Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru i’w gwneud yn drosedd i ddefnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol; ac i wneud newidiadau amrywiol i drefniadau trwyddedu syrcasau ac anifeiliaid gwyllt peryglus
[7 Medi 2020]
Gan ei fod wedi ei basio gan Senedd Cymru ac wedi derbyn cydsyniad Ei Mawrhydi, deddfir fel a ganlyn:
(1)Mae person sy’n weithredwr syrcas deithiol yn cyflawni trosedd os yw’r person yn defnyddio anifail gwyllt yn y syrcas deithiol yng Nghymru, neu’n peri neu’n caniatáu i berson arall wneud hynny.
(2)At ddiben yr adran hon, mae anifail gwyllt yn cael ei ddefnyddio os yw’r anifail—
(a)yn perfformio, neu
(b)yn cael ei arddangos.
(3)Mae person sy’n euog o drosedd o dan is-adran (1) yn agored ar euogfarn ddiannod i ddirwy.
Yn y Ddeddf hon, ystyr “gweithredwr” yw—
(a)perchennog y syrcas deithiol,
(b)person ac eithrio’r perchennog sy’n bennaf gyfrifol am weithrediad y syrcas deithiol, neu
(c)os nad yw’r naill na’r llall o’r personau a grybwyllir ym mharagraff (a) neu (b) yn bresennol yn y Deyrnas Unedig, y person yn y Deyrnas Unedig sy’n gyfrifol am weithrediad y syrcas deithiol.
(1)Yn y Ddeddf hon, ystyr “anifail gwyllt” yw anifail o fath nad yw wedi ei ddomestigeiddio yn gyffredin yn yr Ynysoedd Prydeinig.
(2)Er gwaethaf is-adran (1), caiff rheoliadau bennu at ddibenion y Ddeddf hon—
(a)math o anifail sydd i’w ystyried yn anifail gwyllt;
(b)math o anifail nad yw i’w ystyried yn anifail gwyllt.
(3)Yn y Ddeddf hon, mae i “anifail” yr un ystyr ag a roddir i “animal” gan Ddeddf Lles Anifeiliaid 2006 (p. 45) (gweler adran 1).
(4)Yn is-adran (1), ystyr yr “Ynysoedd Prydeinig” yw’r Deyrnas Unedig, Ynysoedd y Sianel ac Ynys Manaw.
(1)Yn y Ddeddf hon, ystyr “syrcas deithiol” yw syrcas sy’n teithio o un man i fan arall at ddiben darparu adloniant yn y mannau hynny.
(2)Mae “syrcas deithiol” yn cynnwys syrcas sy’n teithio fel a grybwyllir yn is-adran (1) at y diben a grybwyllir yno, er bod cyfnodau pan nad yw’n teithio o un man i fan arall.
(3)Er gwaethaf is-adran (1), caiff rheoliadau bennu at ddibenion y Ddeddf hon—
(a)math o ymgymeriad, perfformiad neu adloniant sydd i’w ystyried yn syrcas deithiol;
(b)math o ymgymeriad, perfformiad neu adloniant nad yw i’w ystyried yn syrcas deithiol.
Mae’r Atodlen yn gwneud darpariaeth ynghylch pwerau gorfodi.
(1)Mae’r adran hon yn gymwys pan fo trosedd o dan adran 1 yn cael ei chyflawni gan—
(a)corff corfforedig;
(b)partneriaeth;
(c)cymdeithas anghorfforedig ac eithrio partneriaeth.
(2)Mae person a grybwyllir yn is-adran (3) yn cyflawni’r drosedd hefyd os profir bod y drosedd—
(a)wedi ei chyflawni gan y person hwnnw, neu gyda’i gydsyniad neu ymoddefiad, neu
(b)i’w phriodoli i unrhyw esgeulustod ar ran y person hwnnw.
(3)Y personau yw—
(a)mewn perthynas â chorff corfforedig, cyfarwyddwr, rheolwr, ysgrifennydd neu swyddog tebyg arall y corff corfforedig;
(b)mewn perthynas â phartneriaeth, partner yn y bartneriaeth;
(c)mewn perthynas â chymdeithas anghorfforedig ac eithrio partneriaeth, unrhyw swyddog i’r gymdeithas neu unrhyw aelod o’i chorff llywodraethu.
(4)Yn is-adran (3)(a), ystyr “cyfarwyddwr” mewn perthynas â chorff corfforedig y mae ei faterion yn cael eu rheoli gan ei aelodau yw aelod o’r corff corfforedig.
(5)Yn y Ddeddf hon, ystyr “partneriaeth” yw—
(a)partneriaeth o fewn Deddf Partneriaethau 1890 (p. 39), neu
(b)partneriaeth gyfyngedig sydd wedi ei chofrestru o dan Ddeddf Partneriaethau Cyfyngedig 1907 (p. 24).
(1)Mae achos am drosedd o dan adran 1 yr honnir ei bod wedi ei chyflawni gan bartneriaeth i gael ei ddwyn yn enw’r bartneriaeth (ac nid yn enw unrhyw un neu ragor o’r partneriaid).
(2)Mae achos am drosedd o dan adran 1 yr honnir ei bod wedi ei chyflawni gan gymdeithas anghorfforedig ac eithrio partneriaeth i gael ei ddwyn yn enw’r gymdeithas (ac nid yn enw unrhyw un neu ragor o’i haelodau).
(3)Mae rheolau llys sy’n ymwneud â chyflwyno dogfennau yn cael effaith fel pe bai’r bartneriaeth neu’r gymdeithas anghorfforedig yn gorff corfforedig.
(4)Mae adran 33 o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol 1925 (p. 86) ac Atodlen 3 i Ddeddf Llysoedd Ynadon 1980 (p. 43) yn gymwys mewn achos am drosedd a ddygir yn erbyn partneriaeth neu gymdeithas anghorfforedig fel y maent yn gymwys mewn perthynas â chorff corfforedig.
(1)Hepgorer adran 5(2) o Ddeddf Anifeiliaid Gwyllt Peryglus 1976 (p. 38) (fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf Anifeiliaid Gwyllt Mewn Syrcasau 2019 (p. 24)).
(2)Yn adran 1(2) o Ddeddf Trwyddedu Sŵau 1981 (p. 37), ar ôl “(as so defined)” yn y lle cyntaf y mae’n digwydd mewnosoder “in England”.
Caiff yr Uchel Lys ddatgan bod unrhyw weithred neu anweithred y Goron yn anghyfreithlon pe byddai’r Goron yn atebol amdani o ran cyfraith trosedd o dan y Ddeddf hon oni bai am adran 28(3) o Ddeddf Deddfwriaeth (Cymru) 2019 (dccc 4) (nid yw Deddfau’r Cynulliad yn gwneud y Goron yn atebol o ran cyfraith trosedd).
(1)Ni chaniateir arfer y pwerau a roddir gan yr Atodlen (pwerau mynediad etc.) mewn perthynas â thir y Goron ond gyda chydsyniad yr awdurdod priodol.
(2)Yn yr adran hon—
(a)ystyr “tir y Goron” yw tir y mae buddiant ynddo—
(i)yn perthyn i Ei Mawrhydi yn hawl y Goron neu yn hawl Ei hystad breifat,
(ii)yn perthyn i Ei Mawrhydi yn hawl Dugiaeth Caerhirfryn,
(iii)yn perthyn i Ddugiaeth Cernyw, neu
(iv)yn perthyn i un o adrannau’r llywodraeth neu’n cael ei ddal mewn ymddiriedolaeth ar gyfer Ei Mawrhydi at ddibenion un o adrannau’r llywodraeth;
(b)ystyr “awdurdod priodol”—
(i)os yw’r tir yn perthyn i Ei Mawrhydi yn hawl y Goron, yw Comisiynwyr Ystad y Goron neu un o adrannau eraill y llywodraeth sy’n rheoli’r tir o dan sylw;
(ii)os yw’r tir yn perthyn i Ei Mawrhydi yn hawl Dugiaeth Caerhirfryn, yw Canghellor y Ddugiaeth;
(iii)os yw’r tir yn perthyn i Ddugiaeth Cernyw, yw’r person hwnnw y mae Dug Cernyw, neu’r person sy’n meddu ar Ddugiaeth Cernyw am y tro, yn ei benodi;
(iv)os yw’r tir yn perthyn i un o adrannau’r llywodraeth neu’n cael ei ddal mewn ymddiriedolaeth ar gyfer Ei Mawrhydi at ddibenion un o adrannau’r llywodraeth, yw’r adran honno.
(3)Os oes unrhyw gwestiwn yn codi o dan yr adran hon ynghylch pa awdurdod yw’r awdurdod priodol mewn perthynas ag unrhyw dir, mae’r cwestiwn hwnnw i gael ei gyfeirio at y Trysorlys, a’r Trysorlys biau’r penderfyniad terfynol.
(4)Yn yr adran hon, mae’r cyfeiriad at ystadau preifat Ei Mawrhydi i’w ddehongli yn unol ag adran 1 o Ddeddf Ystadau Preifat y Goron 1862 (p. 37).
(1)Mae Rheoliadau o dan y Ddeddf hon i’w gwneud gan Weinidogion Cymru.
(2)Mae pŵer i wneud rheoliadau o dan y Ddeddf hon—
(a)yn arferadwy drwy offeryn statudol, a
(b)yn cynnwys pŵer i wneud darpariaeth wahanol at ddibenion gwahanol.
(3)Ni chaniateir gwneud offeryn statudol sy’n cynnwys rheoliadau a wneir o dan y Ddeddf hon oni bai bod drafft o’r offeryn wedi ei osod gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru a’i gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.
Daw’r Ddeddf hon i rym ar 1 Rhagfyr 2020.
Enw byr y Ddeddf hon yw Deddf Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru) 2020.
(a gyflwynir gan adran 5)
1(1)Yn yr Atodlen hon—
ystyr “arolygydd” (“inspector”) yw person a benodir yn arolygydd at ddibenion y Ddeddf hon gan—
cyngor sir neu gyngor bwrdeistref sirol yng Nghymru, neu
Gweinidogion Cymru.
mae “mangreoedd” (“premises”) yn cynnwys—
tir, a
unrhyw fan, gan gynnwys yn benodol—
cerbyd, a
pabell neu strwythur symudol;
ystyr “pŵer mynediad” (“power of entry”) yw pŵer mynediad a roddir i arolygydd gan—
paragraff 2 (pŵer i fynd i fangreoedd ac eithrio anheddau), neu
gwarant o dan baragraff 3 (gwarant i fynd i annedd).
(2)Yn yr Atodlen hon, mae cyfeiriadau at feddiannydd mangre mewn perthynas â cherbyd yn gyfeiriadau at y person yr ymddengys ei fod yn gyfrifol am y cerbyd; ac mae “heb ei meddiannu” i’w ddehongli yn unol â hynny.
2(1)Caiff arolygydd fynd i unrhyw fangre os oes gan yr arolygydd seiliau rhesymol dros amau—
(a)bod trosedd o dan adran 1 yn cael ei chyflawni, wedi ei chyflawni neu ar fin cael ei chyflawni yn y fangre, neu
(b)y gall tystiolaeth bod trosedd o dan adran 1 yn cael ei chyflawni, wedi ei chyflawni neu ar fin cael ei chyflawni gael ei chanfod yn y fangre.
(2)Ond nid yw hyn yn gymwys mewn perthynas â mangre a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel annedd.
3(1)Ni chaniateir i arolygydd fynd i unrhyw fangre a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu’n bennaf fel annedd oni bai—
(a)bod meddiannydd y fangre neu berson arall yr ymddengys i’r arolygydd ei fod yn gyfrifol am y fangre yn rhoi cydsyniad, neu
(b)bod ynad heddwch wedi dyroddi, ar gais gan arolygydd, gwarant sy’n awdurdodi’r arolygydd i fynd i’r fangre.
(2)Caiff ynad heddwch ddyroddi gwarant os yw wedi ei fodloni ar sail gwybodaeth ysgrifenedig a dyngir ar lw—
(a)bod seiliau rhesymol dros amau—
(i)bod trosedd o dan adran 1 yn cael ei chyflawni, wedi ei chyflawni neu ar fin cael ei chyflawni yn y fangre, neu
(ii)y gall tystiolaeth bod trosedd o dan adran 1 yn cael ei chyflawni, wedi ei chyflawni neu ar fin cael ei chyflawni gael ei chanfod yn y fangre; a
(b)bod unrhyw un neu ragor o amodau 1, 2, 3 neu 4 wedi eu bodloni.
(3)Amod 1 yw—
(a)bod gofyn am fynd i’r fangre wedi cael ei wrthod neu’n debygol o gael ei wrthod, a
(b)bod hysbysiad o’r bwriad i wneud cais am warant wedi ei roi i feddiannydd y fangre neu i berson yr ymddengys i’r arolygydd ei fod yn gyfrifol am y fangre.
(4)Amod 2 yw y gallai gofyn am fynd i’r fangre neu roi hysbysiad o fwriad i wneud cais am warant o dan y paragraff hwn drechu diben mynd i’r fangre.
(5)Amod 3 yw bod y fangre heb ei meddiannu.
(6)Amod 4 yw—
(a)bod meddiannydd y fangre yn absennol dros dro, a
(b)y gallai aros i’r meddiannydd ddychwelyd drechu diben mynd i’r fangre.
4Mae gwarant a ddyroddir o dan baragraff 3—
(a)yn awdurdodi mynd i’r fangre ar un achlysur;
(b)yn gorfod cael ei gweithredu o fewn cyfnod o 28 o ddiwrnodau sy’n dechrau ar y dyddiad y’i dyroddir.
5(1)Rhaid i arolygydd sy’n arfer pŵer mynediad, os gofynnir iddo gan berson yn y fangre—
(a)dangos tystiolaeth o fanylion adnabod yr arolygydd, a
(b)amlinellu at ba ddiben yr arferir y pŵer.
(2)Pan fo arolygydd yn mynd i fangre o dan warant a ddyroddir o dan baragraff 3, rhaid i’r arolygydd hefyd—
(a)os gofynnir iddo gan berson yn y fangre, ddangos copi o’r warant, a
(b)os gofynnir iddo gan y meddiannydd neu berson yr ymddengys i’r arolygydd ei fod yn gyfrifol am y fangre, roi copi o’r warant i’r person hwnnw.
(3)Os nad yw’r meddiannydd na pherson yr ymddengys i’r arolygydd ei fod yn gyfrifol am y fangre yn bresennol—
(a) rhaid i’r arolygydd adael copi o’r warant mewn man amlwg yn y fangre, a
(b)wrth adael y fangre, rhaid i’r arolygydd ei gadael wedi ei diogelu rhag mynediad anawdurdodedig yr un mor effeithiol ag yr oedd pan aeth yr arolygydd iddi.
6Rhaid i arolygydd sy’n arfer pŵer mynediad wneud hynny ar adeg resymol oni bai yr ymddengys i’r arolygydd y byddai mynd i’r fangre ar adeg resymol yn llesteirio diben mynd i’r fangre.
7Caiff arolygydd sy’n arfer pŵer mynediad ddefnyddio grym rhesymol i fynd i’r fangre os yw’n angenrheidiol.
8Caiff arolygydd sy’n arfer pŵer mynediad—
(a)mynd ag unrhyw bersonau eraill i’r fangre gydag ef yr ymddengys i’r arolygydd ei bod yn briodol mynd â hwy, a
(b)mynd ag unrhyw gyfarpar a deunyddiau i’r fangre gydag ef yr ymddengys i’r arolygydd eu bod yn briodol mynd â hwy.
9Caiff arolygydd sy’n arfer pŵer mynediad—
(a)chwilio’r fangre;
(b)archwilio, mesur neu brofi unrhyw beth a ganfyddir yn y fangre, gan gynnwys anifail;
(c)holi unrhyw berson yn y fangre;
(d)ei gwneud yn ofynnol i unrhyw berson yn y fangre roi unrhyw gymorth i’r arolygydd sy’n rhesymol ofynnol ganddo;
(e)cymryd sampl, gan gynnwys cymryd sampl o anifail;
(f)marcio anifail a ganfyddir yn y fangre at ddibenion adnabod;
(g)tynnu ffotograff o unrhyw beth a ganfyddir yn y fangre, neu ei recordio ar ffurf fideo, gan gynnwys anifail;
(h)ei gwneud yn ofynnol i unrhyw berson yn y fangre gyflwyno unrhyw ddogfen neu gofnod ar ba ffurf bynnag y’i cedwir sydd ym meddiant y person neu o dan ei reolaeth;
(i)cymryd copïau o unrhyw ddogfen neu gofnod a ganfyddir yn y fangre ar ba ffurf bynnag y’i cedwir, neu gymryd darnau o’r ddogfen neu’r cofnod;
(j)ei gwneud yn ofynnol i wybodaeth sy’n cael ei storio ar ffurf electronig ac sy’n hygyrch o’r fangre gael ei chyflwyno ar ffurf y gellir mynd ymaith â hi ac ar ffurf weladwy a darllenadwy, neu ar ffurf y gellir cyflwyno’r wybodaeth ar ffurf weladwy a darllenadwy yn rhwydd ohoni;
(k)ymafael yn unrhyw eitem, ac eithrio anifail, a ganfyddir yn y fangre ac y mae’r arolygydd yn credu yn rhesymol ei bod yn dystiolaeth o gyflawni trosedd o dan adran 1.
10Caiff person yr eir ag ef i’r fangre o dan baragraff 8(a) arfer unrhyw bŵer a roddir i arolygydd gan baragraff 9 os yw’r person o dan oruchwyliaeth yr arolygydd.
11(1)Caniateir cadw unrhyw eitem yr ymafaelir ynddi o dan baragraff 9(k) am gyhyd ag y bo angen.
(2)Rhaid i berson sy’n ymafael yn unrhyw beth o dan baragraff 9(k)—
(a)cadw cofnod o’r eitem yr ymafaelwyd ynddi, a
(b)darparu cofnod o’r eitem yr ymafaelwyd ynddi os gofynnir iddo wneud hynny gan berson a oedd yn meddiannu’r fangre ar yr adeg yr ymafaelwyd yn yr eitem, neu a oedd â’r eitem yn ei feddiant neu o dan ei reolaeth yn union cyn yr ymafaelwyd ynddi.
(3)Nid yw paragraff 9(k) yn cynnwys pŵer i ymafael yn unrhyw eitem y gellid cynnal hawliad am fraint broffesiynol gyfreithiol yn ei chylch mewn achosion cyfreithiol.
12(1)Mae person yn cyflawni trosedd—
(a)os yw’r person heb esgus rhesymol yn methu â chydymffurfio â gofyniad am gymorth a wnaed yn rhesymol o dan baragraff 9(d);
(b)os yw’r person yn rhwystro yn fwriadol berson arall wrth iddo arfer swyddogaeth o dan yr Atodlen hon.
(2)Mae person sy’n euog o drosedd o dan yr adran hon yn agored ar euogfarn ddiannod i ddirwy.
13(1)Nid yw arolygydd yn atebol mewn unrhyw achosion sifil neu droseddol am unrhyw beth a wneir wrth honni cyflawni swyddogaethau’r arolygydd o dan yr Atodlen hon os yw’r llys wedi ei fodloni y cyflawnwyd y weithred yn ddidwyll a bod seiliau rhesymol dros ei chyflawni.
(2)Mae is-baragraff (1) yn gymwys i unrhyw berson y mae arolygydd yn mynd ag ef i fangre o dan baragraff 8(a) fel y mae’n gymwys i arolygydd os yw’r person o dan oruchwyliaeth yr arolygydd.