Rhan 8: Atodol
Adran 45: Darparu gwasanaethau etc gan Gymwysterau Cymru
99.Mae gan Gymwysterau Cymru y pŵer o dan yr adran hon i ddarparu gwasanaethau ymgynghori a gwasanaethau eraill ar sail fasnachol ac i godi ffioedd am y rhain. Caiff Cymwysterau Cymru ddatblygu arbenigedd mewn perthynas â chymwysterau a allai fod o werth masnachol. Yn wahanol i sefyllfa pan fo unrhyw ffioedd i’w codi mewn cysylltiad â’i swyddogaethau rheoleiddiol (y cynllun y mae’n ofynnol cael cymeradwyaeth Gweinidogion Cymru ymlaen llaw ar ei gyfer o dan adran 49), bydd Cymwysterau Cymru yn gallu pennu ei raddfa ffioedd ei hun ar gyfer gweithgareddau masnachol heb gyfeirio at Weinidogion Cymru.
100.Er enghraifft, efallai y bydd Cymwysterau Cymru yn meddwl ei bod yn hwylus darparu gwasanaethau o’r fath drwy gwmni. Mae’r adran hon yn caniatáu i Gymwysterau Cymru ddarparu’r gwasanaethau drwy gwmni a berchenogir yn gyfan gwbl, yn ddarostyngedig i gymeradwyaeth Gweinidogion Cymru. O dan adran 47, rhaid i Gymwysterau Cymru nodi datganiad o’i bolisi o ran arfer y swyddogaeth hon.
Adran 46: Adolygu ac ymchwil
101.Wrth arfer ei swyddogaethau o dan yr adran hon, rhaid i Gymwysterau Cymru roi sylw i’r egwyddorion a nodir yn adran 54(2) (cyflawni gweithgareddau rheoleiddiol). Gweler hefyd adran 47 o ran y gofyniad i lunio datganiad o’i bolisi mewn perthynas â’i swyddogaethau o dan y Rhan hon.
102.Mae’r adran hon yn galluogi Cymwysterau Cymru i adolygu’n barhaus y dyfarniad o gymwysterau a gymeradwywyd ac a ddynodwyd a gweithgareddau eraill cyrff cydnabyddedig sy’n berthnasol i’w cydnabyddiaeth, ynghyd â chynnal unrhyw adolygiadau eraill sy’n ymwneud ag unrhyw agwedd ar gymwysterau (mae “cymhwyster“ wedi ei ddiffinio yn adran 56. Er enghraifft, caiff Cymwysterau Cymru gynnal adolygiad o brosesau sicrhau ansawdd corff cydnabyddedig unigol, neu caiff benderfynu adolygu’r prosesau ar gyfer cyflenwi asesiadau ar-lein yr holl gyrff dyfarnu y mae’n eu cydnabod. Mewn perthynas â chymwysterau a gymeradwywyd neu a ddynodwyd, caiff Cymwysterau Cymru, er enghraifft, benderfynu adolygu ffurf ar gymhwyster Bioleg TGAU un corff dyfarnu, neu caiff benderfynu, er enghraifft, adolygu pob cymhwyster a gymeradwywyd a/neu ddynodwyd ar lefel benodol. Caiff Cymwysterau Cymru hefyd, er enghraifft, ddymuno cynnal adolygiad o gymwysterau a ddyfernir gan gyrff nad ydynt wedi eu cydnabod ganddo neu gymwysterau y mae cyrff cydnabyddedig wedi penderfynu eu heithrio rhag cael eu cydnabod.
103.Mae’r adran hon hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru adolygu ei rôl ei hun a rôl cyrff dyfarnu yn gyson. Caniateir i’r ddyletswydd hon, er enghraifft, gwmpasu ystyried a ddylai Cymwysterau Cymru ddod yn gorff dyfarnu ac ym mha ffordd, mewn amser. Byddai angen deddfwriaeth bellach i wneud hyn (gweler paragraffau 6 a 7 uchod).
104.Mae’r adran hon hefyd yn rhoi’r pŵer i Gymwysterau Cymru i wneud neu i gomisiynu gwaith ymchwil ynghylch unrhyw fater sy’n gysylltiedig â chymwysterau. Caiff Cymwysterau Cymru ddefnyddio ei staff ei hun i wneud y gwaith ymchwil hwn, neu caiff ofyn i eraill ei wneud ar ei ran.
Adran 47: Datganiad polisi a datganiad ynghylch ymgynghori
105.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru gyhoeddi gwybodaeth sy’n nodi sut y mae’n bwriadu mynd ati i gyflawni ei swyddogaethau rheoleiddiol allweddol. Diben y datganiad polisi yw gwneud y ffordd y mae Cymwysterau Cymru yn debygol o fynd ati i gyflawni ei swyddogaethau yn dryloyw i’r rheini y mae’n bosibl y bydd yn effeithio arnynt a’r cyhoedd yn gyffredinol. Rhaid i’r datganiad gynnwys gwybodaeth am y materion a restrir yn is-adran (2), gan y gallai’r materion hyn gael effaith sylweddol ar gyrff dyfarnu a’r modd y maent yn cynnal eu busnes.
106.Yn ogystal, mae is-adran (3) yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru lunio datganiad am yr amgylchiadau y mae’n bwriadu ymgynghori ynddynt a’r modd y mae’n bwriadu gwneud hynny. Nid yw hyn yn gyfyngedig i ymgyngoriadau ysgrifenedig, a byddai hefyd yn cwmpasu ffurfiau eraill ar ryngweithio ag eraill gyda golwg ar gael eu safbwyntiau.
107.Rhaid i’r datganiadau hyn gael eu hadolygu’n gyson a’u diwygio, os yw hynny’n briodol. Rhaid cyhoeddi’r datganiad cyntaf ac unrhyw ddatganiadau diwygiedig dilynol.
Adran 48: Cwynion
108.Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru gyhoeddi gwybodaeth sy’n nodi’r ffyrdd y bydd yn ymdrin â chwynion y mae’n eu cael, pa un a ydynt am arfer ei swyddogaethau ei hun, yn ymwneud yn benodol â dyfarnu cymhwyster a gymeradwywyd neu a ddynodwyd, neu’n ymwneud ag unrhyw weithgareddau eraill corff cydnabyddedig sy’n berthnasol i’w gydnabyddiaeth. Mae’r adran hon yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru benderfynu pa drefniadau y bydd yn eu dilyn mewn cysylltiad ag unrhyw un neu ragor o’r mathau hyn o gwynion, a chyhoeddi’r trefniadau hyn. Caniateir i’r trefniadau fod yn wahanol yn unol â’r math o gŵyn. Mae’n bosibl y bydd Caiff Cymwysterau Cymru yn ystyried, unwaith y mae wedi ymdrin â chŵyn hyd at bwynt penodol, fod angen atgyfeirio’r gŵyn at drydydd parti annibynnol a chaiff y trefniadau hyn sydd wedi eu cyhoeddi wneud darpariaeth ar gyfer hyn. Mae is-adran (4) yn diffinio person fel un sy’n ‘annibynnol’ at y diben hwn pan na fo’r person yn aelod o Gymwysterau Cymru nac ychwaith yn aelod o’i staff (neu, mewn achos pan fo’r person annibynnol yn gorff, os nad yw unrhyw un o’i aelodau yn aelod o Gymwysterau Cymru nac yn aelod o staff Cymwysterau Cymru).
Adran 49: Cynllun codi ffioedd
109.Mae’r adran hon yn nodi pwerau Cymwysterau Cymru i godi ffioedd. Os yw Cymwysterau Cymru yn dymuno codi ffioedd ar gyrff dyfarnu mewn cysylltiad â’i weithgareddau rheoleiddiol a restrir yn is-adran (1), rhaid iddo yn gyntaf lunio rhestr o’r ffioedd arfaethedig mewn perthynas â chostau Cymwysterau Cymru mewn cynllun sydd i’w gymeradwyo gan Weinidogion Cymru. Nid yw hyn yn cynnwys swyddogaethau gorfodi yn Rhan 7 (mae pŵer penodol yn adran 41 i Gymwysterau Cymru adennill costau mewn cysylltiad â gosod sancsiynau). Dim ond yn unol â’r cynllun (neu’r cynllun fel y’i diwygiwyd) y caiff Cymwysterau Cymru godi ffioedd, a rhaid ei fod wedi ei gymeradwyo gan Weinidogion Cymru a’i gyhoeddi.
Adran 52: Cydweithio
110.Mae’r adran hon yn galluogi Cymwysterau Cymru i weithio gydag eraill, ar yr amod ei fod yn ystyried ei bod yn briodol gwneud hynny mewn cysylltiad â’i swyddogaethau ei hun. Er enghraifft, efallai y bydd Cymwysterau Cymru am gydweithio â rheoleiddwyr cymwysterau eraill y DU mewn perthynas ag adolygu ffurfiau dynodedig ar gymhwyster sydd hefyd yn cael eu rheoleiddio gan reoleiddwyr eraill, neu ymchwilio i gwynion ynghylch y ffurfiau dynodedig hynny.
