Adran 8 - Rheolau tystiolaeth etc.
84.Yn gyffredinol, trinnir ystyr neu effaith y gyfraith mewn awdurdodaethau eraill fel cwestiwn ffeithiol, i’w brofi mewn achos cyfreithiol drwy dystiolaeth, yn hytrach na thrwy ddyfarniad gan farnwr fel cwestiwn cyfreithiol. Eglurodd adran 3 o DCE 1972, pan ymunodd y DU â’r UE, fod barnwyr y DU i benderfynu ar ystyr neu effaith Cytuniadau’r UE, neu ddilysrwydd, ystyr neu effaith unrhyw offeryn gan yr UE, fel cwestiwn cyfreithiol, yn unol â’r egwyddorion a osodwyd gan Lys Cyfiawnder yr UE a’i benderfyniadau perthnasol. Bydd cyfraith yr UE sy’n cael ei diogelu gan y Ddeddf yn dod yn gyfraith ddomestig, ac felly barnwyr yn llysoedd Cymru a Lloegr a fydd yn ei dehongli. Ni fydd rhai darnau o gyfraith yr UE yn dod yn gyfraith Cymru sy’n deillio o’r UE, ond efallai y byddant yn dal i fod yn berthnasol i ddehongli cyfraith Cymru sy’n deillio o’r UE (er enghraifft, efallai y bydd rhaid i lys ystyried ystyr cyfarwyddeb gan yr UE wrth ddehongli rheoliadau domestig a wneir i weithredu’r gyfarwyddeb honno). Mae adran 8(1) yn darparu, i’r graddau bod angen penderfynu ar ystyr neu effaith cyfraith yr UE er mwyn i lys ddehongli cyfraith Cymru sy’n deillio o’r UE, y bydd barnwyr yn parhau i benderfynu ar yr ystyr hwnnw neu’r effaith honno eu hunain fel cwestiwn cyfreithiol, yn hytrach na thrin hynny yn gwestiwn ffeithiol.
85.Tybir bod materion sydd wedi eu ‘cydnabod heb dystiolaeth’ o fewn gwybodaeth y llys eisoes, ac felly nid yw’n ofynnol eu ‘profi’ i’r llys. Er enghraifft, mae’n ofynnol i Ddeddfau gan y Cynulliad gael eu cydnabod heb dystiolaeth(17). Mae adran 8(3) yn darparu y gall Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau sy’n darparu i sylw barnwrol gael ei roi i fater perthnasol, ac ar gyfer derbynioldeb mewn achosion cyfreithiol dystiolaeth o fater perthnasol ac offerynnau a dogfennau a ddyroddir gan endid o’r UE neu sydd o dan gadwraeth endid o’r UE, er mwyn sicrhau y gellir rhoi rheolau tystiolaethol priodol ar waith er mwyn adlewyrchu’r dirwedd gyfreithiol newydd ar ôl ymadael â’r UE. Gall rheoliadau o dan adran 8 ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol (is-adran (5)).
Gweler adran 107(4) o DLlC 2006.
