ”gartref” i blentyn o’r fath wedi eu nodi yn Neddf Plant 1989 (cymhwyso’r dyfarniad yn achos R. (on the application of the Howard League for Penal Reform) v the Secretary of State for the Home Department and the Department of Health (CO/1806/2002) ( “dyfarniad Munby ”)).
481.Mae rhwymedigaethau a phwerau’r awdurdod lleol yng Nghymru y mae’r carchar, y llety cadw ieuenctid neu’r fangre a gymeradwywyd wedi ei lleoli yn ei ardal, i gynnal asesiad o anghenion, neu i ddarparu gofal a chymorth, i blant o’r fath, wedi eu datgymhwyso gan adrannau 21(8), 37(6) a 38(4) o’r Ddeddf hon.
