Offerynnau Statudol Cymru
Llywodraeth Leol, Cymru
Gwnaed
22 Medi 2021
Yn dod i rym yn unol ag erthygl 1(2) a (3)
Mae Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru(1), yn unol ag adran 36(5) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013(2) (“Deddf 2013”), wedi cyflwyno i Weinidogion Cymru adroddiad dyddiedig Mawrth 2020 yn cynnwys ei argymhellion ar gyfer newid a manylion ei adolygiad o’r trefniadau etholiadol ar gyfer Dinas a Sir Abertawe.
Mae Gweinidogion Cymru, ar ôl ystyried y materion y cyfeirir atynt ac a nodir yn adran 37(2)(a) ac (c) o Ddeddf 2013, wedi penderfynu rhoi effaith i’r argymhellion hynny gydag addasiadau.
Yn unol ag adran 37(3) o Ddeddf 2013, mae mwy na 6 wythnos wedi mynd heibio ers i’r argymhellion hynny gael eu cyflwyno i Weinidogion Cymru.
Mae Gweinidogion Cymru yn gwneud y Gorchymyn a ganlyn drwy arfer eu pwerau a roddir gan adran 37(1) o Ddeddf 2013.
1.—(1) Enw’r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Dinas a Sir Abertawe (Trefniadau Etholiadol) 2021.
(2) At unrhyw ddiben a nodir yn rheoliad 4(1) o’r Rheoliadau, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar 1 Hydref 2021.
(3) At bob diben arall, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022(3).
2. Yn y Gorchymyn hwn—
ystyr “y Rheoliadau” (“the Regulations”) yw Rheoliadau Newidiadau i Ardaloedd Llywodraeth Leol 1976(4);
ystyr “ward etholiadol” (“electoral ward”) yw unrhyw ardal yr etholir aelodau drosti i Gyngor Dinas a Sir Abertawe;
mae unrhyw gyfeiriad at fap yn golygu un o’r 6 map a farciwyd “Map ar gyfer Gorchymyn Dinas a Sir Abertawe (Trefniadau Etholiadol) 2021” a adneuwyd yn unol â rheoliad 5 o’r Rheoliadau ac a labelwyd “1” i “6”, ac mae cyfeiriad at fap â rhif yn gyfeiriad at y map sy’n dwyn y rhif hwnnw;
os dangosir ar fap bod ffin yn rhedeg ar hyd ffordd, rheilffordd, troetffordd, cwrs dŵr neu nodwedd ddaearyddol debyg, mae i’w thrin fel un sy’n rhedeg ar hyd llinell ganol y nodwedd;
mae i eiriau ac ymadroddion a ddefnyddir yn y Gorchymyn hwn yr un ystyr ag a roddir iddynt yn Rhan 3 o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013, ac eithrio i’r graddau yr ymddengys bwriad i’r gwrthwyneb.
3.—(1) Mae wardiau etholiadol Dinas a Sir Abertawe, fel y maent yn bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi eu diddymu.
(2) Mae Dinas a Sir Abertawe wedi ei rhannu’n 32 o wardiau etholiadol a phob un ohonynt yn dwyn yr enw Saesneg a restrir yng ngholofn 1 a’r enw Cymraeg a restrir yng ngholofn 2 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.
(3) Mae pob ward etholiadol yn cynnwys yr ardaloedd a bennir mewn perthynas â’r ward etholiadol honno yng ngholofn 3 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.
(4) Nifer aelodau’r cyngor sydd i’w hethol dros bob ward etholiadol yw’r nifer a bennir yng ngholofn 4 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.
(5) Mae’r darpariaethau yn y Gorchymyn hwn yn cymryd blaenoriaeth dros unrhyw ddarpariaeth wrthdrawiadol mewn unrhyw offeryn statudol blaenorol a wnaed o dan adran 58(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972(5).
4. Mae cymuned y Cocyd, fel y mae’n bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi ei diddymu.
5. Mae’r cymunedau a ganlyn wedi eu ffurfio—
(a)cymuned y Cocyd a ddangosir â llinellau ar fap 1;
(b)cymuned Waunarlwydd a ddangosir â llinellau ar fap 2.
6. Mae cymunedau y Castell a St Thomas, fel y maent yn bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi eu diddymu.
7. Mae’r cymunedau a ganlyn wedi eu ffurfio—
(a)cymuned y Castell a ddangosir â llinellau ar fap 3;
(b)cymuned St Thomas a ddangosir â llinellau ar fap 4;
(c)cymuned y Glannau a ddangosir â llinellau ar fap 5.
8. Mae’r rhan o ward West Cross o gymuned y Mwmbwls a ddangosir â llinellau ar fap 6 wedi ei throsglwyddo i ward Newton o gymuned y Mwmbwls.
Mark Drakeford
Y Prif Weinidog, un o Weinidogion Cymru
22 Medi 2021
Erthygl 3
| Colofn (1) | Colofn (2) | Colofn (3) | Colofn (4) |
|---|---|---|---|
| Enw Saesneg y ward etholiadol | Enw Cymraeg y ward etholiadol | Ardal y ward etholiadol | Nifer aelodau’r cyngor |
| Bishopston | Llandeilo Ferwallt | Cymuned Llandeilo Ferwallt | 1 |
| Bôn-y-maen | Bôn-y-maen | Cymuned Bôn-y-maen | 2 |
| Castle | Y Castell | Cymuned y Castell | 4 |
| Clydach | Clydach | Cymuned Clydach a ward Craig-cefn-parc o gymuned Mawr | 3 |
| Cockett | Y Cocyd | Cymuned y Cocyd | 3 |
| Cwmbwrla | Cwmbwrla | Cymuned Cwmbwrla | 3 |
| Dunvant and Killay | Dyfnant a Chilâ | Cymunedau Dyfnant a Chilâ | 3 |
| Fairwood | Fairwood | Cymunedau y Crwys a Chilâ Uchaf | 1 |
| Gorseinon and Penyrheol | Gorseinon a Phenyrheol | Cymuned Gorseinon a chymuned Pengelli a Waun-gron | 3 |
| Gower | Gŵyr | Cymuned Llangynydd a chymunedau Llanmadog a Cheriton, Llanrhidian Isaf, Pen-rhys, Portheinon, Reynoldston, a Rhosili | 1 |
| Gowerton | Tregŵyr | Cymuned Tregŵyr | 2 |
| Landore | Glandŵr | Cymuned Glandŵr | 2 |
| Llangyfelach | Llangyfelach | Cymuned Llangyfelach a ward Felindre o gymuned Mawr | 1 |
| Llansamlet | Llansamlet | Cymuned Llansamlet | 4 |
| Llwchwr | Llwchwr | Cymuned Llwchwr | 3 |
| Mayals | Mayals | Ward Mayals o gymuned y Mwmbwls | 1 |
| Morriston | Treforys | Cymuned Treforys | 5 |
| Mumbles | Y Mwmbwls | Wardiau Newton ac Ystumllwynarth o gymuned y Mwmbwls | 3 |
| Mynydd-bach | Mynydd-bach | Cymuned Mynydd-bach | 3 |
| Pen-clawdd | Pen-clawdd | Cymuned Llanrhidian Uchaf | 1 |
| Penderry | Penderi | Cymuned Penderi | 3 |
| Penllergaer | Penlle’r-gaer | Cymuned Penlle’r-gaer | 1 |
| Pennard | Pennard | Cymunedau Pennard a Llanilltud Gŵyr | 1 |
| Pontarddulais | Pontarddulais | Cymuned Pontarddulais a ward Garn-swllt o gymuned Mawr | 2 |
| Pontlliw and Tircoed | Pont-lliw a Thir-coed | Cymuned Pont-lliw a Thir-coed | 1 |
| Sketty | Sgeti | Cymuned Sgeti | 5 |
| St Thomas | St Thomas | Cymuned St Thomas | 2 |
| Townhill | Townhill | Cymuned Townhill | 3 |
| Uplands | Uplands | Cymuned Uplands | 4 |
| Waterfront | Y Glannau | Cymuned y Glannau | 1 |
| Waunarlwydd | Waunarlwydd | Cymuned Waunarlwydd | 1 |
| West Cross | West Cross | Ward West Cross o gymuned y Mwmbwls | 2 |
(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)
Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (ׅ“y Comisiwn”), a roddodd adroddiad ym mis Mawrth 2020 ar ei adolygiad o drefniadau etholiadol Dinas a Sir Abertawe. Roedd Adroddiad y Comisiwn yn cynnig lleihau nifer y wardiau etholiadol o 36 i 32, ond cynyddu nifer y cynghorwyr o 72 i 75.
Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion y Comisiwn, gydag addasiadau.
Mae erthygl 3 o’r Gorchymyn hwn yn diddymu’r trefniadau etholiadol presennol ar gyfer Dinas a Sir Abertawe ac yn cyflwyno’r Atodlen sy’n nodi’r trefniadau etholiadol newydd ar gyfer Dinas a Sir Abertawe.
Mae’r Gorchymyn hwn hefyd yn gweithredu argymhellion ynghylch newidiadau i ffiniau cymunedol a threfniadau etholiadol ar gyfer rhai cymunedau yn Ninas a Sir Abertawe.
Mae erthygl 4 yn diddymu cymuned bresennol y Cocyd, ac mae erthygl 5 yn creu cymunedau newydd y Cocyd a Waunarlwydd.
Mae erthygl 6 yn diddymu cymunedau presennol y Castell a St Thomas ac mae erthygl 7 yn creu cymunedau newydd y Castell, St Thomas, a’r Glannau.
Mae erthygl 8 yn gwneud newidiadau i’r ffin rhwng wardiau cymunedol West Cross a Newton yng nghymuned y Mwmbwls.
Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Gorchymyn hwn. O ganlyniad, ystyriwyd nad oedd yn angenrheidiol cynnal asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Gorchymyn hwn.
Mae printiau o’r mapiau a labelwyd 1 i 6 y mae’r Gorchymyn hwn yn ymwneud â hwy wedi eu hadneuo yn swyddfeydd Llywodraeth Cymru ym Mharc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ (yr Is-adran Democratiaeth Llywodraeth Leol), a chyda Chyngor Abertawe. Mae’r printiau sydd wedi eu hadneuo gyda Chyngor Abertawe yn agored i gael eu harchwilio gan unrhyw un y bydd darpariaethau’r Gorchymyn hwn yn effeithio arnynt.
Sefydlwyd y Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru gan adran 53 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (p. 70) (“Deddf 1972”) ac Atodlen 8 iddi. Diddymwyd adran 53 ac Atodlen 8 gan adran 73(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013 (dccc 4) (“Deddf 2013”) ac Atodlen 2 iddi. Mae Deddf 2013 yn ailenwi’r Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru yn Gomisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (gweler adran 2).
Mae Gorchymyn Awdurdodau Lleol (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) (Cymru) 2019 (O.S. 2019/1269 (Cy. 220)) yn diwygio adran 26(1) o Ddeddf 1972 i ddarparu y bydd etholiadau cyffredin cynghorwyr awdurdodau lleol yn cael eu cynnal yn y flwyddyn 2022 yn hytrach na 2021.
O.S. 1976/246. Mae adran 74(3) o Ddeddf 2013 yn darparu bod y Rheoliadau yn parhau i gael effaith mewn perthynas â gorchmynion a wnaed o dan Ran 3 o Ddeddf 2013, fel pe bai’r gorchmynion hynny wedi eu gwneud o dan Ran 4 o Ddeddf 1972.
1972 p. 70; diddymwyd adran 58 o Ddeddf 1972 gan adran 73(2) o Ddeddf 2013 ac Atodlen 2 iddi, yn ddarostyngedig i ddarpariaethau arbed a bennir yn adran 74 o Ddeddf 2013.