Yn y Rheoliadau hyn—

• mae “aelod” (“member”) yn cynnwys aelod o bwyllgor neu is-bwyllgor;

• ystyr “awdurdod” (“authority”) yw cyngor sir, cyngor bwrdeistref sirol neu awdurdod Parc Cenedlaethol;

• ystyr “blwyddyn” (“year”) yw deuddeg mis sy'n dod i ben ar 31 Mawrth;

• ystyr “bwrdd” (“board”) yw pwyllgor awdurdod lleol a sefydlwyd o dan reoliad 4(1)(a) o Reoliadau Awdurdodau Lleol (Trefniadau Amgen) (Cymru) 20014;

• ystyr “Deddf 1972” (“the 1972 Act”) yw Deddf Llywodraeth Leol 19725;

• ystyr “Deddf 2000” (“the 2000 Act”) yw Deddf Llywodraeth Leol 2000;

• ystyr “dyletswydd a eithrir” (“excluded duty”) yw dyletswydd a gymeradwywyd y mae aelod o awdurdod sy'n gynghorydd yn cael cydnabyddiaeth mewn perthynas â hi heblaw o dan gynllun a wnaed o dan Ran II o'r Rheoliadau hyn;

• ystyr “dyletswydd a gymeradwywyd” (“approved duty”) yw—

  1. a

     presenoldeb mewn cyfarfod o'r awdurdod neu o unrhyw bwyllgor yr awdurdod neu o unrhyw gorff y mae'r awdurdod yn gwneud penodiadau neu enwebiadau iddo neu unrhyw bwyllgor corff o'r fath;

  2. b

     presenoldeb mewn cyfarfod o unrhyw gymdeithas o awdurdodau y mae'r awdurdod yn aelod ohono;

  3. c

     presenoldeb mewn unrhyw gyfarfod arall yr awdurdodir ei gynnal gan yr awdurdod neu gan bwyllgor o'r awdurdod neu gan gyd-bwyllgor o'r awdurdod ac un neu fwy o awdurdodau eraill;

  4. ch

     dyletswydd yr ymgymerir â hi at ddibenion cyflawni swyddogaethau gweithrediaeth neu mewn cysylltiad â'u cyflawni os yw'r awdurdod yn gweithredu trefniadau gweithrediaeth o fewn ystyr “executive arrangements” yn Rhan II o Ddeddf 2000;

  5. d

     dyletswydd yr ymgymerir â hi yn unol â rheol sefydlog sy'n ei gwneud yn ofynnol i aelod neu aelodau fod yn bresennol pan fydd dogfennau tendro yn cael eu hagor;

  6. dd

     dyletswydd yr ymgymerir â hi mewn cysylltiad â chyflawni unrhyw swyddogaeth gan yr awdurdod sy'n galluogi neu'n ei gwneud yn ofynnol i'r awdurdod archwilio neu awdurdodi archwiliad o safle;

  7. e

     presenoldeb mewn unrhyw ddigwyddiad hyfforddiant neu ddatblygu a gymeradwywyd gan yr awdurdod neu gan ei weithrediaeth neu ei fwrdd; ac

  8. h

     unrhyw ddyletswydd arall a gymeradwyir gan yr awdurdod, neu unrhyw ddyletswydd arall o ddosbarth a gymeradwyir felly, ac yr ymgymerir â hi at ddibenion cyflawni swyddogaethau'r awdurdod neu unrhyw un o'i bwyllgorau neu mewn cysylltiad â'u cyflawni;

• ystyr “grŵp gwleidyddol arall” (“other political group”) yw grŵp gwleidyddol heblaw grŵp rheoli neu grŵp gwrthbleidiol mwyaf (os o gwbl) sy'n cynnwys dim llai na 10 y cant o aelodau'r awdurdod hwnnw;

• ystyr “grŵp gwrthbleidiol mwyaf” (“largest opposition group”) yw grŵp gwleidyddol heblaw grŵp rheoli sydd â nifer fwy o aelodau nag unrhyw grŵp gwleidyddol arall yn yr awdurdod;

• ystyr “grŵp rheoli” (“controlling group”) yw grŵp gwleidyddol:

  1. a

     mewn awdurdod sy'n gweithredu trefniadau gweithrediaeth:

     1. i

        pan fydd y trefniadau hynny'n cymryd ffurf arweinydd a gweithrediaeth gabinet;

     2. ii

        gyda maer a gweithrediaeth gabinet; neu

     3. iii

        gyda maer a rheolwr cyngor; neu

  2. b

     mewn awdurdod sy'n gweithredu trefniadau amgen;

  pan fydd unrhyw rai o'i aelodau yn ffurfio rhan o weithrediaeth neu fwrdd fel a geir yn (a) neu (b) uchod.

• ystyr “gweithrediaeth” (“executive”) yw gweithrediaeth awdurdod mewn ffurf a bennwyd yn adrannau 11(2) i (5) o Ddeddf 2000;

• mae “pwyllgor” (“committee”) yn cynnwys is-bwyllgor;

• ystyr “pwyllgor trosolygu a chraffu” (“overview and scrutiny committee”) yw pwyllgor yr awdurdod y mae ganddo'r pwerau a nodir yn adran 21(2) a (3) neu 32 (1) o Ddeddf 2000;

• ystyr “trefniadau amgen” (“alternative arrangements”) yw trefniadau i gyflawni swyddogaethau awdurdod o'r math a ddisgrifir yn adran 32(1) o Ddeddf 2000; ac

• mae i “trefniadau gweithrediaeth” yr ystyr a roddir i “executive arrangements” gan adran 10(1) o Ddeddf 2000.

Rhagnodir cynghorau sir, cynghorau bwrdeistref sirol ac awdurdodau Parciau Cenedlaethol yn awdurdodau perthnasol at ddibenion adran 100(1)(b) o Ddeddf 2000.