(1)Mae’r adran hon yn gymwys—
(a)pan fo anghenion gofal a chymorth person yn cael eu diwallu o dan adran 35, 36, 37 neu 38 mewn ffordd sy’n cynnwys darparu llety [F1, pan fo’n cael ei dderbyn i ysbyty] (neu’r ddau), a
(b)pan fo’n ymddangos i awdurdod lleol bod perygl o golli neu ddifrodi eiddo symudol y person yn ardal yr awdurdod—
(i)am nad yw’r person yn gallu (p’un ai’n barhaol neu dros dro) gwarchod yr eiddo na delio â’r eiddo, a
(ii)am nad oes trefniadau addas wedi eu gwneud neu’n cael eu gwneud.
(2)Rhaid i’r awdurdod lleol gymryd camau rhesymol i atal neu i leihau’r golled neu’r difrod.
(3)At ddibenion cyflawni’r ddyletswydd honno, caiff yr awdurdod lleol—
(a)ar bob adeg resymol ac ar ôl rhoi hysbysiad rhesymol, fynd i mewn i unrhyw fangre yr oedd y person yn byw ynddi yn union cyn bod llety yn cael ei ddarparu iddo neu cyn iddo gael ei dderbyn i ysbyty, a
(b)cymryd unrhyw gamau eraill y mae’n barnu eu bod yn rhesymol angenrheidiol er mwyn atal neu leihau colled neu ddifrod.
(4)Rhaid i’r awdurdod lleol sicrhau bod y gofynion a ganlyn wedi eu bodloni cyn cymryd unrhyw gamau o dan is-adran (3)(a) neu (b)—
ACHOS 1 - pan fo’r awdurdod lleol wedi ei fodloni bod y person—
yn oedolyn neu’n blentyn 16 neu 17 oed a chanddo alluedd i gydsynio i’r camau gael eu cymryd, neu
yn blentyn o dan 16 oed a chanddo ddealltwriaeth ddigonol i wneud penderfyniad deallus ynghylch a gydsynia i’r camau gael eu cymryd,
rhaid i’r awdurdod lleol gael cydsyniad y person i’r camau gael eu cymryd;
ACHOS 2 - pan fo’r awdurdod lleol wedi ei fodloni bod y person yn oedolyn nad oes ganddo alluedd i gydsynio i’r camau gael eu cymryd—
rhaid i’r awdurdod lleol gael cydsyniad i’r camau gael eu cymryd a’r cydsyniad hwnnw gan berson sydd wedi ei awdurdodi o dan Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005 (p’un ai yn nhermau cyffredinol neu benodol) i roi cydsyniad ar ran yr oedolyn, os oes unrhyw berson wedi ei awdurdodi felly, neu
os nad oes unrhyw berson wedi ei awdurdodi felly, rhaid i’r awdurdod lleol fod wedi ei fodloni y byddai cymryd y camau er lles pennaf yr oedolyn;
ACHOS 3 - pan fo’r awdurdod lleol wedi ei fodloni bod y person yn blentyn 16 neu 17 oed nad oes ganddo alluedd i gydsynio i’r camau gael eu cymryd—
rhaid i’r awdurdod lleol gael cydsyniad i’r camau gael eu cymryd a’r cydsyniad hwnnw gan berson sydd wedi ei awdurdodi o dan Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005 (p’un ai yn nhermau cyffredinol neu benodol) i roi cydsyniad ar ran y plentyn, os oes unrhyw berson wedi ei awdurdodi felly, neu
os nad oes unrhyw berson wedi ei awdurdodi felly, rhaid i’r awdurdod lleol gael cysyniad i’r camau gael eu cymryd a’r cydsyniad hwnnw gan berson â chyfrifoldeb rhiant dros y plentyn;
ACHOS 4 - pan fo’r awdurdod lleol wedi ei fodloni bod y person yn blentyn o dan 16 oed nad oes ganddo ddealltwriaeth ddigonol i wneud penderfyniad deallus ynghylch a gydsynia i’r camau gael eu cymryd, rhaid i’r awdurdod lleol gael cydsyniad i’r camau gael eu cymryd a’r cydsyniad hwnnw gan berson â chyfrifoldeb rhiant dros y plentyn.
(5)Rhaid i’r awdurdod lleol gymryd camau rhesymol i gael unrhyw gydsyniad y gall fod ei angen o dan is-adran (4).
(6)Pan na all yr awdurdod lleol sicrhau bod y gofynion yn is-adran (4) wedi eu bodloni, mae dyletswydd yr awdurdod lleol o dan is-adran (2) yn peidio â bod yn gymwys.
(7)Pan fo awdurdod lleol yn bwriadu arfer y pŵer o dan is-adran (3)(a) neu (b), rhaid i’r swyddog y mae’n ei awdurdodi i wneud hynny ddarparu, os gofynnir iddo wneud hynny, ddogfennaeth ddilys yn nodi’r awdurdodiad i wneud hynny.
(8)Mae person sydd, heb esgus rhesymol, yn rhwystro arfer y pŵer o dan is-adran (3)(a) neu (b)—
(a)yn cyflawni trosedd, a
(b)yn agored, o’i gollfarnu’n ddiannod, i ddirwy heb fod yn fwy na lefel 4 ar y raddfa safonol.
(9)Caiff awdurdod lleol adennill unrhyw dreuliau rhesymol y mae’n eu tynnu o dan yr adran hon mewn perthynas ag eiddo symudol oedolyn oddi wrth yr oedolyn hwnnw.
(10)Gellir adennill yn ddiannod fel dyled sifil swm y gellir ei adennill o dan is-adran (9) (ond nid yw hynny’n effeithio ar unrhyw ddull arall o’i adennill).
Diwygiadau Testunol
F1Geiriau yn a. 58(1)(a) wedi eu hamnewid (6.4.2016) gan Rheoliadau Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 (Diwygiadau Canlyniadol) 2016 (O.S. 2016/413), rhlau. 2(1), 298
Gwybodaeth Cychwyn
I1A. 58 ddim mewn grym ar y Cydsyniad Brenhinol, gweler a. 199(2)