Deddf Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2019

78 Dehongli

(1) Yn y Ddeddf hon—

• mae i “adroddiad arbennig” (“special report”) yn Rhan 3 yr ystyr a roddir yn adran 28 ac yn Rhan 5 yr ystyr a roddir yn adran 60;

• mae i “adroddiad blynyddol” (“annual report”) yr ystyr a roddir ym mharagraff 15 o Atodlen 1;

• mae i “adroddiad eithriadol” (“extraordinary report”) yr ystyr a roddir ym mharagraff 15 o Atodlen 1;

• ystyr “aelod cyfetholedig” (“co-opted member”), mewn perthynas ag awdurdod, yw person nad yw’n aelod o’r awdurdod ond sydd—

  (a)

  yn aelod o bwyllgor neu is-bwyllgor o’r awdurdod, neu

  (b)

  yn aelod o gyd-bwyllgor ac yn cynrychioli’r awdurdod ar gyd-bwyllgor y caiff yr awdurdod ei gynrychioli arno, neu is-bwyllgor i bwyllgor o’r fath,

  ac sydd â hawl i bleidleisio ar unrhyw gwestiwn sydd i’w benderfynu mewn cyfarfod o’r pwyllgor neu’r is-bwyllgor;

• ystyr “annedd a ariennir yn gyhoeddus” (“publicly-funded dwelling”) yw—

  (a)

  annedd a ddarparwyd drwy gyfrwng grant o dan—

  (i)

  adran 18 o Ddeddf Tai 1996 (p.52) (grant tai cymdeithasol), neu

  (ii)

  adran 50 o Ddeddf Tai 1988 (p.50), adran 41 o Ddeddf Cymdeithasau Tai 1985 (p.69), neu adran 29 neu 29A o Ddeddf Tai 1974 (p.44) (grant cymdeithasau tai);

  (b)

  annedd a gaffaelwyd drwy warediad gan landlord sector cyhoeddus (o fewn ystyr Rhan 1 o Ddeddf Tai 1996 (p.52));

• ystyr “awdurdod lleol yng Nghymru” (“local authority in Wales”) yw cyngor sir, cyngor bwrdeistref sirol neu gyngor cymuned yng Nghymru;

• mae i “awdurdod rhestredig” (“listed authority”) yr ystyr a roddir yn adran 31;

• ystyr “blwyddyn ariannol” (“financial year”) yw’r 12 m is sy’n d od i ben ar 31 Mawrth;

• mae i “cartref gofal” (“care home”) yr ystyr a roddir gan adran 62(2);

• mae i “Comisiynydd Lleol” (“Local Commissioner”) yr ystyr a roddir yn adran 23(3) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1974 (p.7);

• ystyr “corff gwasanaeth iechyd yng Nghymru” (“Welsh health service body”) yw—

  (a)

  Gweinidogion Cymru;

  (b)

  Bwrdd Iechyd Lleol;

  (c)

  ymddiriedolaeth GIG sy’n rheoli ysbyty neu sefydliad neu gyfleuster arall yng Nghymru;

  (d)

  Awdurdod Iechyd Arbennig nad yw’n cyflawni swyddogaethau yn Lloegr yn unig neu’n bennaf;

• mae i “Cymru” (“Wales”) yr ystyr a roddir yn adran 158(1) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 (p.32);

• ystyr “y Cynulliad” (“the Assembly”) yw Cynulliad Cenedlaethol Cymru;

• ystyr “darparwr annibynnol yng Nghymru” (“independent provider in Wales”) yw person, ar adeg y camau gweithredu sy’n destun ymchwiliad o dan Ran 3 o’r Ddeddf hon—

  (a)

  a oedd yn darparu gwasanaethau o unrhyw fath yng Nghymru o dan drefniadau gyda chorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru neu ddarparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru, a

  (b)

  nad oedd yn gorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru neu yn ddarparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru;

• mae i “darparwr cartref gofal” (“care home provider”) yr ystyr a roddir gan adran 62(3);

• mae i “darparwr gofal cartref” (“domiciliary care provider”) yr ystyr a roddir gan adran 63(3);

• mae i “darparwr gofal lliniarol annibynnol” (“independent palliative care provider”) yr ystyr a roddir gan adran 64(3);

• ystyr “darparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru” (“family health service provider in Wales”) yw—

  (a)

  person a oedd, ar adeg y camau gweithredu sy’n destun ymchwiliad o dan Ran 3 o’r Ddeddf hon, yn darparu gwasanaethau o dan gontract yr ymrwymwyd iddo gan y person hwnnw gyda Bwrdd Iechyd Lleol o dan adran 42 neu adran 57 o Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 (p.42);

  (b)

  person a oedd, ar yr adeg honno, wedi ymgymryd i ddarparu gwasanaethau fferyllol neu wasanaethau offthalmig cyffredinol yng Nghymru o dan y Ddeddf honno;

  (c)

  unigolyn a oedd, ar yr adeg honno, wedi darparu yng Nghymru wasanaethau meddygol sylfaenol neu wasanaethau deintyddol sylfaenol yn unol â threfniadau a wnaed o dan adran 50 neu 64 o’r Ddeddf honno (ac eithrio fel cyflogai i gorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru neu ddarparwr annibynnol yng Nghymru neu fel arall ar ran corff gwasanaeth iechyd yng Nghymru neu ddarparwr annibynnol yng Nghymru);

• ystyr “deddfiad” (“enactment”) yw deddfiad (pa bryd bynnag y’i deddfwyd neu y’i gwnaed) sy’n un o’r canlynol neu sydd wedi’i gynnwys mewn un o’r canlynol⁠—

  (a)

  Deddf neu Fesur Cynulliad,

  (b)

  Deddf Seneddol, neu

  (c)

  is-ddeddfwriaeth (o fewn ystyr adran 21(1) o Ddeddf Dehongli 1978 (p.30)) a wneir o dan—

  (i)

  Deddf neu Fesur Cynulliad, neu

  (ii)

  Deddf Seneddol.

• mae i “gofal cartref” (“domiciliary care”) yr ystyr a roddir gan adran 63(2);

• mae i “gwasanaeth gofal lliniarol” (“palliative care service”) yr ystyr a roddir gan adran 64(2);

• ystyr “gwasanaethau iechyd teulu” (“family health services”) yw gwasanaethau a grybwyllir yn unrhyw un neu ragor o baragraffau (a) i (c) o’r diffiniad o “darparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru”;

• mae “gweithredu” (“act”) a “camau gweithredu” (“action”) yn cynnwys methiant i weithredu (a rhaid dehongli ymadroddion cysylltiedig yn unol â hynny);

• ystyr “landlord cymdeithasol yng Nghymru” (“social landlord in Wales”) yw—

  (a)

  corff a oedd, ar adeg y camau gweithredu sy’n destun cwyn o dan y Ddeddf hon, wedi’i gofrestru’n landlord cymdeithasol yn y gofrestr a gedwir gan Weinidogion Cymru o dan adran 1 o Ddeddf Tai 1996 (p.52) (neu yn y gofrestr a gadwyd yn flaenorol o dan yr adran honno gan y Cynulliad a gyfansoddwyd gan Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998 (p.38), yr Ysgrifennydd Gwladol neu Tai Cymru);

  (b)

  unrhyw gorff arall a oedd, ar adeg y camau gweithredu sy’n destun cwyn o dan y Ddeddf hon, wedi’i gofrestru gyda Tai Cymru, yr Ysgrifennydd Gwladol, y Cynulliad a gyfansoddwyd gan Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998 (p.38) neu Weinidogion Cymru ac a oedd yn berchen ar anheddau a ariennir yn gyhoeddus neu’n rheoli anheddau o’r fath;

• mae i “yr Ombwdsmon” (“the Ombudsman”) yr ystyr a roddir yn adran 2;

• mae i “y person a dramgwyddwyd” (“the person aggrieved”) yn Rhan 3 yr ystyr a roddir yn adran 7(1)(a) ac yn Rhan 5 yr ystyr a roddir yn adran 47(1)(a);

• ystyr “tribiwnlys perthnasol” (“relevant tribunal”) yw tribiwnlys (sy’n cynnwys tribiwnlys un person yn unig) a bennir gan Weinidogion Cymru drwy reoliadau;

• o ran “ymchwiliad” (“investigation”)—

  (a)

  ei ystyr mewn perthynas â’r Ombwdsmon yw ymchwiliad o dan adran 3, 4, 43 neu 44 (a rhaid dehongli ymadroddion cytras yn unol â hynny);

  (b)

  mewn perthynas â phersonau eraill, mae’n cynnwys archwiliad, ymchwiliad neu adolygiad (a rhaid dehongli ymadroddion cytras yn unol â hynny);

• mae i “Ymddiriedolaeth y GIG” (“NHS trust”) yr un ystyr ag a roddir yn Neddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 (p.42).

• mae “yn ysgrifenedig” (“in writing”) yn cynnwys ar ffurf electronig;

(2) At ddibenion y diffiniad o “darparwr annibynnol yng Nghymru”, mae trefniadau gyda Gweinidogion Cymru yn drefniadau gyda chorff gwasanaeth iechyd yng Nghymru dim ond i’r graddau eu bod yn cael eu gwneud wrth gyflawni swyddogaeth Gweinidogion Cymru sy’n ymwneud â’r Gwasanaeth Iechyd Gwladol.

(3) Caiff Gweinidogion Cymru drwy reoliadau ddiwygio’r diffiniadau o “darparwr gwasanaeth iechyd teulu yng Nghymru”, “darparwr annibynnol yng Nghymru” a “landlord cymdeithasol yng Nghymru”.

(4) Cyn gwneud rheoliadau o dan is-adran (1) neu (3), rhaid i Weinidogion Cymru ymgynghori â’r cyfryw bersonau sy’n briodol yn eu barn hwy.

(5) Ni chaniateir gwneud rheoliadau o dan is-adran (1) neu (3) oni bai bod drafft o’r offeryn statudol sy’n cynnwys y rheoliadau wedi ei osod gerbron y Cynulliad, ac wedi ei gymeradwyo drwy benderfyniad ganddo.

(6) Mae adran 13 o Ddeddf Archwilio Cenedlaethol 1983 (p.44) (dehongli cyfeiriadau at y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus) yn gymwys at ddibenion y Ddeddf hon fel y mae’n gymwys at ddibenion y Ddeddf honno.

(7) At ddibenion y Ddeddf hon, mae cyfeiriadau at gamau gweithredu a gymerwyd gan awdurdod rhestredig yn cynnwys camau gweithredu a gymerwyd gan—

(a) aelod, aelod cyfetholedig, pwyllgor neu is-bwyllgor o’r awdurdod sy’n gweithredu i gyflawni swyddogaethau’r awdurdod;

(b) swyddog neu aelod o staff yr awdurdod, pa un a yw’n gweithredu i gyflawni ei swyddogaethau ei hun neu swyddogaethau’r awdurdod;

(c) unrhyw berson arall sy’n gweithredu ar ran yr awdurdod.