Trefniadau awdurdodau lleol
Adran 68 - Trefniadau ar gyfer osgoi a datrys anghytundebau
151.Mae adran 68 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol wneud trefniadau ar gyfer osgoi a datrys y canlynol:
anghytundebau rhwng awdurdodau lleol neu gyrff llywodraethu ar y naill law, a phlant, eu rhieni a phobl ifanc ar y llaw arall mewn perthynas â swyddogaethau o dan y Ddeddf (is-adran (1)); a
anghytundebau rhwng perchenogion (fel y’u diffinnir yn adran 579(1) o DDeddf 1996 ac adran 99(1)) mathau amrywiol o ysgol a sefydliadau eraill yng Nghymru neu yn Lloegr (gweler y rhestr yn is-adran (7)) ar y naill law ac ar y llaw arall, plant, eu rhieni a phobl ifanc ynghylch y ddarpariaeth ddysgu ychwanegol a wneir ar gyfer plant neu bobl ifanc.
152.Mae’r gofyniad hwn yn cynnwys darparu mynediad at help gan berson annibynnol i ddatrys anghytundeb. O dan adran 9 rhaid i awdurdodau lleol gymryd camau rhesymol i wneud y trefniadau yn hysbys i bobl amrywiol, gan gynnwys plant a’u rhieni, pobl ifanc a chyrff llywodraethu yn eu hardal. Rhaid i awdurdodau lleol hefyd hybu’r defnydd ohonynt (adran 68(4)). Caiff y cod osod gofynion pellach ar awdurdodau lleol mewn cysylltiad â’r trefniadau o dan adran 4(5). Mae dyletswydd ar awdurdodau lleol hefyd i roi gwybod i blant, eu rhieni a phobl ifanc nad yw’r trefniadau hyn yn effeithio ar eu hawl i apelio i’r Tribiwnlys (is-adran (5)). Mae is-adran (8) yn darparu y bydd trefniadau awdurdodau lleol o dan yr adran hon hefyd yn gymwys i blant y maent yn gofalu amdanynt, ond nad ydynt yn eu hardal.
Adran 69 - Gwasanaethau eirioli annibynnol
153.Mae adran 69 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol wneud trefniadau ar gyfer gwasanaethau eirioli annibynnol sy’n darparu cyngor a chymorth i blentyn, person ifanc neu gyfaill achos (gweler adran 85) sy’n gwneud, sy’n bwriadu gwneud neu sy’n ystyried gwneud, apêl i’r Tribiwnlys neu sy’n cymryd rhan, neu sy’n bwriadu cymryd rhan, mewn trefniadau ar gyfer datrys anghytundebau a wneir o dan adran 68. Mae dyletswydd hefyd i atgyfeirio plant, pobl ifanc a chyfeillion achos o’r fath (pan fo’r awdurdod lleol yn gyfrifol am y plentyn penodol neu’r person ifanc penodol – gweler adran 85) i ddarparwr y gwasanaethau eirioli. Mae awdurdod lleol yn gyfrifol am blentyn neu berson ifanc os yw’r person yn ardal yr awdurdod (gweler adran 99(4)) ac yn rhinwedd adran 68(8), bydd trefniadau awdurdodau lleol o dan yr adran hon hefyd yn gymwys i blant y maent yn gofalu amdanynt, ond nad ydynt yn eu hardal. Mae hyn yn caniatáu i blant o’r fath sy’n derbyn gofal gael mynediad at drefniadau eirioli’r awdurdod lleol sy’n gofalu amdanynt, neu drefniadau eirioli’r awdurdod lleol y maent yn ei ardal.
154.Rhaid i awdurdodau lleol roi sylw i’r egwyddor y dylai trefniadau’r gwasanaethau eirioli annibynnol fod yn annibynnol ar unrhyw berson sy’n destun apêl neu sy’n ymwneud â’r apêl (is-adran (3)).
155.Mae hefyd yn ofynnol i awdurdodau lleol, o dan adran 9, gymryd camau rhesymol i sicrhau bod pobl amrywiol, gan gynnwys plant (a’u rhieni), pobl ifanc a chyrff llywodraethu yn eu hardal yn ymwybodol o’r trefniadau hyn.
