Adrannau 3–5 - Trafodiadau tir, buddiant trethadwy a buddiant esempt
11.Diffinnir “trafodiad tir” fel caffael buddiant trethadwy (adran 3). Ystyr “buddiant trethadwy” yw unrhyw ystad, unrhyw fuddiant, unrhyw hawl neu unrhyw bŵer yn nhir neu dros dir yng Nghymru neu fudd rhwymedigaeth o dan unrhyw gyfyngiad sy’n effeithio ar ystad, buddiant, hawl neu bŵer o’r fath yn nhir neu dros dir yng Nghymru (adran 4). Nid yw tir yng Nghymru yn cynnwys tir islaw marc cymedrig y distyll.
12.Mae adran 5 yn darparu nad yw buddiannau trethadwy yn cynnwys buddiannau esempt. At ddibenion treth trafodiadau tir mae buddiannau esempt yn cynnwys (ymhlith eraill):
buddiant sicrhad (e.e. morgais);
trwydded i ddefnyddio tir neu i feddiannu tir;
tenantiaeth wrth ewyllys; rhyddfraint neu faenor. Mae’r term “maenor” yn ymwneud ag arglwyddiaeth maenor yn unig. Caiff buddiannau trethadwy fel proffidiau à prendre gyd-fynd ag arglwyddiaeth maenor, ond ni fydd y rhain yn fuddiannau esempt.
13.Gwneir darpariaeth bellach ar gyfer buddiannau esempt mewn perthynas â threfniadau ariannol eraill ym mharagraff 7 o Atodlen 10.
14.Caiff Gweinidogion Cymru, drwy reoliadau, amrywio’r buddiannau mewn tir sy’n fuddiannau esempt. Bydd rheoliadau o’r fath yn ddarostyngedig i’r weithdrefn gadarnhaol.