Nid yw’r Deyrnas Unedig yn aelod o’r Undeb Ewropeaidd bellach. Mae deddfwriaeth yr UE fel yr oedd yn gymwys i’r Deyrnas Unedig ar 31 Rhagfyr 2020 yn awr yn rhan o ddeddfwriaeth ddomestig y Deyrnas Unedig, dan reolaeth Seneddau a Chynulliadau’r Deyrnas Unedig, ac mae wedi ei chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk. Mae’n cael ei chadw yn gyfredol ar deddfwriaeth.gov.uk yn yr un ffordd â ffurfiau eraill o ddeddfwriaeth ddomestig. Bydd y wybodaeth isod yn eich helpu i ddeall beth yr ydym yn ei gyhoeddi, a sut i ddod o hyd i’r ddeddfwriaeth y mae arnoch ei hangen.
Mae’r ddeddfwriaeth sy’n deillio o’r UE ac a gyhoeddwyd ar deddfwriaeth.gov.uk yn ymdrin ag amrywiaeth eang o bynciau, o fasnach i deithio. Gall newidiadau i’r cyfreithiau yma effeithio ar eich busnes, eich teulu, neu eich amgylchiadau personol. Os ydych yn chwilio am gyfarwyddyd y llywodraeth ar beth sydd angen i chi ei wneud i addasu i Ymadael â’r UE dylech fynd i gov.uk/transition.
Deddfwriaeth yn deillio o’r Undeb Ewropeaidd
Mae rhai mathau o ddeddfwriaeth yr UE fel Rheoliadau a Phenderfyniadau, yn gymwys yn uniongyrchol fel cyfraith mewn Aelod Wladwriaethau o’r UE. Roedd hyn yn golygu, pan oedd y Deyrnas Unedig yn Aelod Wladwriaeth, bod y mathau hyn o ddeddfwriaeth yn gymwys yn awtomatig yn y Deyrnas Unedig, dan adran 2(1) Deddf y Cymunedau Ewropeaidd 1972 (c.68), heb fod angen i’r Deyrnas Unedig gymryd unrhyw gamau pellach. Cyhoeddir y mathau hyn o ddeddfwriaeth gan Swyddfa Gyhoeddiadau’r Undeb Ewropeaidd ar y wefan EUR-Lex. Yn ystod y broses o ymadael â’r UE, buom yn casglu’r ddeddfwriaeth yma o EUR-Lex a'i chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk fel ‘deddfwriaeth yn deillio o’r UE’.
Mae mathau eraill o ddeddfwriaeth yr UE, fel Cyfarwyddebau, yn gymwys yn anuniongyrchol fel cyfraith mewn Aelod Wladwriaethau o’r UE. Roedd hyn yn golygu, pan oedd y Deyrnas Unedig yn Aelod Wladwriaeth, roedd yn gwneud ei deddfwriaeth ddomestig ei hun yn y Deyrnas Unedig, yn aml trwy lunio Offerynnau Statudol (yn hytrach na phasio deddfwriaeth sylfaenol). Er enghraifft, fe wnaeth Rheoliadau Ail-ddefnyddio Gwybodaeth y Sector Cyhoeddus 2015 (Rhif 1415) weithredu Cyfarwyddeb yr UE ar ail-ddefnyddio gwybodaeth y sector cyhoeddus (Cyfarwyddeb (EC) Rhif 2003/98). Mae deddfwriaeth y Deyrnas Unedig sy’n gweithredu cyfraith yr UE wedi cael ei chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk bob amser.
Trefniadau Gadael yr UE
Roedd y Cytundeb Ymadael rhwng y Deyrnas Unedig a’r UE yn nodi’r trefniadau i’r Deyrnas Unedig ymadael o’r UE am 11.00 p.m. ar 31 Ionawr 2020 (“diwrnod ymadael”). Roedd yr ymadael yn cynnwys cyfnod ‘trosglwyddo’ neu ‘weithredu’, pan oedd cyfraith yr UE yn dal yn gymwys yn y Deyrnas Unedig. Daeth y cyfnod gweithredu, a ddaeth i rym yng nghyfraith y Deyrnas Unedig trwy adran 1 Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Cytundeb Ymadael) 2020 (c. 1), i ben am 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020 (“diwrnod cwblhau’r cyfnod gweithredu"), fel y nodir yn adran 39 yr un Ddeddf.
Cafodd deddfwriaeth yr UE oedd yn gymwys yn uniongyrchol neu yn anuniongyrchol i’r Deyrnas Unedig cyn 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020 ei chadw yng nghyfraith y Deyrnas Unedig fel ffurf newydd ar ddeddfwriaeth ddomestig a elwir yn ‘ddeddfwriaeth yr UE a ddargedwir’. Nodir hyn yn adrannau 2 a 3 o Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16). Mae Adran 4 Deddf 2018 yn sicrhau y bydd unrhyw hawliau ac ymrwymiadau UE sy’n parhau, gan gynnwys hawliau sy’n effeithiol yn uniongyrchol mewn cytuniadau’r UE, yn parhau i gael eu cydnabod ac ar gael yn y gyfraith ddomestig ar ôl ymadael. Ar ôl diwedd 2023, gelwid ‘cyfraith yr UE a ddargedwir’ yn ‘gyfraith a gymathwyd’, yn unol ag adran 5 Deddf Cyfraith yr UE a Ddargedwir (Dirymu a Diwygio) 2023 (c. 28).
Mae Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Perthynas yn y Dyfodol) 2020 (c. 29) yn gweithredu’r trefniadau ar gyfer y berthynas rhwng y Deyrnas Unedig a’r UE ar ôl y cyfnod gweithredu, fel y cytunwyd ar 24 Rhagfyr 2020. Mae’r trefniadau hyn yn cynnwys y Cytundeb Masnach a Chydweithredu, y Cytundeb Cydweithredu ar Faterion Niwclear a’r Cytundeb ar Weithdrefnau Diogelwch i Gyfnewid a Diogelu Gwybodaeth Gyfrinachol. Mae’r Ddeddf yn darparu ar gyfer gweithredu’r rhain, ac unrhyw gytundebau ategol yn y gyfraith ddomestig. Mae hefyd yn darparu ar gyfer dehongli cyfreithiau domestig yng ngoleuni’r cytundebau hyn.
Mae Atodlen 5 o Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16) yn ei gwneud yn ofynnol i ni gyhoeddi deddfwriaeth yr UE, gan gynnwys cytundebau a chytuniadau dethol yr UE, a gyhoeddwyd gan yr UE hyd at 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020, corff o ddeddfwriaeth, yr oedd deddfwriaeth uniongyrchol yr UE a ddargedwir (a elwir bellach yn ddedfwriaeth uniongyrchol a gymathwyd) yn rhan ohono.
Mae’r cyfrifoldeb cyhoeddi yn nwylo Argraffydd y Brenin, sef Prif Weithredwr Yr Archifau Gwladol. Bodlonir dyletswyddau Argraffydd y Brenin mewn dwy ffordd: trwy deddfwriaeth.gov.uk a thrwy Archif Gwe Ymadael â’r UE.
deddfwriaeth.gov.uk
deddfwriaeth.gov.uk yw’r man i ddod o hyd i ddeddfwriaeth y mae’n ofynnol ei chyhoeddi dan Atodlen 5 i Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16). Rydym yn galw’r casgliad hwn yn “Ddeddfwriaeth sy’n Deillio o’r UE“. Yn y casgliad hwn rydym hefyd wedi cyhoeddi cywiriadau cyhoeddedig (slipiau cywiro i ddeddfwriaeth yr UE), Cyfarwyddebau’r UE, Cytuniadau dethol a gwybodaeth am ddiwygiadau. Weithiau dim ond fersiynau gwreiddiol (fel y’u mabwysiadwyd gyntaf gan yr UE) sydd ar gael. Ond pan fydd yn bosibl, rydym hefyd wedi cyhoeddi deddfwriaeth yr UE fel y’i diwygiwyd gan yr UE cyn 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020, gyda fersiynau amser penodol i ddangos sut mae’r ddeddfwriaeth hon wedi newid dros amser.
Archif Gwe Ymadael â’r UE
Archif Gwe Ymadael â’r UE yw’r man cyfeirio cynhwysfawr a swyddogol i’r Deyrnas Unedig o ran cyfraith yr UE fel yr oedd yn sefyll am 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020. Mae’r casgliad yn cynnwys detholiad ehangach o ddogfennau o EUR-Lex, yn Saesneg, Ffrangeg ac Almaeneg. Mae’n cynnwys Cytuniadau, deddfau deddfwriaethol, Cyfnodolyn Swyddogol yr Undeb Ewropeaidd, cyfraith achos a deunyddiau ategol eraill, a dyfarniadau Llys Cyfiawnder yr Undeb Ewropeaidd. Mae dolen i’r fersiynau hyn ar gael ar yr Archif Gwe Ymadael â’r UE o bob eitem o ddeddfwriaeth sy’n deillio o’r UE sydd wedi’i chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk. Nid yw fersiynau a gedwir ar Archif Gwe Ymadael â’r UE yn adlewyrchu unrhyw newidiadau a wnaed ar ôl 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020, naill ai gan yr UE, neu gan y Deyrnas Unedig.
Rhyddhadau ac Eithriadau
Mae Atodlen 6 o Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16) yn diffinio offerynnau’r UE sy’n cael eu heithrio o’r categori o gyfreithiau’r UE a ddargedwir (a elwir bellach yn gyfraith a gymathwyd). Mae Atodlen 5 o Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16) yn creu pŵer i Weinidogion greu eithriad rhag y ddyletswydd i gyhoeddi, ar ffurf Cyfarwyddyd Gweinidogol. Gallai hyn gyfeirio at ddogfen benodol, neu at gategori o offerynnau. Pan gânt eu gwneud, caiff Cyfarwyddiadau Gweinidogol eu cyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk, a’u cysylltu â’r ddeddfwriaeth sydd wedi’i heithrio.
Dod o hyd i’r fersiwn gywir o ddeddfwriaeth yn deillio o’r UE
Mae’r Cytundeb Ymadael yn gwneud darpariaethau i ddeddfwriaeth yr UE barhau i gael effaith yn y Deyrnas Unedig mewn rhai amgylchiadau cyfyngedig penodol. Mae Adrannau 7A a 7B o Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16) yn nodi y bydd deddfwriaeth yr UE yn parhau i fod yn gymwys fel y mae yn Aelod Wladwriaethau’r UE, yng nghyswllt yr hawliau, pwerau, atebolrwydd, ymrwymiadau a chyfyngiadau hynny a nodir yn y Cytundeb Ymadael, yn ogystal â’r cytundeb gwahanu AEE EFTA a chytundeb hawliau dinasyddion y Swistir. Mae hyn yn cynnwys deddfwriaeth sy’n dod dan Brotocol Gogledd Iwerddon.
Mae Protocol Gogledd Iwerddon yn nodi’r amgylchiadau y gall deddfwriaeth yr UE barhau i fod yn gymwys yn y Deyrnas Unedig o ran Gogledd Iwerddon er mwyn cynnal yr amodau angenrheidiol er mwyn cael parhau’r cydweithrediad rhwng Gogledd Iwerddon a Gweriniaeth Iwerddon ac osgoi ffin galed. Mae hwn yn faes cymhleth yn y gyfraith, a dylech ddarllen y ddeddfwriaeth berthnasol yn ofalus.
Os ydych yn chwilio am ddeddfwriaeth fel y mae’n berthnasol yng Ngogledd Iwerddon, neu unrhyw un o’r sefyllfaoedd eraill sy’n dod dan y Cytundeb Ymadael, efallai y bydd angen i chi gyfeirio at fwy nag un fersiwn er mwyn cael y darlun llawn. Gellid dod o hyd i fersiynau gwahanol fel a ganlyn:
- deddfwriaeth.gov.uk yw’r lle i ddod o hyd i ddeddfwriaeth sy’n deillio o’r UE fel y mae’n berthnasol yn y Deyrnas Unedig erbyn hyn. Bydd y ddeddfwriaeth hon yn cael ei chadw yn gyfredol gydag unrhyw ddiwygiadau a wneir gan Seneddau, Llywodraethau a Chynulliadau’r Deyrnas Unedig. Er mwyn gweld ein dull golygyddol a llinellau amser gweler Adolygu deddfwriaeth yn deillio o’r UE.
- EUR-Lex yw’r lle i ddod o hyd i ddeddfwriaeth yr UE fel y mae’n berthnasol i Aelod Wladwriaethau’r UE, ac fel y gall barhau i fod yn gymwys i’r Deyrnas Unedig dan adrannau 7A neu 7B o’r Ddeddf Ymadael. Nid yw deddfwriaeth.gov.uk wedi cyhoeddi unrhyw ddeddfwriaeth newydd o’r UE a gyhoeddir ar EUR-Lex ar ôl 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020, nac wedi cyfeirio diwygiadau a wnaed gan yr UE ar ôl y dyddiad hwnnw. Mae dolen i’w fersiynau ar EUR-Lex ar gael ar gyfer pob eitem sy’n dod o’r UE sydd wedi’i chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk
- Archif Gwe Ymadael â’r UE yw’r fan i ddod o hyd i fersiynau o ddeddfwriaeth yr UE o EUR-Lex fel yr oeddynt am 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020.
Diwygio deddfwriaeth yn deillio o’r UE
Caiff diwygiadau a wneir i ddeddfwriaeth a gymathwyd gan Seneddau a Chynulliadau’r Deyrnas Unedig eu trin gan deddfwriaeth.gov.uk yn yr un modd â diwygiadau i unrhyw fath arall o ddeddfwriaeth y Deyrnas Unedig. Cyhoeddir y diwygiadau hyn yn Newidiadau i Ddeddfwriaeth cyn gynted â phosibl. Pan ddaw’r rhain i rym, caiff y diwygiadau hyn eu cyflwyno: gwneir fersiynau diwygiedig o’r dogfennau sydd wedi’u newid gyda fersiynau amser penodol o ddogfennau i ddangos sut maent wedi newid dros amser.
Ond, daeth dros 140,000 o ddiwygiadau i rym am 11.00 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020, sydd yn fwy na thair gwaith y nifer o ddiwygiadau deddfwriaethol blynyddol sy’n cael eu creu fel arfer gan bob math o ddeddfwriaeth y Deyrnas Unedig. Rydym wedi dynodi a chofnodi’r diwygiadau hyn ac rydym yn eu hymgorffori yn nhestun y ddeddfwriaeth y maent yn effeithio arnynt. Oherwydd y nifer fawr o newidiadau sy’n cael eu gwneud i ddeddfwriaeth ar gyfer Ymadael â’r UE, bydd y gwaith hwn yn cymryd mwy o amser nag arfer ac ni fydd ein harferion golygyddol ac amserlenni arferol yn gymwys.
Dethol deddfwriaeth yn deillio o’r UE i’w chyhoeddi ar deddfwriaeth.gov.uk
Ein ffynhonnell ar gyfer deddfwriaeth yn deillio o’r UE oedd EUR-Lex, gwefan ddeddfwriaeth swyddogol yr UE. Roeddem yn defnyddio’r cynllun dosbarthu sector CELEX gan EUR-Lex i ddynodi’r ddeddfwriaeth a nodir yn Atodlen 5 Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16), fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Cytundeb Ymadael) 2020 (c. 1). Ac eithrio pedwar Cytuniad roedd yr holl ddogfennau yn dod o adran 3 (deddfwriaeth), isadrannau R (Rheoliadau), L (Cyfarwyddebau) a D (Penderfyniadau).
Wrth ddethol pa ddogfennau i'w cyhoeddi yng nghasgliad deddfwriaeth.gov.uk o’r enw ‘Deddfwriaeth yn deillio o’r UE’, bu i ni ddefnyddio'r rheolau canlynol:
- Rydym wedi cyhoeddi deddfwriaeth sydd â rhif CELEX EUR-Lex swyddogol ac sydd ar gael yn Saesneg yn unig.
- Nid ydym wedi cyhoeddi deddfwriaeth heb ei rhifo.
- Os yw ar gael, rydym wedi cyhoeddi fersiynau diwygiedig o ddogfennau sy'n ymgorffori diwygiadau a wnaed dros amser. Dyma'r drefn arferol wrth wneud defnydd o ddogfennau ar deddfwriaeth.gov.uk.
- Rydym hefyd wedi cyhoeddi fersiynau gwreiddiol 'fel y'u mabwysiadwyd' o ddogfennau. Dyma’r fersiynau gwreiddiol o’r ddeddfwriaeth fel y’i pasiwyd gyntaf a’u mabwysiadu gan yr UE heb newidiadau/diwygiadau wedi hynny.
- Rydym wedi cyhoeddi deddfwriaethau’r UE sydd ar gael i’r cyhoedd mewn fformat XML neu PDF yn unig. Mae'r cywiriadau ar gael ar ffurf PDF yn unig.
- Nid yw holl ddeddfwriaeth drydyddol yr UE fel y’i diffinnir gan adran 20 Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 (c. 16) yn bodloni’r meini prawf hyn. Gall unrhyw ddeddfwriaethau trydyddol yr UE nad ydynt ar gael ar deddfwriaeth.gov.uk fod ar gael ar yr Archif Gwe Ymadael â’r UE.
Cyfeirio, Rhifo a Chwilio
I gynorthwyo sicrwydd cyfreithiol, mae gan y Rheoliadau, Penderfyniadau a Chyfarwyddebau sy’n deillio o’r UE, fel y’u cyhoeddir ar deddfwriaeth.gov.uk, yr un flwyddyn a rhif ag a roddwyd iddynt gan yr UE. Er enghraifft, wrth chwilio am Reoliad y Cyngor (UE) 2018/2056 o 6 Rhagfyr 2018 sy’n diwygio Rheoliad (UE) Rhif 216/2013 ar gyhoeddiad electronig Cyfnodolyn Swyddogol yr Undeb Ewropeaidd, dewiswch fath y ddogfen ‘Rheoliadau sy’n deillio o’r UE’, yna ‘2018’ fel y flwyddyn a ‘2056’ fel y rhif.
Dylid dehongli cyfeiriadau at ddeddfwriaeth yr UE yn neddfwriaeth y Deyrnas Unedig yn gyffredinol fel cyfeiriadau at y fersiynau o eitemau o ddeddfwriaeth yr UE fel y’u cyhoeddir ar deddfwriaeth.gov.uk oni bai y nodir fel arall yn glir.
Mae Rheoliadau Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) (Addasu Canlyniadol a Diddymiadau a Dirymiadau) (Ymadael â’r UE) 2019 (Rhif 628) a Rheoliadau Ymadael â’r Undeb Ewropeaidd (Addasiadau Canlyniadol) (Ymadael â’r UE) 2020 (Rhif 1447) yn darparu ymhellach ar gyfer sut y dylid darllen cyfeiriadau at ddeddfwriaeth yr Undeb Ewropeaidd.
