Adran 9 – Amrywio geiriau ac ymadroddion oherwydd gramadeg etc.
73.Mae adran 9 yn ei gwneud yn glir, pan fo Deddf Cynulliad neu is-offeryn Cymreig yn diffinio gair neu ymadrodd, fod i’r rhannau ymadrodd sy’n ymwneud â’r gair neu’r ymadrodd y diffiniad hwnnw hefyd. Er enghraifft, os yw’r gair “cerdded” yn cael ei ddiffinio, wedyn mae’r rhannau ymadrodd sy’n ymwneud â “cerdded”, megis “cerdda” a “cerddwr”, i’w dehongli yng ngoleuni’r diffiniad hwnnw.
74.Afraid dweud yn aml fod diffiniad yn gymwys o dan yr amgylchiadau hyn. Fodd bynnag, mewn rhai achosion, mae angen dileu pob amheuaeth ynghylch hyn. Gweler er enghraifft y diffiniad o “addysg” yn adran 99(1) o Ddeddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018, sy’n gwneud darpariaeth ynghylch cymhwyso’r diffiniad hwnnw mewn perthynas ag “addysgol” ac “addysgu”. Mae adran 9 o’r Ddeddf hon yn gwneud darpariaeth gyffredinol ynghylch cymhwyso diffiniadau, er mwyn osgoi amwysedd a dileu’r angen i wneud darpariaeth ar wahân mewn Deddfau ac offerynnau unigol.
75.Bydd adran 9 hefyd yn pennu y tu hwnt i amheuaeth fod diffiniad o air neu ymadrodd yn gymwys er gwaethaf unrhyw amrywiad ar y gair hwnnw neu’r ymadrodd hwnnw sy’n codi oherwydd gweithredu rheolau gramadeg. Mewn perthynas â thestun Cymraeg deddfwriaeth, bydd yr adran hon yn ei gwneud yn glir bod diffiniad neu ystyr yn gymwys er gwaethaf unrhyw oleddfiadau ar air neu amrywiadau ar ymadrodd sy’n codi oherwydd rheolau ynghylch trefn geiriau a strwythur brawddegau.
76.Mae adran 9 yn cael effaith ac eithrio i’r graddau y mae darpariaeth ddatganedig yn cael ei gwneud i’r gwrthwyneb neu y mae’r cyd-destun yn mynnu fel arall. Nid oes ganddi adran gyfatebol yn Neddf 1978.
