Rheoliad 2(1)
1. Pan gaiff gais i ardystio unrhyw datws hadyd, rhaid i swyddog awdurdodedig—
(a)dyrannu i’r person sy’n gwneud y cais rif sydd i’w alw’n “rhif adnabod y cynhyrchydd” (pan na fo un eisoes yn bod ar gyfer y person hwnnw);
(b)ar ôl archwiliad swyddogol, penderfynu yn unol â’r Atodlen hon ac Atodlen 4 ym mha gategorïau a graddau y mae modd marchnata’r tatws hadyd; ac
(c)yn ddarostyngedig i baragraffau 3 i 11, dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu yn unol â pharagraff 2.
2.—(1) Rhaid i dystysgrif cnwd sy’n tyfu ddatgan—
(a)enw a chyfeiriad y ceisydd;
(b)y categorïau a’r graddau y penderfynodd y swyddog awdurdodedig fod modd marchnata’r tatws hadyd ynddynt yn unol â pharagraff 1(b);
(c)enw’r uned amaethyddol y tyfwyd y cnwd arno;
(d)rhif adnabod y cynhyrchydd;
(e)y dyddiad pan gafodd y cnwd sy’n tyfu ei arolygu;
(f)amrywogaeth y tatws hadyd;
(g)ardal y tatws hadyd; ac
(h)lleoliad y cae lle tyfwyd y tatws hadyd.
(2) Yn is-baragraff (1), mae i “uned amaethyddol” yr ystyr a roddir i’r ymadrodd “agricultural unit” yn adran 109(2) o Ddeddf Amaeth 1947(1).
3. Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu ond pan fo swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni, o ran y tatws hadyd a archwiliwyd gan y swyddog hwnnw—
(a)bod y tatws hadyd o amrywogaeth o rywogaeth o datws sydd wedi ei gofnodi mewn Rhestr Genedlaethol neu yn y Catalog Cyffredin;
(b)bod y tatws hadyd mewn unrhyw un cnwd o un amrywogaeth;
(c)bod y tatws hadyd wedi eu cymryd o gnwd sy’n iach o’r clefydau neu’r plâu a ganlyn—
(i)Clefyd y Ddafaden (Synchytrium endobioticum (Schilb) Perc);
(ii)Llyngyr Tatws (rhywogaeth Globodera sy’n heintio tatws);
(iii)Pydredd Cylch (Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al ssp Sepedonicus (Spieck & Kotth) Davis et al);
(iv)Pydredd Coch (Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al);
(v)Firoid y Gloronen Bigfain;
(vi)Chwilen Golorado (Leptinotarsa decemlineata (Say)); ac
(vii)Llyngyr y Gloronen (Ditylenchus destructor (Thorne));
(d)nad yw’r tir y mae’r tatws hadyd yn tyfu arno neu lle y tyfwyd hwy yn dir a ddynodwyd o dan Atodlen 14 i Orchymyn Iechyd Planhigion (Cymru) 2006(2) fel tir a halogwyd gan Glefyd y Ddafaden (Synchytrium endobioticum (Schilb) Perc) neu o fewn parth diogelwch a ddynodwyd o dan y Gorchymyn hwnnw;
(e)nad yw neu na fu bylchu’n eithafol yn unman yn y cnwd o’r tatws hadyd sy’n tyfu;
(f)na chafodd y cnwd sy’n tyfu ei chwynnu’n ormodol; ac
(g)y cymerwyd pob cam rhesymol mewn hwsmonaeth yn effeithiol er mwyn atal clefydau a phlâu rhag digwydd, datblygu nac ymledu.
4.—(1) Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd cyn-sylfaenol o unrhyw radd oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni bod y tir y mae’r tatws hadyd yn tyfu arno neu y tyfwyd hwy arno—
(a)yn dir y canfyddwyd, o ganlyniad i brawf pridd a gynhaliwyd gan Weinidogion Cymru cyn plannu’r cnwd, nad yw wedi ei halogi â’r Llyngyr Tatws (rhywogaeth Globodera sy’n heintio tatws);
(b)yn dir nad yw wedi ei ddynodi o dan Atodlen 15 i Orchymyn Iechyd Planhigion (Cymru) 2006 fel tir sydd wedi ei heintio â phoblogaeth Ewropeaidd o’r Llyngyr Tatws; ac
(c)yn dir nad yw wedi ei ddefnyddio ar gyfer tyfu tatws ar unrhyw adeg yn ystod y saith mlynedd yn union cyn plannu’r cnwd.
(2) Ond nid yw is-baragraff (1)(a) yn gymwys yn achos tatws hadyd a dyfir mewn cyfrwng di-bridd.
5. Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd cyn-sylfaenol gradd PBTC yr Undeb oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni nad yw’r cnwd olynol nesaf a gynhyrchir allan o’r tatws hadyd yn debygol o gynnwys—
(a)planhigion o amrywogaeth wahanol; neu
(b)planhigion sydd wedi eu heffeithio gan firws cymedrol neu ddifrifol.
6. Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd cyn-sylfaenol gradd PB yr Undeb oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni nad yw’r cnwd olynol nesaf a gynhyrchir allan o’r tatws hadyd yn debygol o gynnwys—
(a)mwy na 0.01% yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu sy’n amrywio o’u hamrywogaeth a’u math neu sy’n amrywogaeth wahanol; neu
(b)mwy na 0.5% yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu sy’n arddangos symptomau o heintiau firws pan fo’r symptomau hynny i’w priodoli i haint yn y cnwd tarddiol.
7.—(1) Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd sylfaenol o unrhyw radd oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni bod y tir y mae’r tatws hadyd yn tyfu arno neu y tyfwyd hwy arno—
(a)yn dir y canfyddwyd, o ganlyniad i brawf pridd a gynhaliwyd gan Weinidogion Cymru cyn plannu’r cnwd, nad yw wedi ei halogi â’r Llyngyr Tatws (rhywogaeth Globodera sy’n heintio tatws);
(b)yn dir nad yw wedi ei ddynodi o dan Atodlen 15 i Orchymyn Iechyd Planhigion (Cymru) 2006 fel tir sydd wedi ei heintio â phoblogaeth Ewropeaidd o’r Llyngyr Tatws; ac
(c)yn dir nad yw wedi ei ddefnyddio ar gyfer tyfu tatws ar unrhyw adeg yn ystod y pum mlynedd yn union cyn plannu’r cnwd.
(2) Ond nid yw is-baragraff (1)(a) yn gymwys yn achos tatws hadyd a dyfir mewn cyfrwng di-bridd.
8. Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd sylfaenol o unrhyw radd oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni na fydd y cnwd olynol nesaf a gynhyrchir allan o’r tatws hadyd yn debygol o gynnwys—
(a)mwy na 0.25% yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu nad ydynt yn epilio yn driw i’w hamrywogaeth neu sy’n amrywogaeth wahanol; ac
(b)yn achos—
(i)gradd S, dim mwy nag 1%,
(ii)gradd SE, dim mwy na 2%, a
(iii)gradd E, dim mwy na 4%,
yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu sy’n dangos symptomau o heintiau firws sy’n gyffredin yn Ewrop pan fo’r symptomau hynny i’w priodoli i haint yn y cnwd tarddiol.
9.—(1) Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd ardystiedig oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi ei fodloni bod y tir y mae’r tatws hadyd yn tyfu arno neu y tyfwyd hwy arno—
(a)yn dir y canfyddwyd, o ganlyniad i brawf pridd a gynhaliwyd gan Weinidogion Cymru cyn plannu’r cnwd, nad yw wedi ei halogi â’r Llyngyr Tatws (rhywogaeth Globodera sy’n heintio tatws);
(b)yn dir nad yw wedi ei ddynodi o dan Atodlen 15 i Orchymyn Iechyd Planhigion (Cymru) 2006 fel tir sydd wedi ei heintio â phoblogaeth Ewropeaidd o’r Llyngyr Tatws; ac
(c)yn dir nad yw wedi ei ddefnyddio ar gyfer tyfu tatws ar unrhyw adeg yn ystod y pedair blynedd yn union cyn plannu’r cnwd.
(2) Ond nid yw is-baragraff (1)(a) yn gymwys yn achos tatws hadyd a dyfir mewn cyfrwng di-bridd.
10. Ni chaniateir dyroddi tystysgrif cnwd sy’n tyfu sy’n cynnwys datganiad bod modd marchnata tatws hadyd fel tatws hadyd ardystiedig oni bai bod y swyddog awdurdodedig wedi’i fodloni bod y cnwd olynol nesaf a gynhyrchir allan o’r tatws hadyd yn debygol o gynnwys—
(a)yn achos—
(i)gradd A yr Undeb, dim mwy na 0.5%, a
(ii)gradd B yr Undeb, dim mwy na 0.5%,
yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu nad ydynt yn epilio yn driw i’w hamrywogaeth neu sy’n amrywogaeth wahanol; a
(b)yn achos—
(i)gradd A yr Undeb, dim mwy nag 8%, a
(ii)gradd B yr Undeb, dim mwy na 10%,
yn ôl rhif y planhigion sy’n tyfu sy’n dangos symptomau o heintiau firws difrifol sy’n gyffredin yn Ewrop pan fo’r symptomau hynny i’w priodoli i haint yn y cnwd tarddiol.
O.S. 2006/1643 (Cy. 158), a ddiwygiwyd gan O.S. 2010/1795 (Cy. 171); mae offerynnau diwygio eraill ond nid oes yr un ohonynt yn berthnasol.