RHAN 1 LL+C HYBU A HWYLUSO DEFNYDD O’R GYMRAEG

1 Targedau strategaeth y Gymraeg: o leiaf miliwn o siaradwyr a chynnydd mewn defnydd LL+C

(1) Rhaid i’r strategaeth ar hybu a hwyluso defnydd o’r Gymraeg a fabwysiedir gan Weinidogion Cymru yn unol ag adran 78 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 (p. 32) (“strategaeth y Gymraeg”)—

(a) cynnwys y targed o gynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg sydd yng Nghymru i‍ 1 miliwn, o leiaf, erbyn 2050;

(b) pennu targedau ar gyfer cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg yng Nghymru, gan gynnwys—

(i) defnydd yn y gweithle;

(ii) defnydd yn gymdeithasol;

(c) pennu targedau ar gyfe‍r addysgu’r Gymraeg ac addysg drwy gyfrwng y Gymraeg, gan gynnwys mewn perthynas ag—

(i) cynyddu nifer y disgyblion o oedran ysgol gorfodol sy’n cael addysg mewn ysgolion categori “Prif Iaith – Cymraeg”;

(ii) cynyddu nifer yr ysgolion categori “Prif Iaith - Cymraeg”;

(iii) cynyddu swm yr addysg Gymraeg a ddarperir mewn ysgolion categori “Dwy Iaith” a chategori “Prif Iaith – Saesneg, rhannol Gymraeg”;

(d) pennu targedau ar gyfer cynyddu nifer y bobl sy’n dysgu Cymraeg;

(e) cynnwys y camau y mae Gweinidogion Cymru yn bwriadu eu cymryd i annog trosglwyddo’r Gymraeg—

(i) yn y cartref,

(ii) rhwng y cenedlaethau, a

(iii) yn y gymuned;

(f) cynnwys y camau y mae Gweinidogion Cymru yn bwriadu eu cymryd i annog cynnydd mewn defnydd digidol o’r Gymraeg;

(g) pennu meini prawf i fesur y cynnydd sy’n angenrheidiol i gyflawni’r targedau.

(2) Caiff Gweinidogion Cymru, drwy reoliadau, ddiwygio is-adran (1)(c) er mwyn diwygio’r targedau y mae’n ofynnol i’r strategaeth eu pennu, ychwanegu targedau neu eu dileu.

(3) Wrth nodi eu cynigion ar gyfer hybu’r Gymraeg a hwyluso’r defnydd ohoni yn strategaeth y Gymraeg yn unol ag adran 78 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, rhaid i Weinidogion Cymru ystyried y targedau y cyfeirir atynt yn is-adran (1)(a) i‍ (d).

(4) Rhaid i’r cynllun a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru o dan adran 78(9) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 gynnwys disgrifiad o’r camau y mae Gweinidogion Cymru yn bwriadu eu cymryd er mwyn cyfrannu at gyflawni’r targedau y cyfeirir atynt yn is-adran (1)(a) a (b) (a gweler Rhan 4 mewn cysylltiad â’r targedau y cyfeirir atynt yn is-adran (1)(c) a (d)).

(5) Yn adran 78 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006—

(a) yn is-adran (1), yn lle “(“the Welsh language strategy”)”, mewnosoder “to be known as “the Welsh language strategy” or “strategaeth y Gymraeg””;

(b) ar ôl is-adran (1), mewnosoder—

“(1A) See Part 1 of the Welsh Language and Education (Wales) Act 2025 (asc []) (referred to in Welsh as Deddf y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 (dsc [])) for further requirements relating to the Welsh language strategy.”;

(c) yn is-adran (5), yn lle “consult such” rhodder “consult the Welsh Language Commissioner and such other”;

(d) ar ôl is-adran (10) mewnosoder—

“(11) In subsection (5), the reference to the “Welsh Language Commissioner means the commissioner appointed under section 2 of the Welsh Language (Wales) Measure 2011 (nawm 1) (referred to in Welsh as Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011 (mccc 1)).”

(6) Yn‍ y Rhan hon—

(a) ystyr “addysg Gymraeg” yw—

(i) addysgu’r Gymraeg, a

(ii) addysg a hyfforddiant drwy gyfrwng y Gymraeg,

mewn ysgol a gynhelir, yn ystod sesiynau ysgol, i ddisgyblion o oedran ysgol gorfodol;

(b) mae cyfeiriadau at gategorïau ysgol “Prif Iaith - Cymraeg”, “Dwy Iaith” a “Prif Iaith – Saesneg, rhannol Gymraeg” i’w darllen yn unol â Rhan 3.

Gwybodaeth Cychwyn

I1 A. 1(1)(a) mewn grym ar 8.7.2025, gweler a. 56(1)(b)

I2 A. 1(4) mewn grym ar 8.7.2025 at ddibenion penodedig, gweler a. 56(1)(c)

I3 A. 1(5) mewn grym ar 7.9.2025, gweler a. 56(2)