242.Mae’r adran hon yn gymwys mewn amgylchiadau lle bydd y Comisiynydd yn penderfynu ymchwilio i'r ymyrraeth honedig ac nad yw’n rhoi’r gorau i’r ymchwiliad. Mae is-adran (2) yn ei gwneud yn ofynnol i’r Comisiynydd benderfynu a yw D wedi ymyrryd neu beidio â rhyddid P i ymgymryd â chyfathrebiad Cymraeg, fel y mae wedi’i ddiffinio yn adran 113. Os bydd y Comisiynydd yn penderfynu bod ymyrraeth wedi digwydd, rhaid iddo roi barn ar yr ymyrraeth (gan gynnwys ei farn ynghylch a allai’r ymyrraeth gael ei gyfiawnhau, ond heb fod yn gyfyngedig i’w farn ynghylch hynny (is-adran (3)).
243.Cyn gwneud unrhyw ddyfarniad o dan is-adran (2) neu roi barn o dan is-adran (3), rhaid i’r Comisiynydd roi gwybod i D am y dyfarniad y mae’n bwriadu ei roi neu am y farn y mae’n bwriadu ei rhoi, a, cyn belled ag y bo’n ymarferol, rhaid i’r Comisiynydd roi cyfle i D ymateb. Cyn gynted ag y bo’n ymarferol ar ôl i’r dyfarniad gael ei wneud, mae’n ofynnol hefyd i’r Comisiynydd roi gwybod amdano i P a D.
244.Mae is-adran (7) yn caniatáu i’r Comisiynydd roi cyngor i P, D neu unrhyw berson arall, ynghylch yr ymyrraeth honedig neu unrhyw fater sy’n ymwneud ag e.