Adran 19 ac Atodlen 2 – Rheoliadau
123.Mae adran 19(2) yn darparu y caiff y pwerau i wneud rheoliadau o dan y Ddeddf wneud darpariaeth wahanol at ddibenion gwahanol neu ar gyfer achosion gwahanol neu ardaloedd gwahanol. Gallai hyn gynnwys, er enghraifft, bennu diwrnod ymadael gwahanol at ddibenion gwahanol, ped ystyrid bod hynny’n briodol.
124.Mae’r holl reoliadau a wneir o dan y Ddeddf yn ddarostyngedig i’r un fframwaith craffu a nodir o dan Atodlen 2. Mae Atodlen 2 yn darparu ar gyfer tair gweithdrefn wahanol ar gyfer craffu ar reoliadau a wneir o dan y Ddeddf. Y weithdrefn gadarnhaol, fel y’i nodir ym mharagraff 3, yw’r weithdrefn safonol. Mae’r weithdrefn hon yn gymwys i’r holl reoliadau a wneir o dan y Ddeddf, ac eithrio’r rheini sy’n ddarostyngedig i’r weithdrefn frys neu’r weithdrefn uwch.
125.Mae’r weithdrefn uwch wedi ei nodi ym mharagraff 4 ac mae’n ei gwneud yn ofynnol i reoliadau sy’n ddarostyngedig i’r weithdrefn gael eu gwneud ac wedyn eu gosod gerbron y Cynulliad. Bydd y rheoliadau yn peidio â chael effaith ar ôl cyfnod o 30 o ddiwrnodau ar ôl cael eu gwneud oni bai bod y rheoliadau wedi eu cymeradwyo drwy benderfyniad gan y Cynulliad yn ystod y cyfnod o 30 o ddiwrnodau. Wrth osod yr offeryn (ar ôl ei wneud) rhaid i Weinidogion Cymru hefyd osod datganiad gan egluro amgylchiadau’r brys a pham y mae’n angenrheidiol i’r rheoliadau fod yn ddarostyngedig i’r weithdrefn frys.
126.Mae’r weithdrefn frys yn gymwys i reoliadau sy’n cynnwys datganiad bod Gweinidogion Cymru o’r farn, oherwydd brys, fod angen gwneud y rheoliadau heb osod na chymeradwyo drafft. Ni all rheoliadau a wneir o dan adrannau 11, 12 a 22 fod yn ddarostyngedig i’r weithdrefn frys a rhaid craffu arnynt ym mhob achos yn unol â’r weithdrefn uwch a nodir ym mharagraff 1.
127.Y weithdrefn sydd â’r potensial ar gyfer y craffu mwyaf yw’r weithdrefn uwch fel y’i nodir ym mharagraff 1. Ar wahân i reoliadau a wneir o dan adran 11, 12 neu 22, mae’r weithdrefn graffu i’w chymhwyso yn seiliedig ar gynnwys y rheoliadau yn hytrach na’r pŵer y gwneir y rheoliadau odano. Mae’r holl reoliadau a wneir o dan adran 11, 12 neu 22 o’r Ddeddf yn ddarostyngedig i’r weithdrefn uwch a nodir ym mharagraff 1. Mae paragraff 1(1) yn rhestru’r rheoliadau sy’n ddarostyngedig i’r weithdrefn uwch.
128.O dan y weithdrefn uwch, caiff y Cynulliad gymhwyso’r weithdrefn gadarnhaol safonol i unrhyw reoliadau sy’n dod o fewn paragraff 1(1) ac eithrio’r rheini a wneir o dan adrannau 12 neu 22. Caiff y Cynulliad ddewis y weithdrefn hon drwy gymeradwyo drafft o’r rheoliadau drwy benderfyniad ar ôl i 40 o ddiwrnodau ddod i ben ers i’r rheoliadau drafft gael eu gosod gan Weinidogion Cymru. Mae’r weithdrefn uwch lawn fel y’i nodir ym mharagraff 1(6) i (14) yn gymwys i unrhyw reoliadau a wneir o dan adrannau 12 neu 22.
129.Caiff y Cynulliad benderfynu cymhwyso’r weithdrefn uwch at reoliadau drafft sy’n dod o fewn paragraff 1(1) drwy benderfynu o fewn y cyfnod o 30 o ddiwrnodau ar ôl eu gosod y dylai’r weithdrefn fod yn gymwys. Caiff pwyllgor yn y Cynulliad a chanddo’r gorchwyl o adrodd ar y rheoliadau drafft argymell o fewn yr un cyfnod o 30 o ddiwrnodau y dylai’r weithdrefn uwch fod yn gymwys. Os ceir argymhelliad o’r fath, mae’r weithdrefn uwch i fod yn gymwys oni bai bod y Cynulliad yn gwrthod yr argymhelliad drwy benderfyniad o fewn yr un cyfnod o 30 o ddiwrnodau.
130.Pan fo’r weithdrefn uwch yn gymwys, mae paragraff 1(6) i (14) yn nodi’r weithdrefn i’w dilyn. Gweithdrefn dau gam yw hon pan gaiff Gweinidogion Cymru ddiwygio’r rheoliadau drafft. Y cam cychwynnol yw cyfnod o 60 o ddiwrnodau ar ôl gosod y rheoliadau drafft pan ganiateir i sylwadau gael eu cyflwyno, caiff y Cynulliad basio penderfyniadau a chaiff pwyllgor yn y Cynulliad a chanddo’r gorchwyl o adrodd ar y rheoliadau drafft wneud argymhellion. Rhaid i Weinidogion Cymru ystyried pob sylw, penderfyniad ac argymhelliad o’r fath. Ar ôl gosod datganiad o dan baragraff 1(7), caiff Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau ar ffurf y rheoliadau drafft os y’u cymeradwyir drwy benderfyniad gan y Cynulliad. Pan fo Gweinidogion Cymru yn dymuno gwneud newidiadau sylweddol i’r rheoliadau drafft, rhaid iddynt osod gerbron y Cynulliad y rheoliadau drafft diwygiedig a datganiad yn unol â pharagraff 1(11)(b). Gall Gweinidogion Cymru wneud y rheoliadau drafft diwygiedig os y’u cymeradwyir drwy benderfyniad gan y Cynulliad.
131.Mae paragraff 1(9) a (13) yn galluogi pwyllgor yn y Cynulliad i argymell nad oes unrhyw drafodion pellach mewn cysylltiad â’r rheoliadau drafft neu’r rheoliadau drafft diwygiedig. Pan fo argymhelliad o’r fath wedi ei wneud, ni chaniateir unrhyw drafodion pellach mewn cysylltiad â’r rheoliadau drafft neu’r rheoliadau drafft diwygiedig oni bai bod yr argymhelliad wedi ei wrthod drwy benderfyniad gan y Cynulliad. Mae hyn yn golygu, heb i’r Cynulliad wrthod yr argymhelliad, na all Gweinidogion Cymru wneud y rheoliadau drafft neu’r rheoliadau drafft diwygiedig.
132.Mae paragraff 2(1) a (2) yn gwneud darpariaeth ar gyfer yr achosion pan na chaiff Gweinidogion Cymru ddatgelu sylwadau, a phan nad oes angen iddynt ddatgelu sylwadau, a gyflwynir am reoliadau drafft neu reoliadau drafft diwygiedig o dan baragraff 1. Fodd bynnag, nid yw’r ddarpariaeth ym mharagraff 2(1) a (2) yn gweithredu i atal Gweinidogion Cymru rhag datgelu i bwyllgor yn y Cynulliad a chanddo’r gorchwyl o adrodd ar y rheoliadau drafft neu’r rheoliadau drafft diwygiedig.
133.Mae adran 14 o DD 1978 yn darparu, pan fo Deddf yn rhoi pŵer i wneud is-ddeddfwriaeth, ei bod yn ymhlygu, onid ymddengys bwriad i’r gwrthwyneb, fod pŵer, sy’n arferadwy yn yr un modd ac sy’n ddarostyngedig i’r un amodau neu gyfyngiadau, i ddirymu, diwygio neu ailddeddfu unrhyw offeryn a wneir o dan y pŵer. Mae hyn yn darparu bod unrhyw offeryn dirymu, diwygio neu ailddeddfu yn ddarostyngedig i’r un gofynion craffu sy’n gymwys i’r offeryn gwreiddiol. Mae paragraff 5 yn darparu bwriad i’r gwrthwyneb at ddibenion adran 14 o DD 1978. Mae hyn yn adlewyrchu’r ffaith mai cynnwys y rheoliadau (ac eithrio rheoliadau a wneir o dan adran 11) sy’n llywodraethu’r trefniadau craffu sy’n gymwys o dan Atodlen 2. Felly, efallai y bydd yn ofynnol diwygio offeryn gwreiddiol, a wneir o dan y weithdrefn safonol, o dan y weithdrefn frys yn ddiweddarach. Mae paragraff 5 yn galluogi i hyn ddigwydd.
134.Mae paragraff 6 yn adlewyrchu’r posibilrwydd y caiff offeryn statudol sy’n cynnwys rheoliadau a wneir o dan y Ddeddf hefyd gynnwys rheoliadau a wneir o dan bŵer gwahanol sy’n ddarostyngedig i’r weithdrefn penderfyniad negyddol. Mae paragraff 6 yn darparu mai’r trefniadau craffu a nodir yn y Ddeddf sy’n gymwys o dan amgylchiadau o’r fath.
