Eithriad ar gyfer disodli prif breswylfaLL+C
8(1)Nid yw trafodiad yn drafodiad eiddo preswyl cyfraddau uwch o dan baragraff 3 os yw’r annedd a brynir yn disodli unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr.
(2)At ddibenion y paragraff hwn, mae’r annedd a brynir yn disodli unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr—
(a)os yw’r prynwr, ar y dyddiad y mae’r trafodiad (“y trafodiad o dan sylw”) yn cael effaith, yn bwriadu i’r annedd a brynir fod yn unig breswylfa neu’n brif breswylfa iddo,
(b)os yw’r prynwr neu briod neu bartner sifil y prynwr ar y pryd, mewn trafodiad tir arall (“y trafodiad blaenorol”) a oedd yn cael effaith ar ddyddiad yn ystod [F1y cyfnod a ganiateir], wedi gwaredu prif fuddiant mewn annedd arall (“yr annedd a werthir”),
(c)os nad oedd gan y prynwr na phriod neu bartner sifil y prynwr, yn union ar ôl y dyddiad yr oedd y trafodiad blaenorol yn cael effaith, unrhyw brif fuddiant yn yr annedd a werthir,
(d)os yr annedd a werthir oedd unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr ar unrhyw adeg yn ystod [F2y cyfnod a ganiateir] y cyfeirir ato ym mharagraff (b), ac
(e)os nad yw’r prynwr neu briod neu bartner sifil y prynwr, ar unrhyw adeg yn ystod y cyfnod sy’n dechrau â’r dyddiad yr oedd y trafodiad blaenorol yn cael effaith ac sy’n dod i ben â’r dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith, wedi caffael prif fuddiant mewn unrhyw annedd arall gyda’r bwriad iddi fod yn unig breswylfa neu’n brif breswylfa’r prynwr.
[F3(2A)At ddibenion is-baragraffau (2)(b) a (d), ystyr “y cyfnod a ganiateir” yw—
(a)y cyfnod o 3 blynedd sy’n dod i ben â’r dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith, neu
(b)unrhyw gyfnod sy’n dod i ben â’r dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith sy’n hwy na 3 blynedd os bodlonir yr amodau yn is-baragraff (2B).
(2B)Yr amodau yw—
(a)daeth cyfyngiad perthnasol i rym yn ystod y cyfnod o 3 blynedd sy’n dechrau â’r dyddiad yr oedd y trafodiad blaenorol yn cael effaith (“y cyfnod perthnasol”),
(b)cafodd y cyfyngiad perthnasol effaith andwyol sylweddol ar allu’r prynwr i gaffael annedd sy’n disodli unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr cyn diwedd y cyfnod perthnasol, ac
(c)ymrwymir i’r trafodiad o dan sylw—
(i)ar neu ar ôl 12 Gorffennaf 2024, a
(ii)cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol.
(2C)Os bodlonir yr amodau yn is-baragraff (2B), rhaid i’r prynwr gynnwys datganiad yn y ffurflen dreth mewn cysylltiad â’r trafodiad o dan sylw sy’n esbonio sut y bodlonir yr amodau yn is-baragraff (2B).]
(3)Nid yw is-baragraff (2)(c) yn gymwys i briod neu bartner sifil y prynwr os nad oedd y ddau ohonynt yn cyd-fyw ar y dyddiad yr oedd y trafodiad o dan sylw yn cael effaith (gweler paragraff 25(3) am ystyr “cyd-fyw”).
(4)At ddibenion y paragraff hwn, caiff yr annedd a brynir ddod yn annedd sy’n disodli unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr—
(a)os oedd y prynwr, ar y dyddiad y mae’r trafodiad (“y trafodiad o dan sylw”) yn cael effaith, yn bwriadu i’r annedd a brynir fod yn unig breswylfa neu’n brif breswylfa iddo,
(b)os yw’r prynwr neu briod, cyn-briod, partner sifil neu gyn-bartner sifil y prynwr, mewn trafodiad tir arall [F4(“y trafodiad gwaredu”)] sy’n cael effaith ar ddyddiad yn ystod [F5y cyfnod a ganiateir], yn gwaredu prif fuddiant mewn annedd arall (“yr annedd a werthir”),
(c)os nad oes gan y prynwr na phriod neu bartner sifil y prynwr, yn union ar ôl y dyddiad y mae’r [F6trafodiad gwaredu] yn cael effaith, brif fuddiant yn yr annedd a werthir, a
(d)os yr annedd a werthir oedd unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr ar unrhyw adeg yn ystod y cyfnod o 3 blynedd sy’n dod i ben â’r dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith.
[F7(4A)At ddibenion is-baragraff (4)(b), ystyr “y cyfnod a ganiateir” yw—
(a)y cyfnod o 3 blynedd sy’n dechrau â’r diwrnod ar ôl y dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith, neu
(b)unrhyw gyfnod sy’n dechrau â’r diwrnod ar ôl y dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith sy’n hwy na 3 blynedd os bodlonir yr amodau yn is-baragraff (4B) neu is-baragraff (4C).
(4B)Yr amodau yw—
(a)daeth cyfyngiad perthnasol i rym yn ystod y cyfnod o 3 blynedd sy’n dechrau â’r diwrnod ar ôl y dyddiad y mae’r trafodiad o dan sylw yn cael effaith (“y cyfnod perthnasol”),
(b)cafodd y cyfyngiad perthnasol effaith andwyol sylweddol ar allu’r prynwr neu briod, cyn-briod, partner sifil neu gyn-bartner sifil y prynwr i waredu’r prif fuddiant yn yr annedd a werthir cyn diwedd y cyfnod perthnasol, ac
(c)ymrwymir i’r trafodiad gwaredu—
(i)ar neu ar ôl 12 Gorffennaf 2024, a
(ii)cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol.
(4C)Yr amodau yw—
(a)ar ddyddiad cael effaith y caffaeliad o’r prif fuddiant gan y prynwr neu briod, cyn-briod, partner sifil neu gyn-bartner sifil y prynwr yn yr annedd a werthir, roedd gan yr annedd a werthir ddiffyg diogelwch tân na allai rhywun a oedd yn prynu’r buddiant fod wedi gwybod amdano yn rhesymol,
(b)roedd gan berson perthnasol ddyletswydd (i unrhyw raddau) i unioni’r diffyg diogelwch tân, ac
(c)naill ai—
(i)nad oedd y diffyg diogelwch tân wedi ei unioni ar y dyddiad y mae’r trafodiad gwaredu yn cael effaith, neu
(ii)pan oedd y diffyg diogelwch tân wedi ei unioni ar y dyddiad y mae’r trafodiad gwaredu yn cael effaith, ymrwymwyd i’r trafodiad gwaredu cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol ar ôl i’r diffyg diogelwch tân gael ei unioni.
(4D)Yn is-baragraff (4C)—
ystyr “diffyg diogelwch tân” (“fire safety defect”), mewn perthynas ag annedd a werthir, yw diffyg diogelwch tân sy’n debygol o—
(a)lleihau’n sylweddol nifer y personau sydd â diddordeb mewn prynu’r annedd a werthir na phe na bai ganddo’r diffyg, neu
(b)gostwng yn sylweddol werth marchnadol yr annedd a werthir na phe na bai ganddo’r diffyg;
ystyr “person perthnasol” (“relevant person”) yw—
(a)pan fo’r prif fuddiant yn yr annedd a werthir yn fuddiant lesddaliad—
(i)landlord y person a oedd â’r prif fuddiant, neu
(ii)datblygwr yr annedd a werthir;
(b)pan fo’r prif fuddiant yn yr annedd a werthir yn fuddiant rhydd-ddaliad mewn tir cyfunddaliad—
(i)y gymdeithas cyfunddaliad ar gyfer yr annedd a werthir, neu
(ii)datblygwr yr annedd a werthir;
(c)pan fo’r prif fuddiant yn yr annedd a werthir yn fuddiant rhydd-ddaliad (ac eithrio buddiant mewn tir cyfunddaliad), ddatblygwr yr annedd a werthir.
(4E)Yn y diffiniad o “person perthnasol” yn is-baragraff (4D), nid yw “datblygwr” yn cynnwys datblygwr sydd hefyd y person a oedd â’r prif fuddiant.]
(5)Nid yw is-baragraff (4)(c) yn gymwys i briod neu bartner sifil y prynwr os nad yw’r ddau ohonynt yn cyd-fyw ar y dyddiad y mae’r [F8trafodiad gwaredu] yn cael effaith (gweler paragraff 25(3) am ystyr “cyd-fyw”).
(6)Am ddarpariaeth bellach mewn cysylltiad ag annedd sy’n dod yn annedd sy’n disodli unig breswylfa neu brif breswylfa’r prynwr, gweler paragraff 23.
Diwygiadau Testunol
F1Geiriau yn Atod. 5 para. 8(2)(b) wedi eu hamnewid (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(2)(a)
F2Geiriau yn Atod. 5 para. 8(2)(d) wedi eu hamnewid (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(2)(b)
F3Atod. 5 para. 8(2A)-(2C) wedi ei fewnosod (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(3)
F4Geiriau yn Atod. 5 para. 8(4)(b) wedi eu mewnosod (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(4)(a)(i)
F5Geiriau yn Atod. 5 para. 8(4)(b) wedi eu hamnewid (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(4)(a)(ii)
F6Geiriau yn Atod. 5 para. 8(4)(c) wedi eu hamnewid (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(4)(b)
F7Atod. 5 para. 8(4A)-(4E) wedi ei fewnosod (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(5)
F8Geiriau yn Atod. 5 para. 8(5) wedi eu hamnewid (12.7.2024) gan Rheoliadau Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (Diwygio Atodlen 5) 2024 (O.S. 2024/791), rhlau. 1(2), 3(6)
Addasiadau (ddim yn newid testun)
C1Atod. 5 applied (ynghyd â modifications) (1.4.2018) by Rheoliadau Treth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 (O.S. 2018/126), rhlau. 1(2), 12
Gwybodaeth Cychwyn
I1Atod. 5 para. 8 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 81(2)
I2Atod. 5 para. 8 mewn grym ar 1.4.2018 gan O.S. 2018/34, ergl. 3