Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) 2021

Offerynnau Statudol Cymru

2021 Rhif 1081 (Cy. 256)

Llywodraeth Leol, Cymru

Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) 2021

Gwnaed

22 Medi 2021

Yn dod i rym yn unol ag erthygl 1(2) a (3)

Mae Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru(1), yn unol ag adran 36(5) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013(2) (“Deddf 2013”), wedi cyflwyno i Weinidogion Cymru adroddiad dyddiedig Mawrth 2019 yn cynnwys ei argymhellion ar gyfer newid a manylion ei adolygiad o’r trefniadau etholiadol ar gyfer Sir Powys.

Mae Gweinidogion Cymru, ar ôl ystyried y materion y cyfeirir atynt ac a nodir yn adran 37(2)(a) ac (c) o Ddeddf 2013, wedi penderfynu rhoi effaith i’r argymhellion hynny gydag addasiadau.

Yn unol ag adran 37(3) o Ddeddf 2013, mae mwy na 6 wythnos wedi mynd heibio ers i’r argymhellion hynny gael eu cyflwyno i Weinidogion Cymru.

Mae Gweinidogion Cymru yn gwneud y Gorchymyn a ganlyn drwy arfer eu pwerau a roddir gan adran 37(1) o Ddeddf 2013.

Enwi a chychwyn LL+C

1.—( 1) Enw’r Gorchymyn hwn yw Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) 2021.

(2) At unrhyw ddiben a nodir yn rheoliad 4(1) o’r Rheoliadau, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar 1 Hydref 2021.

(3) At bob diben arall, daw’r Gorchymyn hwn i rym ar y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022(3).

Gwybodaeth Cychwyn

I1 Ergl. 1 mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I2 Ergl. 1 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Dehongli LL+C

2.   Yn y Gorchymyn hwn—

ystyr “y Rheoliadau” (“the Regulations”) yw Rheoliadau Newidiadau i Ardaloedd Llywodraeth Leol 1976(4);

ystyr “ward etholiadol” (“electoral ward”) yw unrhyw ardal yr etholir aelodau drosti i Gyngor Sir Powys;

mae unrhyw gyfeiriad at fap yn golygu un o’r 2 fap a farciwyd “Map ar gyfer Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) 2021” a adneuwyd yn unol â rheoliad 5 o’r Rheoliadau ac a labelwyd “1” a “2”, ac mae cyfeiriad at fap â rhif yn gyfeiriad at y map sy’n dwyn y rhif hwnnw;

pan ddangosir bod ffin ar fap yn rhedeg ar hyd ffordd, rheilffordd, troetffordd, cwrs dŵr neu nodwedd ddaearyddol debyg, mae i’w thrin fel un sy’n rhedeg ar hyd llinell ganol y nodwedd;

mae i eiriau ac ymadroddion a ddefnyddir yn y Gorchymyn hwn yr un ystyr ag sydd iddynt yn Rhan 3 o [F1 Ddeddf Comisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru etc. 2013], ac eithrio i’r graddau yr ymddengys bwriad i’r gwrthwyneb.

Diwygiadau Testunol

F1 Geiriau yn ergl. 2 wedi eu hamnewid (25.6.2024) gan Deddf Senedd Cymru (Aelodau ac Etholiadau) 2024 (asc 4), a. 25(1)(a), Atod. 1 para. 11

Gwybodaeth Cychwyn

I3 Ergl. 2 mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I4 Ergl. 2 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Trefniadau etholiadol ar gyfer Sir Powys LL+C

3.—( 1) Mae wardiau etholiadol Sir Powys, fel y maent yn bodoli yn union cyn y diwrnod arferol ar gyfer ethol cynghorwyr yn 2022, wedi eu diddymu.

(2) Mae Sir Powys wedi ei rhannu’n 60 o wardiau etholiadol a phob un ohonynt yn dwyn yr enw Saesneg a restrir yng ngholofn 1 a’r enw Cymraeg a restrir yng ngholofn 2 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(3) Mae pob ward etholiadol yn cynnwys yr ardaloedd a bennir mewn perthynas â’r ward etholiadol honno yng ngholofn 3 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(4) Nifer aelodau’r cyngor sydd i’w hethol dros bob ward etholiadol yw’r nifer a bennir yng ngholofn 4 o’r Tabl yn yr Atodlen i’r Gorchymyn hwn.

(5) Mae’r darpariaethau yn y Gorchymyn hwn yn cymryd blaenoriaeth dros unrhyw ddarpariaeth wrthdrawiadol mewn unrhyw offeryn statudol blaenorol a wnaed o dan adran 58(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972(5).

Gwybodaeth Cychwyn

I5 Ergl. 3 mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I6 Ergl. 3 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Cymuned y Trallwng: newidiadau i wardiau cymunedol LL+C

4.   Yng nghymuned y Trallwng—

(a) mae’r rhan o ward Llanerchyddol a ddangosir â llinellau ar Fap 1 wedi ei throsglwyddo i ward y Castell;

(b) mae’r rhan o ward Gungrog a ddangosir â chroeslinellau ar Fap 1 wedi ei throsglwyddo i ward y Castell;

(c) mae’r rhan o ward Gungrog a ddangosir â llinellau ar Fap 2 wedi ei throsglwyddo i ward Llanerchyddol.

Gwybodaeth Cychwyn

I7 Ergl. 4 mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I8 Ergl. 4 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Cymuned y Trallwng: newidiadau canlyniadol i drefniadau etholiadol LL+C

5.   Yng nghymuned y Trallwng—

(a) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward y Castell yw 5;

(b) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Gungrog yw 5;

(c) nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros ward Llanerchyddol yw 5.

Gwybodaeth Cychwyn

I9 Ergl. 5 mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I10 Ergl. 5 mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Rebecca Evans

Y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol, un o Weinidogion Cymru

22 Medi 2021

Erthygl 3

YR ATODLEN LL+C ENWAU AC ARDALOEDD WARDIAU ETHOLIADOL A NIFER AELODAU’R CYNGOR

Gwybodaeth Cychwyn

I11 Atod. mewn grym ar 1.10.2021 at ddibenion penodedig, gweler ergl. 1(2)

I12 Atod. mewn grym ar 5.5.2022 i'r graddau nad yw eisoes mewn grym, gweler ergl. 1(3)

Tabl

Colofn (1)	Colofn (2)	Colofn (3)	Colofn (4)
Enw Saesneg y ward etholiadol	Enw Cymraeg y ward etholiadol	Ardal y ward etholiadol	Nifer aelodau’r cyngor
Aber-craf and Ystradgynlais	Aber-craf ac Ystradgynlais	Wardiau Aber-craf ac Ystradgynlais o gymuned Ystradgynlais	2
Banwy, Llanfihangel and Llanwddyn	Banwy, Llanfihangel a Llanwddyn	Cymunedau Banwy, Llanfihangel, Llangynog, Llanwddyn, a Phen-y-bont-fawr	1
Berriew and Castle Caereinion	Aberriw a Chastell Caereinion	Cymunedau Aberriw a Chastell Caereinion	1
Brecon East	Dwyrain Aberhonddu	Wardiau Dwyrain Sant Ioan a Santes Fair o gymuned Aberhonddu	2
Brecon West	Gorllewin Aberhonddu	Wardiau Dewi Sant Fewnol a Gorllewin Sant Ioan o gymuned Aberhonddu	2
Bronllys and Felin-fach	Bronllys a Felin-fach	Cymunedau Bronllys, Erwyd, a Felin-fach	1
Builth	Llanfair-ym-Muallt	Cymuned Llanfair-ym-Muallt	1
Caersws	Caersŵs	Cymunedau Carno a Chaersŵs	1
Churchstoke	Yr Ystog	Cymuned yr Ystog	1
Crickhowell with Cwmdu and Tretower	Crucywel gyda Chwm-du a Thretŵr	Wardiau Cwm-du a Thretŵr o gymuned Cwm-du a’r Cylch, a chymunedau Crucywel a Dyffryn Grwyne	2
Cwm-twrch	Cwm-twrch	Ward Cwm-twrch o gymuned Ystradgynlais	1
Disserth and Trecoed with Newbridge	Diserth a Thre-coed gyda’r Bontnewydd-ar-Wy	Ward y Bontnewydd-ar-Wy o gymuned Llanllŷr, a chymuned Diserth a Thre-coed	1
Dolforwyn	Dolforwyn	Cymunedau Aber-miwl gyda Llandysul, a Betws Cedewain	1
Forden and Montgomery	Ffordun a Threfaldwyn	Ward Ffordun o gymuned Ffordun gyda Thre’r-llai a Threlystan, a chymuned Trefaldwyn	1
Glantwymyn	Glantwymyn	Cymunedau Cadfarch a Glantwymyn	1
Glasbury	Y Clas-ar-Wy	Cymunedau Cleiro a’r Clas-ar-Wy	1
Guilsfield	Cegidfa	Cymuned Cegidfa	1
Gwernyfed	Gwernyfed	Cymunedau Gwernyfed a Llanigon	1
Hay	Y Gelli	Cymuned y Gelli	1
Ithon Valley	Dyffryn Ieithon	Cymunedau Llanbadarn Fawr, Llanbadarn Fynydd, Llanbister, Llanddewi Ystradenni a Phen-y-bont	1
Kerry	Ceri	Wardiau Ceri a Sarn o gymuned Ceri	1
Knighton with Beguildy	Trefyclo gyda Bugeildy	Cymunedau Bugeildy a Threfyclo	2
Llanafanfawr with Garth	Llanafan-fawr gyda Garth	Ward Garth o gymuned Treflys, a chymunedau Cilmeri, Duhonw, Llanafan-fawr, a Llanwrthwl	1
Llanbrynmair	Llanbrynmair	Cymunedau Llanbrynmair a Threfeglwys	1
Llandinam with Dolfor	Llandinam gyda Dolfor	Ward Dolfor o gymuned Ceri, a chymunedau Llandinam, a Mochdre gyda Phenystrywaid	1
Llandrindod North	Gogledd Llandrindod	Ward Gogledd Llandrindod o gymuned Llandrindod	1
Llandrindod South	De Llandrindod	Wardiau Dwyrain Llandrindod, Gorllewin Llandrindod, De Llandrindod Rhif 1, a De Llandrindod Rhif 2 o gymuned Llandrindod	2
Llandrinio	Llandrinio	[F2 Cymunedau Llandrinio, a Bausley gyda Chrugion]	1
Llandysilio	Llandysilio	[F3 Cymunedau Llandysilio a Charreghwfa]	1
Llanelwedd	Llanelwedd	Cymunedau Aberedw, Glasgwm, Llanelwedd a Chastell-paen	1
Llanfair Caereinion and Llanerfyl	Llanfair Caereinion a Llanerfyl	Cymunedau Llanerfyl a Llanfair Caereinion	1
Llanfyllin	Llanfyllin	Cymuned Llanfyllin	1
Llangattock and Llangynidr	Llangatwg a Llangynidr	Cymunedau Llangatwg a Llangynidr	1
Llangors with Bwlch	Llan-gors gyda Bwlch	Ward Bwlch o gymuned Cwm-du a’r Cylch, a chymuned Llan-gors	1
Llangunllo with Norton	Llangynllo gyda Norton	Ward Norton o gymuned Llanandras, a chymunedau Llanfihangel Rhydieithon, Llangynllo, a Hwytyn	1
Llangyniew and Meifod	Llangynyw a Meifod	Cymunedau Llangynyw a Meifod	1
Llanidloes	Llanidloes	Cymunedau Llangurig, Llanidloes Allanol, a Llanidloes	2
Llanrhaeadr-ym-Mochnant and Llansilin	Llanrhaeadr-ym-Mochnant a Llansilin	Cymunedau Llangedwyn, Llanrhaeadr-ym-Mochnant, a Llansilin	1
Llansantffraid	Llansanffraid	[F4 Cymunedau Llansanffraid a Llanfechain]	1
Llanwrtyd Wells	Llanwrtyd	Ward Beulah o gymuned Treflys, a chymunedau Llangamarch a Llanwrtyd	1
Llanyre with Nantmel	Llanllŷr gyda Nantmel	Ward Llanfihangel Helygen a Llanllŷr o gymuned Llanllŷr, a chymunedau Abaty Cwm-hir, Nantmel, a Saint Harmon	1
Machynlleth	Machynlleth	Cymuned Machynlleth	1
Maescar and Llywel	Maes-car a Llywel	Cymunedau Crai, Llywel, a Maes-car	1
Newtown Central and South	Canol a De’r Drenewydd	Wardiau Canol a De’r Drenewydd o dref y Drenewydd a Llanllwchaearn	2
Newtown East	Dwyrain y Drenewydd	Ward Dwyrain y Drenewydd o dref y Drenewydd a Llanllwchaearn	1
Newtown North	Gogledd y Drenewydd	Ward Gogledd Llanllwchaearn o dref y Drenewydd a Llanllwchaearn	1
Newtown West	Gorllewin y Drenewydd	Ward Gorllewin Llanllwchaearn o dref y Drenewydd a Llanllwchaearn	1
Old Radnor	Pencraig	Cymunedau Llanfair Llythynwg, Maesyfed a Phencraig	1
Presteigne	Llanandras	Ward Tref Llanandras o gymuned Llanandras	1
Rhayader	Rhaeadr Gwy	Cymuned Rhaeadr Gwy	1
Rhiwcynon	Rhiwcynon	Cymunedau Aberhafesb, Dwyriw, Manafon, a Thregynon	1
Talgarth	Talgarth	Cymuned Talgarth	1
Talybont-on-Usk	Tal-y-bont ar Wysg	Cymunedau Glyn Tarell, Llanfrynach, a Thal-y-bont ar Wysg	1
Tawe Uchaf	Tawe Uchaf	Cymunedau Ystradfellte a Thawe Uchaf	1
Trelystan and Trewern	Trelystan a Thre-wern	Ward Trelystan o gymuned Ffordun gyda Thre’r-llai a Threlystan, a chymuned Tre-wern	1
Welshpool Castle	Y Trallwng Castell	Ward y Castell o gymuned y Trallwng	1
Welshpool Gungrog	Y Trallwng Gungrog	Ward Gungrog o gymuned y Trallwng	1
Welshpool Llanerchyddol	Y Trallwng Llanerchyddol	Ward Llanerchyddol o gymuned y Trallwng	1
Ynyscedwyn	Ynysgedwyn	Ward Ynysgedwyn o gymuned Ystradgynlais	1
Yscir with Honddu Isaf and Llanddew	Ysgir gyda Honddu Isaf a Llan-ddew	Cymunedau Honddu Isaf, Llan-ddew, Merthyr Cynog, Trallong, ac Ysgir	1

Diwygiadau Testunol

F2 Geiriau yn Atod. wedi eu hamnewid (10.12.2021) gan Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) (Diwygio) 2021 (O.S. 2021/1387), erglau. 1(2), 2(2)

F3 Geiriau yn Atod. wedi eu hamnewid (10.12.2021) gan Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) (Diwygio) 2021 (O.S. 2021/1387), erglau. 1(2), 2(3)

F4 Geiriau yn Atod. wedi eu hamnewid (10.12.2021) gan Gorchymyn Sir Powys (Trefniadau Etholiadol) (Diwygio) 2021 (O.S. 2021/1387), erglau. 1(2), 2(4)

NODYN ESBONIADOL

(Nid yw’r nodyn hwn yn rhan o’r Gorchymyn)

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (“y Comisiwn”), a roddodd adroddiad ym mis Mawrth 2019 ar ei adolygiad o drefniadau etholiadol Sir Powys. Roedd Adroddiad y Comisiwn yn cynnig lleihau nifer y wardiau etholiadol o 73 i 60, a lleihau nifer y cynghorwyr o 73 i 68.

Mae’r Gorchymyn hwn yn gweithredu argymhellion y Comisiwn, gydag addasiadau.

Mae erthygl 3 o’r Gorchymyn hwn yn diddymu’r trefniadau etholiadol presennol ar gyfer Sir Powys ac yn cyflwyno’r Atodlen sy’n nodi’r trefniadau etholiadol newydd ar gyfer Sir Powys.

Mae erthygl 4 yn gwneud newidiadau i’r ffiniau rhwng wardiau cymunedol Llanerchyddol, Gungrog a’r Castell yng nghymuned y Trallwng. Mae erthygl 5 yn nodi nifer yr aelodau sydd i’w hethol dros y wardiau hynny.

Ystyriwyd Cod Ymarfer Gweinidogion Cymru ar gynnal Asesiadau Effaith Rheoleiddiol mewn perthynas â’r Gorchymyn hwn. O ganlyniad, ystyriwyd nad oedd yn angenrheidiol cynnal asesiad effaith rheoleiddiol o’r costau a’r manteision sy’n debygol o ddeillio o gydymffurfio â’r Gorchymyn hwn.

Mae printiau o’r mapiau a labelwyd “1” a “2” y mae’r Gorchymyn hwn yn ymwneud â hwy wedi eu hadneuo yn swyddfeydd Llywodraeth Cymru ym Mharc Cathays, Caerdydd, CF10 3NQ (yr Is-adran Democratiaeth Llywodraeth Leol) a chyda Chyngor Sir Powys. Mae’r printiau sydd wedi eu hadneuo gyda Chyngor Sir Powys yn agored i gael eu harchwilio gan unrhyw un y bydd darpariaethau’r Gorchymyn hwn yn effeithio arnynt.

(1)

Sefydlwyd y Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru gan adran 53 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (p. 70) (“Deddf 1972”) ac Atodlen 8 iddi. Diddymwyd adran 53 ac Atodlen 8 gan adran 73(2) o Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013 (dccc 4) (“Deddf 2013”) ac Atodlen 2 iddi. Mae Deddf 2013 yn ailenwi’r Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol i Gymru yn Gomisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru (gweler adran 2).

(2)

2013 dccc 4.

(3)

Mae Gorchymyn Awdurdodau Lleol (Newid Blynyddoedd Etholiadau Cyffredin) (Cymru) 2019 (O.S. 2019/1269 (Cy. 220)) yn diwygio adran 26(1) o Ddeddf 1972 i ddarparu y bydd etholiadau cyffredin cynghorwyr awdurdodau lleol yn cael eu cynnal yn y flwyddyn 2022 yn hytrach na 2021.

(4)

O.S. 1976/246. Mae adran 74(3) o Ddeddf 2013 yn darparu bod y Rheoliadau yn parhau i gael effaith mewn perthynas â gorchmynion a wnaed o dan Ran 3 o Ddeddf 2013, fel pe bai’r gorchmynion hynny wedi eu gwneud o dan Ran 4 o Ddeddf 1972.

(5)

1972 p. 70; diddymwyd adran 58 o Ddeddf 1972 gan adran 73(2) o Ddeddf 2013 ac Atodlen 2 iddi, yn ddarostyngedig i ddarpariaethau arbed a bennir yn adran 74 o Ddeddf 2013.