686.Mae is-adran (1) yn darparu y caiff aelod o’r grŵp rhannu gwybodaeth, at ddibenion cyflawni swyddogaeth benodedig mewn perthynas â phrif gyngor, ofyn am wybodaeth neu ddogfen (diffinnir “dogfen” yn is-adran (9)) gan aelod arall o’r grŵp rhannu gwybodaeth.
687.Mae is-adran (2) yn darparu ei bod yn ofynnol i’r ail aelod hwnnw gydymffurfio â chais o’r fath os cafwyd yr wybodaeth neu’r ddogfen neu os crëwyd yr wybodaeth neu’r ddogfen wrth arfer swyddogaethau penodedig yr aelod hwnnw, ac os yw darparu’r wybodaeth neu’r ddogfen yn rhesymol ymarferol. Nodir aelodau’r grŵp rhannu gwybodaeth, a swyddogaethau penodedig pob aelod, yn y tabl.
688.Mae is-adran (3) yn rhoi pŵer i aelodau o’r grŵp rhannu gwybodaeth i ddarparu gwybodaeth i Archwilydd Cyffredinol Cymru neu Weinidogion Cymru at ddiben arfer eu swyddogaethau o dan Ran 4, Pennod 1 o Ran 6 a Phennod 2 o Ran 7 o’r Ddeddf, os yw’r Archwilydd Cyffredinol neu Weinidogion Cymru wedi gofyn am yr wybodaeth neu’r ddogfen. Fodd bynnag, nid yw’r pŵer hwn wedi ei roi i aelod o’r grŵp rhannu gwybodaeth ond os nad oes unrhyw ddyletswydd ar yr aelod i ddarparu’r wybodaeth neu’r ddogfen i’r Archwilydd Cyffredinol neu i Weinidogion Cymru, ac nad oes ganddo bŵer arall i wneud hynny.
689.Caiff Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau i ddiwygio’r tabl sy’n rhestru’r aelodau o’r grŵp rhannu gwybodaeth a’u swyddogaethau penodedig. Cyn gwneud unrhyw reoliadau i ddiwygio’r tabl, rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori ag unrhyw bersonau (mae “personau” yn cynnwys cyrff – gweler Atodlen 1 i Ddeddf Deddfwriaeth (Cymru) 2019) sy’n cynrychioli prif gynghorau fel y mae’r Gweinidogion yn meddwl ei bod yn briodol, Archwilydd Cyffredinol Cymru, y person y bydd cofnod newydd neu gofnod a ddiwygiwyd yn ymwneud ag ef a’r person y mae cofnod sydd i’w hepgor yn ymwneud ag ef.
690.Mae is-adran (10) yn diddymu yn rhannol adran 33 o Fesur 2009, sy’n darparu ar gyfer rhannu gwybodaeth a dogfennau rhwng rheoleiddwyr penodol ac mae’n gorgyffwrdd i ryw raddau â darpariaethau’r adran hon.
691.Mae’r diddymiad rhannol hwn yn cadw’r darpariaethau sy’n ymwneud â rhannu gwybodaeth a dogfennau mewn cysylltiad â swyddogaethau Archwilydd Cyffredinol Cymru o dan adrannau 17 a 19 o Fesur 2009.
692.Diddymir adran 33 yn llawn wedi hynny gan adran 113 o’r Ddeddf, a fydd hefyd yn diddymu is-adran (10) o adran 159 oherwydd ni fydd angen yr is-adran honno ar ôl diddymu adran 33 o Fesur 2009 yn llwyr.
693.Gweler adran 175(1)(g) a’r nodyn esboniadol ar gyfer yr adran honno ynglŷn ag adran 159 yn dod i rym. Bydd adran 113 yn cael ei dwyn i rym drwy orchymyn.
694.Mae adran 160 yn diwygio adran 54 o Ddeddf 2004 sy’n cyfyngu ar y dibenion y caniateir i wybodaeth a geir gan neu ar ran Archwilydd Cyffredinol Cymru o dan ddarpariaethau statudol penodol, gan gynnwys Rhan 1 o Fesur 2009, gael ei datgelu. Mae adran 33 yn Rhan 1 o Fesur 2009 ond caiff ei diddymu i raddau helaeth gan adran 159(10) a’i diddymu’n llwyr wedi hynny gan adran 113.
695.Mae adran 160 yn mewnosod yn adran 54 gyfeiriadau at y ddarpariaeth rannu gwybodaeth newydd yn adran 159. Effaith hyn yw y bydd y cyfyngiadau yn adran 54 yn gymwys i wybodaeth a geir gan, neu ar ran ,yr Archwilydd Cyffredinol o dan adran 159, ac y caniateir datgelu gwybodaeth y mae adran 54 yn gymwys iddi o dan adran 159 neu at ddibenion swyddogaethau’r Archwilydd Cyffredinol sy’n swyddogaethau penodedig o fewn ystyr adran 159 (mae adran 54(2)(b) eisoes yn ymdrin â rhai o’r swyddogaethau penodedig hynny).
696.Mae adran 8 o Fesur 2011 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdod lleol (a ddiffinnir yn adran 175 o’r Mesur fel cyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol) ddynodi un o’i swyddogion yn bennaeth ei wasanaethau democrataidd. Mae’r swyddog hwn yn gyfrifol am gyflawni’r swyddogaethau a nodir yn adran 9 o’r Mesur.
697.O dan adran 8(1)(b) o Fesur 2011 mae’n ofynnol i awdurdod ddarparu i’w bennaeth gwasanaethau democrataidd unrhyw staff, llety ac adnoddau eraill sydd, ym marn yr awdurdod, yn ddigonol i alluogi’r pennaeth gwasanaethau democrataidd i gyflawni ei swyddogaethau.
698.Mae is-adran (1) yn diwygio Mesur 2011 er mwyn ei gwneud yn ofynnol i awdurdod roi sylw i unrhyw ganllawiau a ddyroddir gan Weinidogion Cymru ynglŷn â’i swyddogaeth o dan adran 8(1)(b) o Fesur 2011.
699.Cyn ei diwygio, mae adran 8(4)(b) o Fesur 2011 yn atal awdurdod lleol rhag dynodi ei swyddog monitro yn bennaeth ei wasanaethau democrataidd. Mae is-adran (2) yn diddymu paragraff (b) er mwyn dileu’r cyfyngiad hwn.
700.Mae is-adran (3) yn diwygio adran 43 o Ddeddf Lleoliaeth 2011 i ddynodi bod y pennaeth gwasanaethau democrataidd yn brif swyddog at ddibenion datganiad ar bolisïau tâl y cyngor.
701.Mae adran 162 yn cyflwyno Atodlen 13 sy’n diwygio Deddf 1972 er mwyn diddymu pleidleisiau cymunedol, ac eithrio pleidleisiau llywodraethu cymunedol, sy’n galluogi cymuned i gynnal pleidlais ar gynnig o’r math a grybwyllir yn adrannau 27A, 27C, 27E, 27G, 27I a 27K o Ddeddf 1972, gan gynnwys cynigion i sefydlu neu i ddiddymu cyngor cymuned neu i grwpio â chymunedau eraill o dan gyngor cymuned cyffredin.
702.Mae paragraff 6(5) o Atodlen 13 yn cael ei roi yn lle paragraff 34(5) a (6) o Atodlen 12 i Ddeddf 1972, gan ddarparu pŵer a fydd yn caniatáu i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau ynglŷn â chynnal pleidleisiau llywodraethu cymunedol.
703.Mae paragraff 12 o Atodlen 13 yn diddymu diwygiad a wneir i baragraff 34(5) o Atodlen 12 i Ddeddf 1972 o ganlyniad i adran 13 o’r Ddeddf hon. Ni fydd angen y diwygiad canlyniadol i baragraff 34(5) pan fydd paragraff 6(5) o Atodlen 13 yn cymryd lle paragraffau 34(5) a (6) i ddarparu ar gyfer pŵer newydd Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau.
704.Mae adran 163 yn diwygio adran 8 o Ddeddf 2013 fel na fydd penodi prif weithredwr y Comisiwn, ac eithrio o dan yr amgylchiadau a nodir yn yr is-adran (2A) newydd o adran 8, yn swyddogaeth i Weinidogion Cymru mwyach ac yn hytrach bydd yn swyddogaeth i’r Comisiwn.
705.Mae’r is-adran (2A) newydd o adran 8 yn caniatáu i Weinidogion Cymru benodi prif weithredwr ar unrhyw delerau ac amodau y mae Gweinidogion Cymru yn penderfynu arnynt, mewn amgylchiadau pan fo’r swydd honno wedi bod yn wag am fwy na chwe mis.
706.Ni chaiff y Comisiwn na Gweinidogion Cymru benodi person i swydd prif weithredwr os yw’r person hwnnw’n dal un o’r swyddi a nodir yn is-adran (4) newydd o adran 8.
707.Mae adran 163(6) yn dileu cyfeiriadau diangen at “yng Nghymru” o adrannau 4(3)(c) a (d) ac 11(2)(c) a (d) o Ddeddf 2013. Gweler adran 72 o Ddeddf 2013 am ystyr “awdurdod lleol” yn y Ddeddf honno.
708.Mae’r adran hon yn diwygio adran 48 o Ddeddf 2013 sy’n caniatáu i Weinidogion Cymru roi cyfarwyddydau i’r Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol ac i brif gynghorau, yn ymwneud ag arfer swyddogaethau’r cyrff hynny o dan Ran 3 o Ddeddf 2013. Mae adran 48 yn nodi pethau penodol y caiff Gweinidogion Cymru gyfarwyddo’r Comisiwn neu brif gyngor i’w gwneud. Mae adran 164 yn diwygio’r rhestr hon o bethau penodol.
709.Mae adran 165 yn diwygio Pennod 3 o Ran 4 o Ddeddf LlCD.
710.Mae is-adran (2) yn tynnu ymaith adran 47(3) o Ddeddf LlCD sy’n datgan mai dim ond os yw’r un Bwrdd Iechyd Lleol yn aelod o bob bwrdd gwasanaethau cyhoeddus sy’n ceisio uno neu’n cael cyfarwyddyd i uno y gall byrddau uno, ac nad yw unrhyw Fwrdd Iechyd Lleol arall yn aelod o unrhyw un o’r byrddau hynny.
711.Mae is-adran (3) yn ychwanegu is-adrannau at adran 47 o Ddeddf LlCD. Mae’r adrannau 47(7) i 47(9) newydd yn darparu y gall bwrdd sydd wedi uno ddaduno, neu ddaduno’n rhannol (neu gael cyfarwyddyd gan Weinidogion Cymru i wneud hynny) os ystyrir y byddai’n helpu i gyfrannu at gyflawni’r nodau llesiant. Mae hyn yn ymdebygu i’r darpariaethau presennol ar gyfer uno byrddau gwasanaethau cyhoeddus.
712.Nid oedd gwybodaeth yn Neddf LlCD ynglŷn â’r hyn sy’n digwydd ar ôl uno. Nid yw’r weithred o uno yn arwain at lunio cynllun llesiant newydd. Dim ond etholiadau llywodraeth leol (“ordinary elections” o dan adran 26 o Ddeddf 1972) sy’n sbarduno hynny.
713.Roedd hynny’n gadael amheuaeth ynglŷn â pha gynllun llesiant lleol y byddai bwrdd gwasanaethau cyhoeddus sydd newydd uno yn gweithio arno hyd at y set nesaf o etholiadau llywodraeth leol; gallai hynny fod yn sawl blwyddyn, yn dibynnu pa bryd y mae’r uno yn digwydd.
714.Mae’r is-adrannau (5), (6), (10) ac (11) newydd o adran 47 o Ddeddf LlCD yn nodi pa gamau y mae angen eu cymryd o ran adolygu a pharatoi cynlluniau llesiant lleol ar ôl uno byrddau, daduno byrddau, neu eu daduno’n rhannol.
715.Ar ôl uno neu ddaduno, rhoddir hyblygrwydd i’r bwrdd gwasanaethau cyhoeddus fabwysiadu ac addasu’r cynlluniau llesiant lleol sydd ar waith yn ei ardal yn union cyn ei sefydlu, i ba raddau bynnag y mae’r bwrdd gwasanaethau cyhoeddus sydd newydd ei ffurfio yn ystyried yn briodol (gallai hynny fod yn llwyr, ddim o gwbl, neu unrhyw beth yn y canol). Nid oes unrhyw ofyniad i gynnal yr asesiad o lesiant lleol eto. Dim ond pan gaiff cynllun llesiant lleol a gyhoeddir o dan adran 39(7) o Ddeddf LlCD (h.y. mewn perthynas ag etholiad llywodraeth leol) ei lunio y mae angen gwneud hynny.
716.Ar y cyfan caiff yr asesiadau eu llunio i ddarparu sail dystiolaeth ddibynadwy ar gyfer cylch etholiad llywodraeth gyfan. Mae hawl gan fyrddau gwasanaethau cyhoeddus i ddefnyddio tystiolaeth ychwanegol i’r asesiadau felly os oes newidiadau ffeithiol y credant y dylai eu cynlluniau eu hadlewyrchu ar ôl uno/daduno, gallant ddefnyddio’r wybodaeth honno heb orfod llunio asesiadau newydd o lesiant.
717.Mae’r is-adran (12) newydd yn darparu bod rhaid i fwrdd, cyn cyhoeddi cynllun ar ôl uno neu ddaduno, ymgynghori â Chomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol a Gweinidogion Cymru. Gall uno neu ddaduno gael ei sbarduno gan gyfarwyddyd gan Weinidogion Cymru, felly mae ymgynghori â hwy ynglŷn â chynlluniau diwygiedig yn rhoi cyfle ffurfiol i Weinidogion Cymru eu bodloni eu hunain bod y cynlluniau diwygiedig yn debygol o hybu’r pwrpas sy’n sail i unrhyw gyfarwyddyd Gweinidogol, ymysg pethau eraill.
718.Bydd disgresiwn gan y bwrdd gwasanaethau cyhoeddus o ran pwy arall y mae’n ymgynghori ag ef. Caiff canllawiau o dan Ddeddf LlCD roi arweiniad ynglŷn â’r cyrff y gall bwrdd gwasanaethau cyhoeddus ymgynghori â hwy.
719.Os yw bwrdd gwasanaethau cyhoeddus yn ystyried ei bod yn briodol ymgynghori â’i bartneriaid gwahoddedig, rhaid darllen y ddyletswydd i lunio a chyhoeddi “cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol” yng ngoleuni’r amser a gymer i’r bwrdd gwasanaethau cyhoeddus ymgynghori â hwy.
720.Mae’r adran hon yn cyflwyno Atodlen 14 sy’n diwygio deddfwriaeth bresennol yng ngoleuni’r newidiadau a wneir i adran 47 o Ddeddf LlCD.
721.Mae paragraff 1 yn gwneud diwygiadau canlyniadol i Ddeddf LlCD, er enghraifft ychwanegu cyfeiriadau at ddaduno byrddau gwasanaethau cyhoeddus pan geir cyfeiriad at uno.
722.Mae is-adran (6) o adran 39 yn cael ei dileu (yn ogystal ag unrhyw gyfeiriadau eraill at yr is-adran hon yn Neddf LlCD) am fod byrddau eisoes wedi llunio eu cynlluniau llesiant cyntaf yn dilyn cychwyn yr adran.
723.Mae paragraffau 2 i 9 yn gwneud diwygiadau i Ddeddfau eraill sy’n cyfeirio at gynlluniau llesiant lleol.
724.Mae’r adran hon yn diwygio adrannau 2 a 4 o Ddeddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 i ddileu’r gofyniad bod Gweinidogion Cymru yn cynnal ymchwiliad cyn amrywio cynllun cyfuno Awdurdod Tân ac Achub (“
725.O ganlyniad i ddiwygiadau a wneir gan yr adran hon i adran 2(9)(c) a 4(7)(b) o Ddeddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004, ni fydd angen ymchwiliad os yw cynllun cyfuno i’w wneud, i’w amrywio neu i’w ddirymu at ddiben rhoi effaith i orchymyn o dan Ran 3 o Ddeddf 2013 (trefniadau ar gyfer llywodraeth leol) neu reoliadau o dan Ran 7 o’r Ddeddf hon (uno ac ailstrwythuro prif ardaloedd) yn unig.
726.O ganlyniad i’w diwygiad i adran 2(10), caniateir gwneud cynllun o dan adran 2 (ond ni chaiff ddod i rym) cyn bod gorchymyn a wneir o dan Ran 3 o Ddeddf 2013 neu reoliadau a wneir o dan Ran 7 o’r Ddeddf hon yn dod i rym.
727.Mae adran 166 hefyd yn diwygio adran 34(3) o Ddeddf 2013 i’w gwneud yn ofynnol i’r Comisiwn ymgynghori ag unrhyw ATA ar gyfer ardal a allai gael ei heffeithio gan adolygiad arfaethedig o drefniadau llywodraeth leol o dan Ran 3 o’r Ddeddf honno.
728.Mae’r adran hon yn mewnosod adran 21A newydd yn Neddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 i roi pwerau i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau sy’n ymwneud â pherfformiad ATA yng Nghymru a’u llywodraethu.
729.Mae adran 21A(1), (2) a (3) yn rhoi pwerau i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau sy’n ei gwneud yn ofynnol i ATA yng Nghymru lunio cynllun mewn perthynas ag arfer eu swyddogaethau, a gosod gofynion mewn cysylltiad â’r cynllun hwnnw, gan gynnwys yr hyn sydd i’w gynnwys ynddo, ei lunio a’i adolygu, ei gyhoeddi, a’r cyfnod y mae’n berthnasol iddo.
730.O ran yr hyn y mae cynlluniau i’w gynnwys, caiff Gweinidogion Cymru, yn benodol, osod gofyniad i nodi:
blaenoriaethau ac amcanion yr awdurdod;
esboniad o’r graddau y mae’r cynllun yn adlewyrchu’r Fframwaith Cenedlaethol Tân ac Achub y mae Gweinidogion Cymru yn ei baratoi o dan adran 21;
y camau y bydd yr ATA yn eu cymryd i gyflawni ei flaenoriaethau a’i amcanion, er enghraifft; a
sut y mae’n bwriadu asesu ei berfformiad.
731.Mae adran 21A(4) yn rhoi pwerau i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau sy’n gwneud darpariaeth ar gyfer asesu perfformiad awdurdod tân ac achub ac adrodd arno, gan gynnwys gosod gofynion cysylltiedig ar ATA. Gall hyn gynnwys pennu amrywiaeth o fesurau perfformiad, megis dangosyddion perfformiad, technegau ansoddol (astudiaethau achos ac arolygon) a thechnegau dadansoddol (meincnodi) y gall ATA eu defnyddio i asesu eu perfformiad a’u cynnydd yn erbyn eu cynlluniau strategol. Caiff hefyd gynnwys gwybodaeth ar amseriad priodol adrodd ar berfformiad, a’r gynulleidfa ar gyfer hynny.
732.Mae adran 21A(5) yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru ymgynghori ag ATA (neu bersonau sy’n eu cynrychioli), cynrychiolwyr cyflogeion, ac unrhyw bersonau eraill y mae Gweinidogion Cymru yn ystyried ei bod yn briodol ymgynghori â hwy cyn gwneud rheoliadau o dan yr adran honno.
733.Mae is-adran (1) yn dileu “awdurdodau tân ac achub” o’r diffiniad o “awdurdod gwella Cymreig” yn adran 1 o Fesur 2009 ac yn gwneud diwygiadau eraill fel bod y drefn wella a nodir yn Rhan 1 o Fesur 2009 yn peidio â bod yn gymwys i ATA.
734.Mae is-adran (2) yn diddymu cymhwysiad adran 93 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2003 (pŵer awdurdodau penodol i godi ffi am wasanaethau disgresiynol) i awdurdodau tân ac achub yng Nghymru drwy hepgor “Welsh improvement authorities” o’r diffiniad o awdurdod perthnasol yn adran 93(9) a rhoi dau gyfeiriad newydd yn ei le at “a county or county borough council in Wales” ac “a National Park authority for a National Park in Wales”.
735.Mae pŵer gan awdurdodau tân ac achub i godi ffi ar berson am gamau a gymerir ac eithrio at ddiben masnachol, o dan adran 18A o Ddeddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 (yn ddarostyngedig i gyfyngiadau penodol – gweler adrannau 18A a 18B o’r Ddeddf honno).
736.O ganlyniad i ddatgymhwyso Rhan 1 o Fesur 2009 i awdurdodau tân ac achub, mae is-adran (3) yn hepgor o adran 24 o Ddeddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 ddarpariaethau a oedd yn cymhwyso darpariaethau penodol o Fesur 2009 gydag addasiadau mewn perthynas â’r ddyletswydd ar awdurdodau tân ac achub o dan adran 21(7) o Ddeddf Gwasanaethau Tân ac Achub 2004 i roi sylw i’r Fframwaith Cenedlaethol Tân ac Achub wrth gyflawni eu swyddogaethau.
737.Mae adran 169 yn dileu “awdurdod Parc Cenedlaethol ar gyfer Parc Cenedlaethol yng Nghymru” o’r diffiniad o “awdurdod gwella Cymreig” yn adran 1 o Fesur 2009 ac yn gwneud diwygiadau eraill fel bod y drefn wella a nodir yn Rhan 1 o Fesur 2009 yn peidio â bod yn gymwys i awdurdodau Parciau Cenedlaethol yng Nghymru.
738.Mae’r adran hon yn diddymu Mesur 2009 ac yn diwygio deddfiadau eraill er mwyn dileu cyfeiriadau at ddarpariaethau Mesur 2009. Mae’r adran hon i’w dwyn i rym drwy orchymyn ar yr un pryd ag y mae adran 113 (datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas â phrif gynghorau), adran 168 (datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas ag awdurdodau tân ac achub) neu adran 169 (datgymhwyso Mesur 2009 mewn perthynas ag awdurdodau Parc Cenedlaethol) yn dod i rym, pa adran neu adrannau bynnag o’r rheini sydd i’w dwyn i rym olaf.