18.Mae’r adran hon yn disgrifio cynnwys Pennod 1 ac yn pennu ei bod yn gymwys i gwricwlwm:
i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd o dan yr oedran ysgol gorfodol;
i ddisgyblion mewn ysgol feithrin a gynhelir;
i blant y darperir addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ar eu cyfer.
19.Mae hyn yn golygu nad yw Pennod 1 yn gymwys i gwricwlwm ar gyfer addysg ac eithrio yn yr ysgol, gan gynnwys UCDau, nac i gwricwlwm i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd dros yr oedran ysgol gorfodol.
20.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i bennaeth ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir gynllunio cwricwlwm.
21.Rhaid i’r cwricwlwm gydymffurfio â’r gofynion a nodir ym Mhennod 2 o Ran 2 (gweler adrannau 20 i 24 ac adran 25). Trafodir y gofynion hyn ymhellach isod. Mae’n bwysig nodi bod y gofynion ar gyfer cynnwys cwricwlwm yn achos disgyblion 14 i 16 oed yn wahanol i’r gofynion i ddisgyblion iau. Bydd y gofynion gwahanol hyn yn treiddio i gynllunio cwricwlwm.
22.Maeʼr adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i bennaeth a chorff llywodraethu ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir fabwysiaduʼr cwricwlwm sydd wedi ei gynllunio o dan adran 10 fel y cwricwlwm i ddisgyblion yr ysgol. Mae hefyd yn ei gwneud yn ofynnol iddynt gyhoeddi crynodeb oʼu cwricwlwm mabwysiedig.
23.Bydd angen i’r pennaeth a’r corff llywodraethu gytuno i fabwysiadu’r cwricwlwm.
24.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i bennaeth a chorff llywodraethu ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir gadw cwricwlwm mabwysiedig yr ysgol o dan adolygiad. Rhaid iddynt sicrhau ei fod yn parhau i gydymffurfio â’r gofynion a grybwyllir uchod, os oes angen drwy ei ddiwygio.
25.Wrth ystyried a yw’r cwricwlwm mabwysiedig yn parhau i gydymffurfio â’r gofynion hynny, rhaid i’r pennaeth a’r corff llywodraethu ystyried yr hyn sydd wedi ei ddangos gan unrhyw drefniadau asesu a wneir ganddynt o dan y Ddeddf. (Gallai canlyniadau’r trefniadau asesu, er enghraifft, ddangos nad yw’r cwricwlwm yn gwneud darpariaeth ar gyfer cynnydd priodol ac felly fod angen ei ddiwygio er mwyn ymdrin â hyn).
26.Mae adran 13 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gyhoeddi cwricwlwm y maent yn ystyried ei fod yn addas ar gyfer addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir. Mae’r dull hwn – sy’n wahanol i’r dull ar gyfer ysgolion – yn adlewyrchu’r ffaith na fydd gan bob darparwr addysg a gyllidir ond nas cynhelir yr adnoddau neu’r profiad i gynllunio ei gwricwlwm ei hun.
27.Rhaid i’r cwricwlwm a gynllunnir gan Weinidogion Cymru gydymffurfio â’r gofynion ym Mhennod 2 o Ran 2.
28.Mae adran 14 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gadw’r cwricwlwm addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir y maent wedi ei gyhoeddi o dan adolygiad a’i ddiwygio os oes angen i sicrhau ei fod yn parhau i gydymffurfio â’r gofynion a grybwyllir uchod. Os ydynt yn diwygio eu cwricwlwm addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir, rhaid i Weinidogion Cymru gyhoeddi eu cwricwlwm diwygiedig.
29.Mae adran 15 yn ei gwneud yn ofynnol i ddarparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir fabwysiadu cwricwlwm a chyhoeddi crynodeb ohono. Rhaid i’r cwricwlwm mabwysiedig fodloni’r gofynion ym Mhennod 2 o Ran 2.
30.Caiff y cwricwlwm a fabwysiedir gan y darparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir fod yr un a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru o dan adran 13 neu’n gwricwlwm addas arall.
31.Mae adran 16 yn ei gwneud yn ofynnol i ddarparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir gadw ei gwricwlwm mabwysiedig o dan adolygiad. Rhaid iddo sicrhau ei fod yn parhau i gydymffurfio â’r gofynion a grybwyllir uchod, os oes angen drwy ei ddiwygio.
32.Wrth ystyried a yw’r cwricwlwm mabwysiedig yn parhau i gydymffurfio â’r gofynion hynny, rhaid i’r darparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ystyried yr hyn sydd wedi ei ddangos gan unrhyw drefniadau asesu a wneir ganddo o dan y Ddeddf. (Gallai canlyniadau’r trefniadau asesu, er enghraifft, ddangos nad yw’r cwricwlwm yn gwneud darpariaeth ar gyfer cynnydd priodol ac felly fod angen ei ddiwygio er mwyn ymdrin â hyn).
33.Os yw’r darparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir wedi mabwysiadu’r cwricwlwm a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru o dan adran 13, a bod Gweinidogion Cymru yn diwygio’r cwricwlwm hwnnw, rhaid i’r darparwr ystyried pa un ai i ddiwygio ei gwricwlwm mabwysiedig er mwyn adlewyrchu’r diwygiadau a wnaed gan Weinidogion Cymru.
34.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau ynghylch materion gweithdrefnol penodol, gan gynnwys y dyddiad erbyn pryd y mae rhaid mabwysiadu cwricwlwm.
35.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau ynghylch yr hyn sydd i’w gynnwys mewn crynodeb o gwricwlwm mabwysiedig, ac ynghylch ei gyhoeddi.
36.Mae’r adran hon yn disgrifio cynnwys Pennod 2 ac yn pennu ei bod yn gymwys i gwricwlwm:
i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd o dan yr oedran ysgol gorfodol;
i ddisgyblion mewn ysgol feithrin a gynhelir;
i blant y darperir addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ar eu cyfer.
37.Mae hyn yn golygu nad yw Pennod 2 yn gymwys i gwricwlwm ar gyfer addysg ac eithrio yn yr ysgol, gan gynnwys UCDau, nac i gwricwlwm i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd dros yr oedran ysgol gorfodol.
38.Maeʼr adrannau hyn yn nodiʼr gofynion y mae rhaid i gwricwlwm eu bodloni ar gyfer ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir, neu ar gyfer addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir. Ni chaniateir mabwysiadu cwricwlwm oni bai ei fod yn cydymffurfio â’r gofynion hyn, fel y’u trafodir uchod.
39.Rhaid i gwricwlwm:
alluogi disgyblion a phlant i ddatblygu yn y ffyrdd a ddisgrifir yn y pedwar diben (adran 20);
darparu ar gyfer cynnydd priodol i ddisgyblion i ddisgyblion a phlant (adran 21);
bod yn addas i ddisgyblion a phlant o oedrannau, galluoedd a doniau gwahanol (adran 22);
bod yn eang ac yn gytbwys (adran 23);
darparu ar gyfer addysgu a dysgu syʼn cwmpasu pob un oʼr meysydd dysgu a phrofiad (gan gynnwys yr elfennau mandadol o fewn y meysydd dysgu a phrofiad) ac sy’n datblygu sgiliau trawsgwricwlaidd mandadol (adran 24).
40.Mae adran 24 hefyd yn gosod gofyniad pellach sy’n gymwys mewn perthynas â chwricwlwm i ddisgyblion dros 14 oed ond o dan yr oedran ysgol gorfodol (blynyddoedd 10 ac 11). Mae’n ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm i’r disgyblion hynny gynnig iddynt ddewis o addysgu a dysgu o fewn pob maes dysgu a phrofiad. Mae’r gofyniad hwn yn adlewyrchu anghenion gwahanol y grŵp oedran hwn. Bydd gan ysgolion yr hyblygrwydd i ddatblygu eu pecyn eu hunain o ddewisiadau i’r disgyblion hyn, a gaiff gynnwys cyrsiau astudio neu ddysgu arall.
41.Mae adran 24(2) yn ei gwneud yn ofynnol i’r ddarpariaeth yn y cwricwlwm ar gyfer addysgu a dysgu sy’n cwmpasu ACRh fod yn briodol yn ddatblygiadol.
42.Mae adran 24(3) yn ei gwneud yn ofynnol i’r ddarpariaeth yn y cwricwlwm ar gyfer addysgu a dysgu sy’n cwmpasu CGM gyd-fynd â Rhan 1 o Atodlen 1. Ond nid yw’r gofyniad hwn yn gymwys i gwricwlwm:
i ddisgyblion sydd mewn dosbarth y mae’r rhan fwyaf ynddo yn iau na’r oedran ysgol gorfodol ar ddechrau’r flwyddyn ysgol; neu
i blant sy’n cael addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir.
43.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy’n gosod gofynion ychwanegol cwricwlwm mewn perthynas â disgyblion 14-16 oed (Blynyddoedd 10 – 11).
44.Mae’r adran hon yn disgrifio cynnwys Pennod 3 ac yn pennu ei bod yn gymwys i gwricwlwm:
i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd o dan yr oedran ysgol gorfodol;
i ddisgyblion mewn ysgol feithrin a gynhelir;
i blant y darperir addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ar eu cyfer.
45.Mae hyn yn golygu nad yw Pennod 3 yn gymwys i gwricwlwm ar gyfer addysg ac eithrio yn yr ysgol, gan gynnwys UCDau, nac i gwricwlwm i ddisgyblion mewn ysgol a gynhelir sydd dros yr oedran ysgol gorfodol.
46.Mewn termau cyffredinol, mae’r Bennod hon yn nodi gofynion sy’n ymwneud â’r ffordd y mae cwricwlwm mabwysiedig yn cael ei roi ar waith mewn ysgol neu leoliad addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir.
47.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i bennaeth ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir sicrhau bod y cwricwlwm mabwysiedig yn cael ei weithredu yn unol ag adrannau 28, 29 a 30. Mae hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i’r corff llywodraethu arfer ei swyddogaethau gyda golwg ar sicrhau bod y cwricwlwm mabwysiedig yn cael ei weithredu yn y ffordd honno. Mae’r gwahaniaeth rhwng y gofynion hyn yn adlewyrchu rolau gwahanol y pennaeth a’r corff llywodraethu.
48.Mae’r adran hon yn nodi gofynion cyffredinol ynghylch y ffordd y mae rhaid gweithredu cwricwlwm mabwysiedig ar gyfer disgyblion mewn ysgolion a gynhelir ac ysgolion meithrin a gynhelir.
49.Mae’r adran hon yn nodi gofynion ychwanegol sy’n gymwys wrth weithredu cwricwlwm mabwysiedig ar gyfer y grŵp oedran 3-14 oed (o dan Flwyddyn 10 yn yr ysgol). Mae’n ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau addysgu a dysgu i bob disgybl sy’n cwmpasu’r meysydd dysgu a phrofiad, gan gynnwys yr elfennau mandadol. Wedi ei gymryd ar y cyd ag adran 6, yr effaith yw bod rhaid i’r addysgu a dysgu a ddarperir ar gyfer pob disgybl gwmpasu’r cysyniadau allweddol a nodir ar gyfer pob maes dysgu a phrofiad yng Nghod yr Hyn sy’n Bwysig.
50.Mae’r adran hon hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm mabwysiedig gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau addysgu a dysgu i bob disgybl sy’n datblygu’r sgiliau trawsgwricwlaidd mandadol.
51.Mae adran 29(3)(a) yn ei gwneud yn ofynnol i addysgu a dysgu mewn cysylltiad ag elfen fandadol ACRh fod yn addas ar gyfer cyfnod datblygu’r disgybl.
52.Mae adran 29(3)(b) yn ei gwneud yn ofynnol i addysgu a dysgu mewn cysylltiad ag elfen fandadol CGM gyd-fynd â Rhan 2 o Atodlen 1. Fodd bynnag, nid yw’r gofyniad hwn yn gymwys i addysgu a dysgu i ddisgyblion sydd mewn dosbarth y mae’r rhan fwyaf ynddo yn iau na’r oedran ysgol gorfodol ar ddechrau’r flwyddyn ysgol.
53.Mae’r adran hon yn nodi gofynion ychwanegol sy’n gymwys wrth weithredu cwricwlwm mabwysiedig i ddisgyblion 14-16 oed (Blynyddoedd 10 ac 11 yn yr ysgol).
54.Mae’n ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau addysgu a dysgu i bob disgybl sy’n cwmpasu’r elfennau mandadol.
55.Mae hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau rhywfaint o addysgu a dysgu arall i bob disgybl ym mhob maes dysgu a phrofiad. Felly, er enghraifft, bydd angen i’r cwricwlwm gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau rhywfaint o addysgu a dysgu ychwanegol i bob disgybl, yn y maes dysgu a phrofiad Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, yn ogystal ag addysgu a dysgu mewn cysylltiad ag elfennau mandadol Cymraeg a Saesneg. Ond yn achos y grŵp oedran hwn, yn annhebyg i’r grŵp oedran iau yr ymdrinnir ag ef yn adran 29, nid oes gofyniad i sicrhau addysgu a dysgu i bob disgybl sy’n “cwmpasu” pob un o’r meysydd dysgu a phrofiad.
56.Rhaid i’r addysgu a dysgu a sicrheir i bob disgybl ddatblygu’r sgiliau trawsgwricwlaidd mandadol. Rhaid iddo hefyd gynnwys yr addysgu a dysgu a ddewisir gan y disgybl yn rhinwedd adran 24 (ond gweler adran 31) ac unrhyw addysgu a dysgu sy’n ofynnol yn rhinwedd rheoliadau a wneir o dan adran 25.
57.Rhaid i’r addysgu a dysgu a sicrheir i ddisgybl mewn cysylltiad ag elfen fandadol ACRh fod yn addas ar gyfer cyfnod datblygu’r disgybl. Rhaid i’r addysgu a dysgu a sicrheir i ddisgybl mewn cysylltiad ag elfen fandadol CGM fod yn unol â Rhan 2 o Atodlen 1.
58.Fel y’i disgrifir uchod, mae’n ofynnol i bennaeth ysgol a gynhelir weithredu’r cwricwlwm mabwysiedig mewn ffordd sy’n rhoi effaith i’r dewisiadau a wneir gan ddisgybl 14 i 16 oed yn rhinwedd adran 24. Mae adran 31 yn rhoi pŵer i’r pennaeth i ddatgymhwyso’r ddyletswydd hon, mewn perthynas â dewis disgybl penodol, drwy wneud penderfyniad.
59.Mae is-adrannau (3) a (4) yn pennu’r seiliau y caiff pennaeth wneud penderfyniad arnynt:
Mae’r seiliau a bennir yn is-adran (3) yn gymwys pan fo’r penderfyniad i’w wneud cyn i’r disgybl ddechrau’r flwyddyn ysgol y bydd y rhan fwyaf o’r disgyblion yn y dosbarth yn cyrraedd 15 oed ynddi (h.y. cyn i’r disgybl ddechrau blwyddyn 10).
Mae’r seiliau a bennir yn is-adran (4) yn gymwys pan fo’r penderfyniad i’w wneud ar ddyddiad diweddarach. Mae’r seiliau hyn yn fwy cyfyngedig, gan fod effaith datgymhwyso dewis disgybl yn fwy pan fo’r disgybl eisoes wedi dechrau ar yr addysgu a dysgu a ddewiswyd.
60.Mae is-adran (6) yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau i ddiwygio’r seiliau y caniateir gwneud penderfyniad arnynt.
61.Pan fo penderfyniad yn cael ei wneud o dan yr adran hon, bydd y pennaeth yn parhau i fod o dan ddyletswydd i ddarparu i’r disgybl yr addysgu a dysgu a bennir yn adran 30(2). Hynny yw, bydd rhaid i’r pennaeth sicrhau bod addysgu a dysgu yn cael ei sicrhau i’r disgybl ym mhob maes dysgu a phrofiad, yn ychwanegol at yr addysgu a dysgu mewn cysylltiad â’r elfennau mandadol. Ond ni fydd angen cynnig dewis pellach o addysgu a dysgu i’r disgybl.
62.Mae’r adran hon yn gosod gofyniad i ddarparu gwybodaeth benodol i’r disgybl a rhiant y disgybl pan fo penderfyniad wedi ei wneud o dan adran 31 i beidio â darparu dewis y disgybl o addysgu a dysgu.
63.Nid oes dyletswydd i ddarparu’r wybodaeth hon i’r disgybl os yw’r pennaeth yn ystyried nad oes gan y disgybl y galluedd i ddeall yr wybodaeth a fyddai’n cael ei rhoi neu’r hyn y byddai’n ei olygu i arfer yr hawl i apelio yn adran 33.
64.Yn ychwanegol, mae’r adran hon yn rhoi pŵer i Weinidogion Cymru i wneud darpariaeth bellach mewn rheoliadau mewn cysylltiad â phenderfyniadau a wneir o dan adran 31.
65.Mae’r adran hon yn galluogi disgybl, neu riant i ddisgybl, y rhoddir gwybodaeth iddo am benderfyniad a wneir o dan adran 31 i’w gwneud yn ofynnol i’r pennaeth adolygu’r penderfyniad hwnnw. Os yw adolygiad yn ofynnol, rhaid i’r pennaeth naill ai cadarnhau, amrywio neu ddirymu (h.y. tynnu’n ôl) y penderfyniad, a rhaid iddo roi hysbysiad o’r penderfyniad i’r disgybl a rhiant y disgybl.
66.Os yw’r disgybl neu’r rhiant yn anfodlon ar ganlyniad yr adolygiad, caiff y disgybl neu riant y disgybl apelio i gorff llywodraethu’r ysgol.
67.Os gwneir apêl, rhaid i’r corff llywodraethu naill ai cadarnhau, amrywio neu ddirymu (h.y. tynnu’n ôl) penderfyniad y pennaeth, a rhaid iddo roi hysbysiad o’i benderfyniad i’r disgybl a rhiant y disgybl.
68.Nid oes dyletswydd i ddarparu gwybodaeth i’r disgybl am ganlyniad adolygiad neu apêl os yw’r penderfynwr yn ystyried nad oes gan y disgybl y galluedd i ddeall yr wybodaeth a fyddai’n cael ei rhoi neu (yn achos penderfyniad ar adolygiad) yr hyn y byddai’n ei olygu i arfer yr hawl i apelio.
69.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i ddarparwr addysg a gyllidir ond nas cynhelir sicrhau bod y cwricwlwm mabwysiedig yn cael ei weithredu yn unol ag adrannau 35 ac 36. Mae hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdod lleol sy’n sicrhau addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir arfer ei swyddogaethau gyda golwg ar sicrhau bod y cwricwlwm mabwysiedig ar gyfer yr addysg feithrin honno yn cael ei weithredu yn y ffordd honno. Gallai awdurdod lleol, er enghraifft, gydymffurfio â’r ddyletswydd hon drwy ei drefniadau contractiol â’i ddarparwyr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir.
70.Mae’r adran hon yn nodi gofynion cyffredinol ynghylch y ffordd y mae rhaid i gwricwlwm mabwysiedig gael ei weithredu ar gyfer plant sy’n cael addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir.
71.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm mabwysiedig gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau addysgu a dysgu i bob plentyn sy’n cwmpasu’r meysydd dysgu a phrofiad, gan gynnwys yr elfennau mandadol. Wedi ei gymryd ar y cyd ag adran 6, yr effaith yw bod rhaid i’r addysgu a dysgu a ddarperir ar gyfer pob plentyn gwmpasu’r cysyniadau allweddol a nodir ar gyfer pob maes dysgu a phrofiad yng Nghod yr Hyn sy’n Bwysig.
72.Mae’r adran hon hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i’r cwricwlwm mabwysiedig gael ei weithredu mewn ffordd sy’n sicrhau addysgu a dysgu i bob plentyn sy’n datblygu’r sgiliau trawsgwricwlaidd mandadol.
73.Mae is-adran (2) yn ei gwneud yn ofynnol i addysgu a dysgu i blentyn mewn cysylltiad ag elfen fandadol ACRh fod yn addas ar gyfer cyfnod datblygu’r plentyn.
74.Mae adran 37 yn esbonio bod Pennod 4 yn nodi eithriadau i’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm ym Mhennod 3.
75.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i roi cyfarwyddyd i ysgolion a meithrinfeydd a gyllidir ond nas cynhelir i’w galluogi i gymryd rhan mewn gwaith datblygu neu arbrofion.
76.Caiff cyfarwyddyd a roddir o dan yr adran hon addasu neu ddatgymhwyso rhai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm yn adrannau 27, 28, 29 a 30 (mewn perthynas ag ysgolion) ac adrannau 34, 35 ac 36 (mewn perthynas â meithrinfeydd a gyllidir ond nas cynhelir) am gyfnod a bennir yn y cyfarwyddyd, fel y gall y gwaith datblygu neu’r arbrawf ddigwydd. Gellid defnyddio cyfarwyddyd, felly, er enghraifft, i ganiatáu i ysgolion gymryd rhan mewn cynllun peilot ar gyfer maes dysgu a phrofiad newydd arfaethedig.
77.Mae’r adran hon yn pennu amodau y mae rhaid eu bodloni er mwyn i Weinidogion Cymru roi cyfarwyddyd o dan adran 38.
78.Bwriedir i’r amod a bennir yn is-adran (2) sicrhau bod disgyblion neu blant y mae’r cyfarwyddyd yn effeithio arnynt yn parhau i gael cwricwlwm addas.
79.Mae’r adran hon yn nodi gofynion atodol mewn perthynas â chyfarwyddydau a roddir o dan adran 38.
80.Pan fo cyfarwyddyd wedi ei roi mewn perthynas ag ysgol, neu mewn perthynas ag addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir, mae is-adrannau (4) a (5) yn ei gwneud yn ofynnol i bennaeth a chorff llywodraethu’r ysgol, neu ddarparwr yr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir, gyhoeddi crynodeb o’r cwricwlwm a gaiff ei weithredu o ganlyniad i’r cyfarwyddyd. Mae’r is-adrannau hyn hefyd yn addasu’r dyletswyddau a osodir gan adrannau 12 ac 16 mewn cysylltiad ag adolygu a diwygio cwricwlwm mabwysiedig, fel nad ydynt ond yn gymwys i’r graddau sy’n gydnaws â’r cyfarwyddyd.
81.Mae’r adran hon yn caniatáu i’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm ym Mhennod 3 gael eu datgymhwyso neu eu haddasu mewn perthynas â disgyblion neu blant ag anghenion dysgu ychwanegol (“ADY”).
82.Mae is-adran (1) yn caniatáu i Gynlluniau Datblygu Unigol (“CDUau”) a lunnir ar gyfer disgybl neu blentyn o dan Ddeddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018 gynnwys darpariaeth sy’n datgymhwyso neu’n addasu rhai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm ym Mhennod 3. Llunnir y cynlluniau hynny gan awdurdodau lleol yng Nghymru.
83.Mae is-adran (2) yn caniatáu i Gynlluniau Addysg, Iechyd a Gofal (“Cynlluniau AIG”) a lunnir ar gyfer disgybl neu blentyn o dan Ddeddf Plant a Theuluoedd 2014 gynnwys darpariaeth debyg. Llunnir cynlluniau AIG gan awdurdodau lleol yn Lloegr, ond efallai y bydd angen iddynt gynnwys darpariaeth o’r math hwn os yw disgybl neu blentyn sy’n preswylio fel arfer yn Lloegr yn mynychu lleoliad addysgol yng Nghymru.
84.Mae is-adran (3) yn gosod cyfyngiad ar bwerau awdurdodau lleol i ddatgymhwyso neu addasu dyletswyddau gweithredu cwricwlwm drwy ddarpariaeth sydd wedi ei chynnwys mewn CDUau neu gynlluniau AIG. Nid yw’n caniatáu i CDUau neu gynlluniau AIG gynnwys darpariaeth o’r math hwn ond os yw’r amodau yn yr is-adran honno wedi eu bodloni. Nod yr amodau hyn yw sicrhau y bydd y disgyblion a’r plant y mae eu CDUau neu eu cynlluniau AIG yn cynnwys y ddarpariaeth honno yn parhau i gael cwricwlwm addas.
85.Mae is-adran (4) yn caniatáu i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau sy’n pennu amodau pellach y mae rhaid eu bodloni cyn y gall CDU neu gynllun AIG gynnwys darpariaeth o’r math a grybwyllir yn is-adrannau (1) a (2).
86.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy’n caniatáu i bennaeth ysgol a gynhelir neu ysgol feithrin a gynhelir benderfynu bod rhai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm ym Mhennod 3 i’w datgymhwyso neu eu haddasu dros dro mewn perthynas â disgybl unigol.
87.Mae hefyd yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy’n caniatáu i ddarparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir benderfynu bod rhai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm ym Mhennod 3 i’w datgymhwyso neu eu haddasu dros dro mewn perthynas â phlentyn unigol.
88.Rhaid i’r rheoliadau ddarparu na chaiff person wneud penderfyniad ond os yw’r person wedi ei fodloni y bydd y cwricwlwm a gaiff ei ddarparu ar gyfer y disgybl neu’r plentyn yn cydymffurfio â’r gofynion yn is-adran (3). Bwriedir i’r gofynion hyn sicrhau y bydd y cwricwlwm a gaiff ei ddarparu yn un addas.
89.Mae is-adran (4) yn galluogi Gweinidogion Cymru i bennu, drwy reoliadau, amodau pellach y mae rhaid eu bodloni cyn y caniateir i benderfyniad gael ei wneud.
90.Mae’r adran hon yn gwneud darpariaeth bellach ynghylch rheoliadau o dan adran 42.
91.Mae is-adran (2) yn darparu na chaiff rheoliadau o’r fath ganiatáu i benderfyniad gael ei wneud ar y sail bod gan ddisgybl neu blentyn, neu y gall fod ganddo, anghenion dysgu ychwanegol. Os yw unrhyw ddyletswyddau gweithredu cwricwlwm i’w datgymhwyso neu eu haddasu ar sail anghenion dysgu ychwanegol disgybl neu blentyn, y cam gweithredu priodol yw cynnwys darpariaeth i’r perwyl hwnnw yn y cynlluniau datblygu unigol neu’r cynlluniau AIG (gweler adran 41).
92.Mae is-adran (3) yn ei gwneud yn ofynnol i’r rheoliadau sicrhau nad yw cyfnod gweithredol penderfyniad yn hwy na 6 mis. Fodd bynnag, caiff y rheoliadau ganiatáu i benderfyniadau olynol gael cyfnod gweithredol cyfunol o hwy na 6 mis.
93.Mae’r adran hon yn nodi’r wybodaeth y mae rhaid ei darparu gan bennaeth neu ddarparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir sy’n gwneud, yn amrywio neu’n dirymu penderfyniad o dan reoliadau a wneir o dan adran 42. Mae hefyd yn rhestru’r personau y mae rhaid darparu’r wybodaeth honno iddynt.
94.Rhaid i bennaeth ddarparu’r wybodaeth a nodir yn is-adran (3) (ac, os yw’n briodol, yr wybodaeth a nodir yn is-adran (4)) i’r disgybl y mae’r penderfyniad yn ymwneud ag ef, rhiant y disgybl, corff llywodraethu’r ysgol, a’r awdurdod lleol sy’n cynnal yr ysgol. Fodd bynnag, mae is-adran (5) yn datgymhwyso’r ddyletswydd i gyflenwi gwybodaeth i’r disgybl pan fo’r pennaeth yn ystyried nad oes gan y disgybl y galluedd i ddeall yr wybodaeth, neu’r hyn y mae’n ei olygu i arfer yr hawl i apelio a roddir gan adran 45.
95.Rhaid i ddarparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ddarparu’r wybodaeth a nodir yn is-adran (3) (ac, os yw’n briodol, yr wybodaeth a nodir yn is-adran (4)) i riant y plentyn y mae’r penderfyniad yn ymwneud ag ef, ac i’r awdurdod lleol sy’n sicrhau’r addysg honno.
96.Mae’r adran hon yn galluogi disgybl, neu riant y disgybl, i apelio i gorff llywodraethu’r ysgol pan fo’r pennaeth yn gwneud, yn dirymu neu’n amrywio penderfyniad sy’n ymwneud â’r disgybl o dan reoliadau a wneir o dan adran 42. Mae hefyd yn caniatáu i’r disgybl, neu riant y disgybl, ddwyn apêl pan fônt wedi gofyn i’r pennaeth wneud penderfyniad o dan y rheoliadau hynny ond na fo penderfyniad wedi ei wneud (er enghraifft, am fod y pennaeth wedi gwrthod gwneud y penderfyniad neu nad yw wedi ymateb i’r cais).
97.Fodd bynnag, ni chaiff y disgybl apelio os yw’r corff llywodraethu yn ystyried nad oes gan y disgybl y galluedd i ddeall yr hyn y mae’n ei olygu i ddwyn apêl.
98.Os yw apêl yn cael ei gwneud, caiff y corff llywodraethu gadarnhau penderfyniad y pennaeth neu gyfarwyddo’r pennaeth i gymryd y camau gweithredu y mae’n ystyried eu bod yn briodol. Rhaid iddo hefyd hysbysu’r disgybl a rhiant y disgybl am ei benderfyniad, oni bai ei fod yn ystyried nad oes gan y disgybl y galluedd i ddeall yr wybodaeth a fyddai’n cael ei rhoi.
99.Mae’r adran yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud darpariaeth bellach, drwy reoliadau, mewn cysylltiad â’r apelau hyn.
100.Mae’r adran hon yn galluogi’r rhiant i blentyn y darperir addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir ar ei gyfer i apelio i’r awdurdod lleol sy’n sicrhau’r addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir os yw’r darparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir yn gwneud, yn dirymu neu’n amrywio penderfyniad sy’n ymwneud â’r plentyn o dan reoliadau a wneir o dan adran 42. Mae hefyd yn caniatáu i riant y plentyn ddwyn apêl pan fo wedi gofyn i’r darparwr wneud penderfyniad o dan y rheoliadau hynny ond na fo penderfyniad wedi ei wneud.
101.Os yw apêl yn cael ei gwneud, caiff yr awdurdod lleol gadarnhau penderfyniad y darparwr addysg feithrin a gyllidir ond nas cynhelir neu gyfarwyddo’r darparwr i gymryd y camau gweithredu y mae’n ystyried eu bod yn briodol. Rhaid iddo hefyd hysbysu rhiant y disgybl am ei benderfyniad.
102.Mae’r adran yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud darpariaeth bellach, drwy reoliadau, mewn cysylltiad â’r apelau hyn.
103.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn glir nad yw’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm yn adrannau 27, 28, 29 a 30 yn gymwys i ddisgyblion y gwneir trefniadau iddynt o dan adran 19A o Ddeddf 1996 (disgyblion sy’n cael addysg ac eithrio yn yr ysgol, gan gynnwys mewn UCDau).
104.Mae’r adran hon yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy’n pennu achosion neu amgylchiadau ychwanegol pan ganiateir i rai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm yn adrannau 27, 28, 29 a 30, neu yn adrannau 34, 35 ac 36, gael eu datgymhwyso neu eu haddasu.
105.Mae is-adran (2) yn caniatáu i’r rheoliadau roi disgresiwn i berson i benderfynu a ddylid datgymhwyso neu addasu rhai neu bob un o’r dyletswyddau gweithredu cwricwlwm mewn achosion neu o dan amgylchiadau a bennir yn y rheoliadau. Felly, gallai’r rheoliadau, er enghraifft, ganiatáu i benaethiaid benderfynu a ddylid datgymhwyso dyletswyddau gweithredu cwricwlwm penodol mewn perthynas â disgyblion y mae darpariaeth allanol wedi ei chomisiynu iddynt (h.y. darpariaeth nas darperir gan yr ysgol).