Gorchymyn Personau Digartref (Angen Blaenoriaethol) (Cymru) 2001
Enwi, cychwyn a chymhwyso1.
(1)
Enw'r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Personau Digartref (Angen Blaenoriaethol) (Cymru) 2001 a daw i rym ar Ddydd Gwyl Dewi, Mawrth 1af 2001.
(2)
Mae'r Gorchymyn hwn yn gymwys i Gymru yn unig.
Personau y mae arnynt angen blaenoriaethol i gael llety2.
Mae ar y disgrifiadau o berson a bennir yn erthyglau 3 i 7 angen blaenoriaethol i gael llety o dan adran 189 o Ddeddf Tai 1996.
Person sy'n ymadael â gofal neu berson sydd mewn perygl neilltuol o ecsbloetio rhywiol neu ariannol, ac sy'n 18 oed neu drosodd ond o dan 21 oed3.
(1)
Person Sydd
(a)
yn 18 oed neu'n hyn ond o dan 21 oed; a
(b)
a oedd ar unrhyw adeg pan oedd yn dal yn blentyn, ond nad yw bellach, yn derbyn gofal, yn cael ei letya neu'n cael ei faethu; neu
(c)
sydd mewn perygl neilltuol o ecsbloetio rhywiol neu ariannol.
(2)
Ym mharagraff (1)(b) uchod, ystyr “yn derbyn gofal, yn cael ei letya neu'n cael ei faethu” yw:
(a)
yn derbyn gofal gan awdurdod lleol;
(b)
yn cael ei letya gan gorff gwirfoddol neu ar ei ran;
(c)
yn cael ei letya mewn cartref preifat i blant;
(ch)
yn cael ei letya am gyfnod di-dor o dri mis o leiaf—
(i)
gan unrhyw awdurdod iechyd, awdurdod iechyd arbennig neu awdurdod addysg lleol, neu
(ii)
mewn unrhyw gartref gofal preswyl, cartref nyrsio neu gartref nyrsio meddwl neu mewn unrhyw lety a ddarperir gan un o Ymddiriedolaethau'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol; neu
(d)
yn cael ei faethu'n breifat.
Person 16 neu 17 oed4.
Person sy'n 16 neu'n 17 oed.
Person sy'n ffoi rhag trais yn y cartref neu rhag bygythiad trais yn y cartref5.
Person heb blant dibynnol sydd wedi bod yn destun trais yn y cartref neu sydd mewn perygl trais o'r fath, neu a fydd mewn perygl trais yn y cartref os bydd ef neu hi'n dychwelyd yno.
Person sydd heb lety ar ôl ymadael â'r lluoedd arfog6.
(1)
Person sydd yn y gorffennol wedi gwasanaethu yn lluoedd arfog rheolaidd y Goron sydd wedi bod yn ddigartref ers ymadael â'r lluoedd hynny.
(2)
Ym mharagraff (1) uchod, mae i'r ymadrodd “lluoedd arfog rheolaidd y Goron” yr ystyr a roddir i “regular armed forces of the Crown” yn adran 199(4) o Ddeddf Tai 1996.
Cyn-garcharor sydd heb lety ar ôl cael ei ryddhau o'r ddalfa7.
(1)
Cyn-garcharor sydd wedi bod yn ddigartref ers ymadael â'r ddalfa ac sydd â chysylltiad lleol gydag ardal yr awdurdod tai lleol.
(2)
Ystyr “carcharor” yw unrhyw berson sydd am y tro yn cael ei gadw yn y ddalfa yn gyfreithlon o ganlyniad i ofyniad a osodwyd gan lys iddo ef gael ei gadw neu iddi hi gael ei chadw.
O dan Ran VII o Ddeddf Tai 1996 (“Deddf 1996”), mae ar yr awdurdodau tai lleol ddyletswydd i ddarparu llety ar gyfer y rhai sy'n ddigartref, yn gymwys i gael cymorth, ac arnynt angen blaenoriaethol.
Mae adran 189 o Ddeddf 1996 yn nodi disgrifiadau o bersonau y mae arnynt angen blaenoriaethol ac mae hefyd yn rhoi pŵ er i Gynulliad Cenedlaethol Cymru bennu rhagor o ddisgrifiadau.
Mae'r Gorchymyn hwn yn pennu rhagor o ddisgrifiadau o bersonau y mae arnynt angen blaenoriaethol:
person sy'n ymadael â gofal neu berson sydd mewn perygl neilltuol o ecsbloetio rhywiol neu ariannol, ac sy'n 18 oed neu drosodd ond o dan 21 oed (erthygl 3)
person 16 neu 17 oed (erthygl 4)
person sy'n ffoi rhag trais yn y cartref neu rhag bygythiad trais yn y cartref (erthygl 5)
person sydd heb lety ar ôl ymadael â'r lluoedd arfog (erthygl 6)
cyn-garcharor sydd heb lety ar ôl cael ei ryddhau o'r ddalfa (erthygl 7).