Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011

PENNOD 1 LL+C HYBU A CHEFNOGI AELODAETH O AWDURDODAU LLEOL

Arolwg o gynghorwyr ac ymgeiswyr na fu iddynt lwyddo i gael eu hethol yn gynghorwyr LL+C

1 Dyletswydd i gynnal arolwg LL+C

(1) Rhaid i awdurdod lleol, yn unol â rheoliadau o dan yr adran hon, gynnal arolwg—

(a) o gynghorwyr yn ei ardal, a

(b) o ymgeiswyr na fu iddynt lwyddo i gael eu hethol i swydd cynghorydd yn ei ardal.

(2) Rhaid i awdurdod lleol gynnal arolwg [F1 , neu drefnu i gynnal arolwg, mewn perthynas â phob] etholiad cyffredin—

(a) ar gyfer cyngor y sir neu'r fwrdeistref sirol, a

(b) ar gyfer cyngor cymuned yn ardal yr awdurdod lleol.

(3) Rhaid i'r arolwg gael ei gynnal—

(a) drwy ofyn cwestiynau rhagnodedig ar unrhyw ffurf ragnodedig neu mewn unrhyw ddull rhagnodedig, a

(b) drwy grynhoi'r wybodaeth ar unrhyw ffurf ragnodedig neu mewn unrhyw ddull rhagnodedig.

[F2 (3A) Yn achos etholiad cyffredin caniateir i arolwg gael ei gynnal—

(a) yn llwyr ar ôl yr etholiad cyffredin, neu

(b) drwy ofyn i’r ymgeiswyr i gael eu hethol i swydd cynghorydd ateb y cwestiynau rhagnodedig cyn yr etholiad cyffredin a chrynhoi’r wybodaeth a ddarparwyd wedi hynny.]

(4) Mae'r cwestiynau y caniateir eu rhagnodi o dan is-adran (3) yn cynnwys cwestiynau (ond heb fod yn gyfyngedig iddynt) ynglŷn â'r unigolyn y maent wedi eu cyfeirio ato ynghylch—

(a) rhywedd;

(b) cyfeiriadedd rhywiol;

(c) iaith;

(d) hil;

(e) oedran;

(f) anabledd;

(g) crefydd neu gred;

(h) iechyd;

(i) addysg a chymwysterau;

(j) cyflogaeth;

(k) gwaith fel cynghorydd.

(5) Nid oes dim yn yr adran hon sy'n gosod dyletswydd ar [F3 unrhyw unigolyn] i ddarparu unrhyw wybodaeth.

F4 (6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(7) Yn yr adran hon—

• ystyr “anabledd” (“disability”) yw amhariad corfforol neu feddyliol a chanddo effaith andwyol sylweddol a hirdymor ar allu person i gyflawni gweithgareddau beunyddiol normal;

• ystyr “cred” (“belief”) yw unrhyw gred grefyddol neu athronyddol ac mae cyfeiriad at gred yn cynnwys cyfeiriad at ddiffyg cred;

• ystyr “crefydd” (“religion”) yw unrhyw grefydd ac mae cyfeiriad at grefydd yn cynnwys cyfeiriad at ddiffyg crefydd;

• ystyr “cyfeiriadedd rhywiol” (“sexual orientation”) yw cyfeiriadedd rhywiol person—

  (a)

  tuag at bersonau o'r un rhyw,

  (b)

  tuag at bersonau o'r rhyw arall, neu

  (c)

  tuag at bersonau o'r naill ryw neu'r llall;

• mae “cynghorydd” (“councillor”) yn cynnwys cynghorydd cymuned;

• ystyr “hil” (“race”) yw lliw, cenedligrwydd neu darddiad ethnig neu genedlaethol.

Diwygiadau Testunol

F1 Geiriau yn a. 1(2) wedi eu hamnewid (25.1.2016) gan Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015 (anaw 6), aau. 42(2), 46(1)

F2 A. 1(3A) wedi ei fewnosod (25.1.2016) gan Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015 (anaw 6), aau. 42(3), 46(1)

F3 Geiriau yn a. 1(5) wedi eu hamnewid (25.1.2016) gan Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015 (anaw 6), aau. 42(4), 46(1)

F4 A. 1(6) wedi ei hepgor (25.1.2016) yn rhinwedd Deddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015 (anaw 6), aau. 42(5), 46(1)

Gwybodaeth Cychwyn

I1 A. 1 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)

2 Cwblhau arolwg a chyhoeddi gwybodaeth LL+C

(1) Rhaid i awdurdod lleol gwblhau ei arolwg a darparu'r wybodaeth sy'n cael ei chrynhoi ganddo i Weinidogion Cymru cyn pen chwe mis ar ôl dyddiad yr etholiad cyffredin y mae'n ymwneud ag ef.

(2) Rhaid i awdurdod lleol ddarparu'r wybodaeth ar unrhyw ffurf ragnodedig neu mewn unrhyw ddull rhagnodedig.

(3) Caiff awdurdod lleol gyhoeddi'r wybodaeth sy'n cael ei chrynhoi gan arolwg yn y dull y mae o'r farn ei bod yn briodol ei chyhoeddi, yn ddarostyngedig i is-adran (6).

(4) Rhaid i Weinidogion Cymru—

(a) crynhoi'r wybodaeth a gânt oddi wrth awdurdodau lleol o dan yr adran hon, a

(b) ei chyhoeddi cyn pen deuddeng mis ar ôl dyddiad yr etholiad cyffredin y mae'n ymwneud ag ef.

(5) Caiff Gweinidogion Cymru—

(a) cyhoeddi gwybodaeth o dan is-adran (4)(b) yn y dull y maent o'r farn ei bod yn briodol ei chyhoeddi, yn ddarostyngedig i is-adran (6);

(b) rhannu unrhyw wybodaeth a ddarperir iddynt o dan is-adran (1) ag unrhyw gorff sy'n cynrychioli buddiannau cynghorau sir, cynghorau bwrdeistref sirol neu gynghorau cymuned yng Nghymru.

(6) Nid yw unrhyw wybodaeth a geir o dan adran 1 neu'r adran hon i'w chyhoeddi na'i rhannu ar unrhyw ffurf sydd, naill ai ar ei phen ei hun neu ar y cyd ag unrhyw wybodaeth arall, yn datgelu pwy yw unrhyw unigolyn y mae'n ymwneud ag ef neu'n ei gwneud yn bosibl i'r unigolyn hwnnw gael ei adnabod.

Gwybodaeth Cychwyn

I2 A. 2 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)

3 Canllawiau ynghylch arolygon LL+C

Wrth arfer ei swyddogaethau o dan adrannau 1 a 2, rhaid i awdurdod lleol roi sylw i ganllawiau a roddir gan Weinidogion Cymru.

Gwybodaeth Cychwyn

I3 A. 3 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)

Cefnogi aelodaeth LL+C

F5 4 Mynychu cyfarfodydd o bell LL+C

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Diwygiadau Testunol

F5 A. 4 wedi ei hepgor (1.5.2021) yn rhinwedd Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 (asc 1), a. 175(7), Atod. 4 para. 23(2); O.S. 2021/354, ergl. 2(c)

5 Adroddiadau blynyddol gan aelodau o awdurdod lleol LL+C

(1) Rhaid i awdurdod lleol wneud trefniadau—

(a) i bob person sy'n aelod o'r awdurdod lunio adroddiad blynyddol ynghylch gweithgareddau'r person fel aelod o'r awdurdod yn ystod y flwyddyn y mae'r adroddiad yn ymwneud â hi,

(b) i bob person sy'n aelod o weithrediaeth yr awdurdod lunio adroddiad blynyddol ynghylch gweithgareddau'r person fel aelod o'r weithrediaeth yn ystod y flwyddyn y mae'r adroddiad yn ymwneud â hi, ac

(c) i'r awdurdod gyhoeddi pob adroddiad blynyddol sy'n cael ei lunio gan ei aelodau a chan aelodau ei weithrediaeth.

(2) Caiff y trefniadau gynnwys amodau o ran cynnwys adroddiad y mae'n rhaid iddynt gael eu bodloni gan y person sydd yn ei lunio.

(3) Rhaid i awdurdod lleol roi cyhoeddusrwydd i'w drefniadau.

(4) Wrth arfer ei swyddogaethau o dan yr adran hon rhaid i awdurdod lleol roi sylw i ganllawiau a roddir gan Weinidogion Cymru.

Gwybodaeth Cychwyn

I4 A. 5 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)

6 Amseru cyfarfodydd cyngor LL+C

(1) Caiff Gweinidogion Cymru roi canllawiau ynghylch amser cynnal cyfarfodydd awdurdod lleol.

(2) Rhaid i awdurdod lleol roi sylw i ganllawiau a roddir o dan is-adran (1).

(3) Yn is-adran (1), ystyr “cyfarfodydd awdurdod lleol” yw—

(a) cyfarfodydd yr awdurdod lleol;

(b) cyfarfodydd unrhyw bwyllgor neu is-bwyllgor i'r awdurdod.

Gwybodaeth Cychwyn

I5 A. 6 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)

7 Hyfforddi a datblygu aelodau o awdurdod lleol LL+C

(1) Rhaid i awdurdod lleol sicrhau y darperir cyfleoedd hyfforddi a datblygu rhesymol i'w aelodau.

(2) Rhaid i awdurdod lleol sicrhau bod adolygiad blynyddol o anghenion hyfforddi a datblygu'r aelod ar gael i bob aelod o'r awdurdod.

(3) Rhaid i'r adolygiad gynnwys cyfle am gyfweliad gyda pherson sydd, ym marn yr awdurdod, yn briodol gymwys i roi cyngor am anghenion hyfforddi a datblygu aelod o awdurdod lleol.

(4) Wrth arfer ei swyddogaethau o dan yr adran hon rhaid i awdurdod lleol roi sylw i ganllawiau a roddir gan Weinidogion Cymru.

(5) Yn achos awdurdod sy'n gweithredu gweithrediaeth arweinydd a chabinet (Cymru), nid yw cyfeiriad yn yr adran hon at aelod o awdurdod lleol yn cynnwys yr arweinydd gweithrediaeth.

Gwybodaeth Cychwyn

I6 A. 7 ddim mewn grym ar Gymeradwyaeth Frenhinol, gweler a. 178(3)