Atodlen 3: Darpariaeth Bellach Ynghylch Cydnabod Cyrff Dyfarnu
Paragraff 1: Cyfnod para cydnabyddiaeth
145.Mae’r paragraff hwn yn egluro dyddiad dechrau cydnabyddiaeth corff dyfarnu ac yn pennu’r tri amgylchiad pan ddaw cydnabyddiaeth i ben.
Paragraffau 2 a 3: Amodau cydnabod safonol
146.Mae’r paragraffau hyn yn gosod dyletswydd ar Gymwysterau Cymru i gyhoeddi ‘amodau cydnabod safonol’ a fydd yn gymwys i gyrff dyfarnu unwaith y byddant wedi cael eu cydnabod. Mae’n debygol y byddai’r amodau cydnabod safonol yn ymwneud ag ystod eang o faterion, megis, er enghraifft, rheoli achosion o wrthdaro buddiannau, darparu staff sydd â’r cymwysterau priodol, rheoli effeithiau andwyol a rheoli risgiau. Bydd amodau cydnabod sylfaenol yn gymwys i gorff a gydnabyddir mewn cysylltiad â dyfarnu cymhwyster hyd yn oed os na gymeradwyir neu os na ddyfernir y cymhwyster hwnnw. Mae’r darpariaethau yn caniatáu i amodau gwahanol gael eu cymhwyso mewn perthynas ag:
mathau gwahanol o gyrff dyfarnu (er enghraifft, ‘cyrff dyfarnu sy’n elusennau’);
mathau gwahanol o gymhwyster (er enghraifft, ‘cyrff dyfarnu sy’n cynnig cymwysterau dynodedig’);
amgylchiadau gwahanol pan gaiff cymhwyster ei ddyfarnu (er enghraifft pan gaiff cymhwyster ei ddyfarnu ar ôl i ddysgwr ailsefyll modiwl); a
disgrifiadau gwahanol o berson y mae cymhwyster yn cael ei ddyfarnu iddo (er enghraifft pan gaiff ei ddyfarnu i ddysgwyr o dan 19 oed).
147.Bydd amodau safonol fel arfer yn gymwys i gyrff dyfarnu cydnabyddedig, ond bydd Cymwysterau Cymru yn gallu penderfynu mewn achosion penodol na fydd rhai o’r amodau safonol a fyddent fel arall yn gymwys yn gymwys a chaiff wneud y penderfyniad hwnnw naill ai wrth roi cydnabyddiaeth neu ar ôl hynny. Mae Cymwysterau Cymru hefyd yn gallu dirymu ei benderfyniad. Mae paragraff 2(6) yn darparu nad yw amodau ’capio ffioedd’ a ‘trosglwyddo’ yn amodau safonol (gweler paragraff 4 o Atodlen 3 am ragor o wybodaeth am amodau capio ffioedd a throsglwyddo sydd wedi eu diffinio fel ‘amodau arbennig’).
148.Gall Cymwysterau Cymru ddiwygio’r amodau safonol, ond os yw’n gwneud hynny rhaid iddo gyhoeddi’r diwygiadau, hysbysu cyrff cydnabyddedig a bod yn glir am y dyddiad y byddant yn gymwys ohono (mewn perthynas â chorff, ni all y dyddiad hwnnw fod cyn y mae wedi ei hysbysu amdano). Caniateir i ddyddiadau dechrau gwahanol fod yn gymwys ar gyfer cyrff gwahanol. Er bod rhaid i Gymwysterau Cymru roi sylw (o dan adran 54) i’r egwyddorion y dylai gweithgareddau rheoleiddiol (megis gorfodi ei amodau safonol) gael eu cyflawni mewn ffordd sy’n dryloyw, yn atebol, yn gymesur ac yn gyson, mae unrhyw achos o dorri’r amodau hyn yn sbarduno’r pwerau gorfodi o dan Ran 7 – ynghyd â’r pŵer i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl o dan baragraff 19(1) o Atodlen 3.
Paragraffau 4 a 5: Amodau arbennig y caniateir i gydnabyddiaeth fod yn ddarostyngedig iddynt
149.Mae’r paragraffau hyn yn nodi’r math arall o amodau (a elwir yn amodau arbennig) y caniateir eu gosod ar gorff dyfarnu cydnabyddedig gan Gymwysterau Cymru, gan gynnwys (ond nid yn gyfyngedig iddynt) capio ffioedd (ei gwneud yn ofynnol sicrhau nad yw ffioedd penodol yn mynd y tu hwnt i derfyn penodol); trosglwyddo (ei ddiben yw sicrhau y caniateir i gymhwyster a gymeradwywyd neu a ddynodwyd a ddyfernir gan y corff cydnabyddedig gael ei ddyfarnu gan gorff arall); a’i gwneud yn ofynnol i gyrff dyfarnu cydnabyddedig gydymffurfio â chyfarwyddydau a roddir gan Gymwysterau Cymru o dan baragraff 4. Gwneir darpariaeth i Gymwysterau Cymru ddiwygio neu ddirymu’r amodau arbennig hyn, ac mae gofynion hefyd ynghylch hysbysu ac amseru.
150.Rhaid i ddatganiad polisi Cymwysterau Cymru nodi’r amgylchiadau pan fo cydnabyddiaeth o gorff dyfarnu yn debygol o gael ei gwneud yn ddarostyngedig i amod arbennig, pa bryd y mae’r amodau arbennig yn debygol o gael eu hadolygu neu eu diwygio a’r ffactorau sy’n debygol o gael eu hystyried wrth wneud hynny (adran 47(2)).
Paragraffau 6 i 11: Amodau capio ffioedd
151.Mae’r paragraffau hyn yn diffinio beth yw amod capio ffioedd. Dim ond mewn perthynas â chymwysterau a gymeradwywyd neu a ddynodwyd a ddyfernir i ddysgwyr sy’n dilyn cyrsiau addysg neu hyfforddiant sy’n cael eu cyllido’n gyhoeddus ac sy’n arwain at y cymwysterau hynny y gellir cyfyngu ar ffioedd (er enghraifft ffioedd cofrestru ar gyfer arholiad). Caniateir i ffioedd a godir o ganlyniad i’r ddarpariaeth o wasanaethau neu gyfleusterau gan y corff mewn cysylltiad â dyfarnu’r cymwysterau hynny i ddysgwyr o’r fath, er enghraifft ffioedd a godir am ddarparu tystysgrif newydd yn lle’r un wreiddiol, gael eu cyfyngu gan amod capio ffioedd hefyd. Rhaid i Gymwysterau Cymru fod wedi ei fodloni ei bod yn briodol gosod yr amod i sicrhau gwerth am arian. Mae adran 47(2) yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru nodi yn ei ddatganiad polisi y meini prawf y mae’n debygol o’u cymhwyso wrth benderfynu a yw’n briodol gosod amod capio ffioedd, y materion sy’n debygol o gael eu hystyried wrth benderfynu ar y terfyn a bennir ynddo a chyfnod para tebygol yr amod. Diffinnir cwrs addysg sy’n cael ei gyllido’n gyhoeddus ym mharagraff 6(2).
152.Mae paragraff 8 yn nodi’r broses y caiff Cymwysterau Cymru osod amod capio ffioedd drwyddi, gan gynnwys y gofyniad i roi hysbysiad i’r corff dyfarnu o dan sylw am ei fwriad i osod yr amod, rhoi resymau dros ei fwriad i osod yr amod a dweud pa bryd y mae’n bwriadu penderfynu pa un ai i osod yr amod. Rhaid i Gymwysterau Cymru ystyried sylwadau a gyflwynir gan y corff ac os yw’n penderfynu gosod yr amod, rhaid hysbysu’r corff am hyn a hefyd am ei hawl i wneud cais am adolygiad o’r penderfyniad. Rhaid i’r hysbysiad hefyd ddweud pa bryd y mae’r amod yn cymryd effaith os nad yw’r corff yn gwneud cais am adolygiad.
153.Os yw’r corff yn gwneud cais am adolygiad o’r penderfyniad i osod amod capio ffioedd, mae paragraff 10 yn darparu manylion am y trefniadau y mae rhaid i Gymwysterau Cymru eu gwneud wrth drefnu i adolygydd annibynnol adolygu’r penderfyniad. Yn dilyn yr adolygiad, os yw Cymwysterau Cymru yn cadarnhau ei benderfyniad i osod yr amod, neu’n newid yr amod, yna rhaid i Gymwysterau Cymru roi hysbysiad i’r corff dyfarnu sy’n cynnwys y manylion a nodir ym mharagraff 10(5).
154.Mae paragraff 11 yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru ddilyn yr un weithdrefn ar gyfer diwygio amod capio ffioedd ag ar gyfer dyroddi amod capio ffioedd cychwynnol.
Paragraffau 12 i 16: Amodau trosglwyddo
155.Caniateir i amod trosglwyddo alluogi Cymwysterau Cymru i gyfarwyddo corff dyfarnu i drosglwyddo pethau i gorff dyfarnu arall er mwyn i’r corff arall hwnnw ddyfarnu’r cymhwyster. Y seiliau dros roi cyfarwyddyd o’r fath yw bod Cymwysterau Cymru yn ystyried ei bod yn angenrheidiol gwneud hynny er mwyn osgoi effeithiau andwyol sylweddol ar ddysgwyr. Os yw’r digwyddiadau a ddisgrifir yn yr amod yn dod i fod, caiff Cymwysterau Cymru gyfarwyddo corff dyfarnu i wneud trefniadau i alluogi corff dyfarnu arall i gyflenwi ffurf a gymeradwywyd neu a ddynodwyd ar gymhwyster. Rhaid i Gymwysterau Cymru nodi mewn datganiad polisi yr amgylchiadau pan fo cyfarwyddyd yn debygol o gael ei roi i gorff dyfarnu yn unol ag amod trosglwyddo a phwnc tebygol unrhyw gyfarwyddyd o’r fath (adran 47(2)).
156.Mae paragraffau 13 a 14 yn nodi’r broses i Gymwysterau Cymru pan fo’n bwriadu gwneud y cyfarwyddyd, i’r corff dyfarnu gael ei hysbysu am gyfarwyddyd arfaethedig, ac i’r corff allu gwneud cais am adolygiad o unrhyw benderfyniad dilynol i gyfarwyddo. Mae paragraff 16 yn nodi manylion y broses ar gyfer adolygiad gan berson annibynnol. Os yw Cymwysterau Cymru, yn dilyn yr adolygiad, yn cadarnhau ei benderfyniad, mae paragraff 16 hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i Gymwysterau Cymru hysbysu’r corff ac mae’n nodi pa fanylion y mae rhaid i’r hysbysiad eu cynnwys.
157.Mae paragraff 15 yn galluogi Cymwysterau Cymru i dalu digollediad i’r corff mewn cysylltiad â cholledion yr aed iddynt wrth gydymffurfio â’r cyfarwyddyd, ond dim ond os yw Cymwysterau Cymru yn meddwl ei bod yn rhesymol ac yn briodol gwneud hynny o dan yr amgylchiadau. Rhaid i Gymwysterau Cymru, mewn datganiad polisi o dan adran 47(2), nodi’r materion y mae’n debygol o’u hystyried wrth benderfynu pa un ai i wneud taliad o’r fath ac wrth benderfynu ar ei swm.
Paragraffau 17 a 18: Ildio cydnabyddiaeth
158.O dan baragraff 17, caiff corff dyfarnu cydnabyddedig roi hysbysiad ildio i Gymwysterau Cymru gan ofyn iddo dynnu ei gydnabyddiaeth o’r corff dyfarnu – naill ai mewn cysylltiad â phob cymhwyster y’i cydnabyddir ar ei gyfer neu mewn perthynas â chymhwyster penodedig (neu ddisgrifiad penodedig o gymhwyster). Rhaid i’r hysbysiad ildio bennu’r dyddiad y mae’r corff dyfarnu yn dymuno i’r gydnabyddiaeth ddod i ben. Rhaid i Gymwysterau Cymru roi cydnabyddiaeth o ildio i’r corff dyfarnu sy’n nodi’r dyddiad y bydd y gydnabyddiaeth yn dod i ben. Caniateir i’r dyddiad fod yr un peth â’r dyddiad a gynigir gan y corff dyfarnu neu ddyddiad gwahanol, fel y gwêl Cymwysterau Cymru yn briodol. Rhaid i Gymwysterau Cymru roi rhesymau yn yr hysbysiad o ran pam y mae dyddiad gwahanol i’r un a gynigiwyd gan y corff dyfarnu yn cael ei ddarparu, ac mae paragraff 17(6) yn cyfeirio at y materion y mae rhaid i Gymwysterau Cymru eu hystyried wrth benderfynu ar y dyddiad i’r gydnabyddiaeth gael ei hildio, sef yr angen i osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr a dymuniad y corff dyfarnu i’r gydnabyddiaeth ddod i ben ar y dyddiad y mae wedi ei bennu.
159.O dan baragraff 18, caiff Cymwysterau Cymru, am gyfnod penodedig, drin corff sydd wedi ildio ei gydnabyddiaeth fel pe bai’n parhau i gael ei gydnabod at ddibenion penodedig. Dim ond os yw Cymwysterau Cymru yn meddwl ei bod yn briodol gwneud darpariaeth o’r fath er mwyn osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr y caiff wneud hynny. Gwneir darpariaeth debyg mewn cysylltiad ag ildio cymeradwyaeth (gweler y nodiadau sy’n mynd gydag adran 26).
Paragraffau 19 i 23: Tynnu cydnabyddiaeth yn ôl
160.Mae’r paragraffau hyn yn galluogi Cymwysterau Cymru i roi terfyn ar ei gydnabyddiaeth o gorff dyfarnu mewn cysylltiad â chymhwyster (neu ddisgrifiad o gymhwyster) neu bob cymhwyster y mae’r corff dyfarnu wedi ei gydnabod mewn cysylltiad ag ef. Dim ond os nad yw’r corff dyfarnu yn cydymffurfio ag amodau cydnabod neu amodau cymeradwyo y caniateir i gydnabyddiaeth gael ei thynnu’n ôl. Canlyniadau tynnu’r gydnabyddiaeth yn ôl yw bod Cymwysterau Cymru wedyn yn gallu tynnu cymeradwyaeth i gymwysterau yn ôl o dan adran 27, byddai’r dynodiad hwnnw yn peidio â bod o dan adran 30 ac nid yw’r corff dyfarnu yn gallu gwneud cais mwyach i’w gymwysterau gael eu cymeradwyo neu eu dynodi. Dim ond cyrff cydnabyddedig a all wneud cais i’w cymwysterau gael eu cymeradwyo neu eu dynodi.
161.Mae’r broses ar gyfer tynnu cydnabyddiaeth yn ôl wedi ei nodi ym mharagraffau 20 i 22 ac mae’n cynnwys gofynion i roi hysbysiad gyda rhesymau dros y cynnig i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl, i ystyried sylwadau a gyflwynir gan y corff cydnabyddedig, i hysbysu’r corff cydnabyddedig am benderfyniad i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl a’i hawl i adolygu ac i wneud trefniadau ar gyfer adolygiad annibynnol o’r penderfyniad i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl os yw’r corff dyfarnu yn gwneud cais am adolygiad o’r fath. Os yw Cymwysterau Cymru, yn dilyn yr adolygiad, yn cadarnhau ei benderfyniad i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl, rhaid i’r corff dyfarnu cydnabyddedig gael ei hysbysu am y penderfyniad ac am ba bryd y bydd y tynnu’n ôl yn cymryd effaith.
162.Mae paragraff 23 yn nodi bod hysbysiadau a roddir gan Gymwysterau Cymru o dan baragraffau 21 neu 22 (tynnu cydnabyddiaeth yn ôl, neu gadarnhau penderfyniad i dynnu cydnabyddiaeth yn ôl) yn gallu gwneud darpariaeth i’r perwyl bod corff y mae ei gydnabyddiaeth wedi ei thynnu’n ôl yn parhau i gael ei drin fel pe bai’n cael ei gydnabod am gyfnod penodedig ac at ddibenion penodedig. Gwneir hyn er mwyn osgoi effaith andwyol ar ddysgwyr. Rhaid i’r hysbysiad gynnwys yr wybodaeth ychwanegol a nodir ym mharagraff 23(3). Gwneir darpariaeth debyg mewn cysylltiad â thynnu cymeradwyaeth yn ôl (gweler y nodiadau sy’n mynd gydag adran 28).
