Atodlen 2 – Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru
72.Mae paragraffau 1 i 5 yn cynnwys darpariaethau technegol ynglŷn â statws, telerau, cydnabyddiaeth ariannol a materion eraill ynglŷn â phenodiad y Comisiynydd. Mae paragraff 3 yn rhagnodi bod y Comisiynydd i gael ei benodi am gyfnod o 7 mlynedd.
73.Mae paragraffau 6 a 7 yn rhoi manylion am y seiliau a fyddai’n anghymhwyso unigolyn rhag ei benodi yn Gomisiynydd, ac am y trefniadau ar gyfer terfynu penodiad Comisiynydd (ac eithrio drwy anghymhwyso).
74.Mae paragraff 8 yn gwneud darpariaeth i’r perwyl y caiff y Comisiynydd wneud unrhyw beth yr ystyria’n briodol mewn cysylltiad â swyddogaethau’r Comisiynydd, gan gynnwys codi tâl am wasanaethau, talu i drydydd partïon am wasanaethau a derbyn rhoddion. Ni chaiff y Comisiynydd ddarparu cymorth ariannol i gaffael neu waredu tir heb gymeradwyaeth Gweinidogion Cymru.
75.Mae paragraffau 9 a 10 yn gwneud darpariaethau ynglŷn â’r ddyletswydd sydd ar y Comisiynydd i benodi Dirprwy Gomisiynydd, pwerau’r Comisiynydd i benodi staff a thalu iddynt, a’r gallu i ddirprwyo swyddogaethau’r Comisiynydd i unrhyw berson, gan gynnwys aelod o’i staff.
76.Mae paragraff 11 yn gwneud darpariaeth i’r Dirprwy Gomisiynydd arfer swyddogaethau’r Comisiynydd pan fo swydd y Comisiynydd yn wag, neu os yw Gweinidogion Cymru wedi eu bodloni nad yw’r Comisiynydd yn gallu arfer y swyddogaethau hynny am unrhyw reswm.
77.Mae paragraffau 12, 13 a 14 yn ei gwneud yn ofynnol bod y Comisiynydd yn sefydlu gweithdrefn ar gyfer ymchwilio i gwynion ynglŷn â’r modd yr arferir ei swyddogaethau, ac yn creu a chynnal cofrestr o fuddiannau’r Comisiynydd a’r Dirprwy Gomisiynydd, gan roi copi ohoni ar gael i’w harchwilio gan y cyhoedd. Mae paragraff 15 yn darparu bod rhaid i’r Comisiynydd a’r Dirprwy Gomisiynydd beidio ag arfer swyddogaeth os cofrestrwyd buddiant ganddo sy’n gysylltiedig ag arfer y swyddogaeth honno.
78.Mae paragraff 16 yn darparu y caiff Gweinidogion Cymru dalu symiau priodol i’r Comisiynydd mewn perthynas â gwariant ar gyflawni swyddogaethau’r Comisiynydd.
79.Mae paragraff 17 yn ei gwneud yn ofynnol bod y Comisiynydd yn paratoi adroddiad blynyddol mewn perthynas â phob blwyddyn ariannol; rhaid cyhoeddi’r adroddiad hwn yn ddim hwyrach na’r 31 Awst sy’n dilyn y flwyddyn ariannol y mae’r adroddiad yn ymdrin â hi. Rhaid i’r Comisiynydd anfon yr adroddiad at Weinidogion Cymru, a rhaid iddynt hwythau ei roi gerbron y Cynulliad Cenedlaethol.
80.Wrth baratoi’r adroddiad hwnnw rhaid i’r Comisiynydd ymgynghori â’r panel cynghori (gweler adran 26) ac unrhyw berson arall a ystyrir yn briodol gan y Comisiynydd. Rhaid i’r adroddiad blynyddol ddarparu crynodeb o raglen waith y Comisiynydd a manylion am y camau gweithredu a gymerwyd ganddo yn ystod y flwyddyn ariannol dan sylw, dadansoddiad o effeithiolrwydd y Comisiynydd o ran galluogi gwireddu ei ddyletswydd gyffredinol, ynghyd â manylion am ei raglen waith arfaethedig ar gyfer y flwyddyn ariannol ddilynol, a chrynodeb o unrhyw gwynion a wnaed. Caiff yr adroddiad gynnwys hefyd asesiad y Comisiynydd o’r gwelliannau y dylai cyrff cyhoeddus eu gwneud, er mwyn bod yn fwy cydnaws â’r egwyddor datblygu cynaliadwy, wrth osod a chyflawni eu hamcanion llesiant.
81.Mae paragraff 17 hefyd yn diffinio blwyddyn ariannol gyntaf y Comisiynydd at ddibenion y Ddeddf, sef y cyfnod sy’n dechrau gyda’r diwrnod y penodir y Comisiynydd ac yn dod i ben ar y 31 Mawrth dilynol.
82.Mae paragraffau 18 i 22 yn nodi cyfrifoldebau’r Comisiynydd fel swyddog cyfrifyddu ac o ran darparu ar gyfer paratoi amcangyfrifon a chyfrifon gan y Comisiynydd, gan gynnwys unrhyw gyfarwyddydau y caiff Gweinidogion Cymru eu rhoi, ac yn darparu ar gyfer archwilio’r cyfrifon a’r defnydd o adnoddau’r Comisiynydd gan Archwilydd Cyffredinol Cymru.
83.Mae paragraff 23 yn darparu y caniateir i’r Comisiynydd gael sêl ac yn darparu bod rhaid i unrhyw ddogfen yr honnir ei chyflawni o dan y sêl honno, neu ei llofnodi gan y Comisiynydd, neu ar ei ran, gael ei derbyn yn dystiolaeth ac, oni phrofir yn wahanol, ei derbyn fel dogfen y Comisiynydd.
