Adran 1 - Diddymu amddiffyniad cosb resymol yn y gyfraith gyffredin
9.Mae adran 1(1) o’r Ddeddf yn diddymu amddiffyniad cosb resymol mewn perthynas â rhoi cosb gorfforol i blentyn sy’n digwydd yng Nghymru.
10.Bydd diddymu’r amddiffyniad yn unol ag adran 1(1) yn golygu na all unrhyw weithred o guro sy’n gyfystyr â rhoi cosb gorfforol i blentyn sy’n digwydd yng Nghymru gael ei chyfiawnhau ar y sail ei bod yn gosb resymol. Bydd hyn yn wir mewn cysylltiad ag unrhyw achos sifil neu droseddol yn awdurdodaeth Cymru a Lloegr.
11.Mae diddymu’r amddiffyniad hefyd yn golygu na ellir cyfiawnhau unrhyw weithred o ymosod, pan fo plentyn yng Nghymru yn ofni bod cosb gorfforol yn mynd i gael ei defnyddio ar unwaith, drwy gyfeirio at yr amddiffyniad. (Gallai bygythiad i smacio plentyn fod yn un enghraifft). Mae hyn oherwydd bod cyfreithlondeb unrhyw ymosodiad sy’n cynnwys cosb gorfforol yn dibynnu ar argaeledd amddiffyniad cosb resymol.
12.Ystyr “cosb gorfforol” at ddibenion yr adran hon yw unrhyw guro a wneir fel cosb (mae’r diffiniad o’r ymadrodd yn ymddangos yn is-adran (4)).
13.Yn ymarferol, gallai hyn olygu smac a roddir fel cerydd i blentyn (pa un a yw ar ben ôl y plentyn, ar ei goesau neu ar ran arall o’r corff). Ond nid yw’r diffiniad wedi ei gyfyngu i smacio. Bydd achos pan fo rhiant yn ysgwyd plentyn, neu’n procio plentyn yn y frest neu’n tynnu ei wallt, fel cosb am gamymddygiad ymddangosiadol, er enghraifft, hefyd yn cael ei ddal.
14.(Efallai y bydd sefyllfaoedd mwy amwys eraill pan allai ymyriad corfforol penodol fod yn gyfystyr â churo a wneir fel cosb. Efallai fod y math hwn o achos yn cael ei egluro orau drwy ystyried y gwahaniaethau rhwng defnyddio grym sy’n wirioneddol angenrheidiol er mwyn brwsio dannedd plentyn anfodlon at ddibenion cynnal hylendid deintyddol da a brwsio dannedd mewn ffordd ymosodol y bwriedir iddo achosi poen i’r plentyn fel cosb am fethu â chydweithredu.)
15.Gallai diddymu amddiffyniad cosb resymol, heb fanylion pellach, agor y posibilrwydd i berson geisio amddiffyn defnyddio cosb gorfforol ar y sail ei bod yn dderbyniol yn gyffredinol yn ystod bywyd arferol. Er enghraifft, gallai person geisio dadlau ei bod yn dderbyniol smacio plentyn yn ystod bywyd bob dydd, yn union fel y mae’n dderbyniol brwsio dannedd plentyn. Mae’r geiriad yn is-adran (3) wedi ei gynnwys er mwyn osgoi’r posibilrwydd hwn.
16.(Mae’r gyfraith gyfredol sy’n gwahardd defnyddio cosb gorfforol mewn perthynas â disgyblion sy’n cael addysg wedi ei nodi yn adran 548 o Ddeddf Addysg 1996. Nid yw’r Ddeddf yn newid y sefyllfa hon.)
17.Ni fwriedir i ddiddymu’r amddiffyniad effeithio ar y gyfraith bresennol o ran curo ac ymosod mewn perthynas â defnyddio grym ac eithrio fel cosb.
18.Mae’r gyfraith gyffredin yn cydnabod ei bod yn angenrheidiol i oedolion ymgymryd ag ymyriadau corfforol penodol mewn perthynas â phlant, wrth arfer awdurdod rhiant. Mae hyn yn caniatáu defnyddio grym o dan amgylchiadau sy’n cynnwys rhyngweithiadau corfforol yr ystyrir yn gyffredinol eu bod yn dderbyniol, ac yn annadleuol, yn ystod bywyd arferol bob dydd.
19.Mae hyn yn golygu y caniateir ymyriadau corfforol penodol gan riant mewn perthynas â phlentyn hyd yn oed pan na chaniateid yr ymyriadau hynny, o angenrheidrwydd, yng nghyd-destun dau oedolyn. Nid yw cyfreithlondeb yr ymyriadau hyn yn deillio o fodolaeth amddiffyniad cosb resymol, gan na fwriedir iddynt fod yn gyfystyr â chosb gorfforol.
20.Mae diddymu amddiffyniad cosb resymol yn unol ag is-adran (1) yn golygu na fydd adran 58 o Ddeddf Plant 2004 yn berthnasol mwyach i guro plentyn neu ymosod ar blentyn sy’n digwydd yng Nghymru.
21.(Mae adran 58 yn cyfyngu ar argaeledd amddiffyniad cosb resymol. Yn rhinwedd adran 58, ni all yr amddiffyniad gael ei ddefnyddio i gyfiawnhau gweithred o guro pan fo’r niwed a achosir i blentyn yn gyfystyr â gwir niwed corfforol neu’n fwy na hynny (sef niwed y bernir ei fod yn fwy na niwed darfodol neu bitw: niwed sy’n mynd y tu hwnt i gochi croen plentyn dros dro), neu pan fo’r curo yn drosedd creulondeb wrth blentyn, o dan adran 1 o Ddeddf Plant a Phobl Ifanc 1933.)
22.O ganlyniad, mae is-adran (5) yn gwneud mân ddiwygiadau i adran 58 er mwyn ei gwneud yn glir y bydd yn gymwys mewn perthynas â phethau a wneir yn Lloegr yn unig.
